NVMB Nieuwsbrief i Nederlandse Vereniging van Muziekbibliotheken, -archieven en -documentatiecentra. Maart 2017 Bijzondere Collecties, deel 2 Elbephilharmonie Verslag van de netwerkdag op donderdag 17 november 2016 bij HKU Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort - redactioneel - Simeon Bodden en Gea van Veen stituut. De collectie is “zeer uitgebreid” en in Ne- Eind februari was ik in Hamburg, vanwege een niet-muzikale aan- verwelkomden 30 NVMB-leden in derland relatief onbekend. Hij is niet opgenomen leiding. Het was voor wandel- het prachtige historische pand van in NCC/Picarta en kan alleen worden doorzocht activiteiten en Jos Oegema (OB de Beiaardschool aan het Grote Spui. Hier via de website van het instituut. De muziekcol- Deventer) was met me mee. Jos zijn het kantoor, leskamers, studieruimtes lectie bevat o.a. 6000 boektitels over het ‘lied’ had zich voorbereid en wees me met oefenklavieren, de bibliotheek en een en honderden boektitels over muziek en volks- vanuit de trein al op het gloed- ruimte met een campanologische verzame- dans, duizenden liedblaadjes, 200 liedboeken van nieuwe concertgebouw De Elbep- hilharmonie. Een soort Hamburg- ling ondergebracht. voor 1800, veel kopiebundels van liedboeken uit se variant van het Rijksmuseum. andere instellingen, duizenden geluidsopnames Een bouwproject dat jaren langer – Charlotte Sienema – en een CD-collectie. In de Nederlandse Liede- duurde dan gepland en ook qua renbank zijn ruim 170.000 Nederlandse liederen kosten gierend uit de bocht Tijdens de netwerkdag in november 2015 liet Si- ontsloten, van de Middeleeuwen tot de twintigste vloog. Maar het resultaat mag er meon ons al kennismaken met de wereld van de eeuw. Hierbij zijn veel veldwerkopnames van Ate zijn! De kaartjes voor Mahler 2 waren al lang en breed uitver- beiaardmuziek. Na die netwerkdag (‘Bijzondere Doornbosch, die jarenlang het populaire radio- kocht maar het gebouw is wel Collecties, deel 1’) was nog een aantal collecties programma Onder de Groene Linde presenteerde. opengesteld voor bezichtiging. blijven liggen. De muziekcollecties van het Meer- Het was donker toen we op het tens Instituut, de Toonkunstbibliotheek (onderge- Tollius gebouw aanliepen dat op de kop bracht bij Bijzondere Collecties UvA) en de (col- Simon Groot, Conservator muziekhistorische van een Hamburgs KNSM-achtig lecties van de) Beiaardschool vroegen om (meer) collecties bij Bijzondere Collecties Universiteit haveneiland ligt. De concertzalen zijn boven op een oud pakhuis aandacht. Simeons aanstekelijke en beeldende van Amsterdam, trad vervolgens in de sporen geplaatst. De sierlijke vormen en verhaal deed ons besluiten hem in Amersfoort te van Joannes Tollius. Dit voorjaar hoopt Simon de verlichting zorgen een bijzon- gaan bezoeken. Hier werden we verrast op bevlo- te promoveren op een proefschrift over deze dere ‘landmark’ in de omvangrij- gen, persoonlijke verhalen van rasvertellers. We ca. 1555 in Amersfoort geboren componist. Hij ke havens. De roltraprit van maar werden, letterlijk en figuurlijk, meegevoerd naar begon zijn carrière als kapelmeester van de Onze liefst 2 minuten gaf voldoende andere tijden en bijzondere werelden. Lieve Vrouwekapel in Amersfoort en vertrok naar tijd voor een gesprekje met een Italië toen hij daar door het opkomend protes- oude Hamburgse vrouw die zich verheugde op het concert van Meertens bied van het instituut is het Wilhelmus. In het tantisme zijn baan kwijtraakte. Aan de hand van die avond. Wij kwamen niet Het spits werd afgebeten door Martine de voorjaar van 2016 werd een nieuwe auteurs-kan- archiefstukken reconstrueerde Simon Tollius’ le- verder dan de omgang die echter Bruin, Projectleider etnologie en Ontwikkelaar didaat van ons volkslied gepresenteerd. venswandel en gaf hij een beeld van het muziek- een symfonisch uitzicht bood in ICT bij het Meertens Instituut in Amsterdam. Ook Martine was eerder bij ons te gast en vertel- leven in zestiende eeuws Italië. Tollius had het alle windrichtingen. En gelukkig Het Meertens Instituut is onderdeel van de KNAW de toen over haar onderzoek naar liedbladen en als Nederlander niet altijd gemakkelijk in Italië. hebben we de foto’s nog. Zie en doet onderzoek naar cultuur en taal in het smartlappen. Nu gaf ze meer algemene informa- Een kerkarchief maakt melding van een incident verderop in deze Nieuwsbrief. dagelijks leven. Een belangrijk onderzoeksge- tie over de muziekcollecties van het Meertens In- waarbij Tollius een liedboek zou hebben afgepakt Zingen met dementerenden - Muziek in de media - Dementerende ouderen zijn vaak grote delen van hun ver- leden kwijt. Maar één gebied van de hersenen blijft vaak onaangetast: het muzikale van een andere zanger. Een smeuïg verhaal maar Componist voor beiaard Voor zijn voordracht had Mathieu beeldend geheugen. Als je de muziek voor Simon vooral ook een inkijkje in de manier Mathieu Polak, beiaardier, docent aan de Bei- kunstenaar Joost de Jonge uitgenodigd. Met een van vroeger laat horen, lijkt de waarop zangers destijds repeteerden in een kerk. aardschool én componist, schreef het artikel De schilderij van De Jonge naast zich, vertelde hij alzheimer vaak als sneeuw voor Tollius’ muziek is alleen overgeleverd in stem- gouden wolken, waarin hij betoogt hoe de klank hoe hij componeert met dit schilderij in gedach- de zon te verdwijnen. Zangeres boekjes. De Toonkunstbibliotheek bezit één stem- van het carillon het beste tot zijn recht komt. ten. Op het oefenklavier liet hij een eerste schets Kim Erkens vond dat een mooi boekje, de rest van Tollius’ werken bevindt zich in Wat maakt een stuk een echt beiaardstuk? In de horen van deze nieuwe compositie. gegeven en zingt liedjes voor buitenlandse bibliotheken. eerste plaats transparantie. Eenstemmige muziek deze vergeetachtige ouderen, Met zijn eigen Hemony Ensemble heeft Simon werkt daarom prima op een carillon, bij meer- Na een korte theepauze gingen we naar bui- maakt daar een filmpje van en werken van Tollius opgenomen. We kregen een stemmige muziek of muziek met begeleiding loop ten. Met gids Simon Groot wandelden we door zet ze online. Op haar website aantal te horen en verbaasden ons over de je snel de kans op vertroebeling van de klank, Amersfoort langs plekken die een rol speelden Vergeet-mij-liedje staan een bijzondere harmonieën en merkwaardige slotak- waardoor je de melodie mist. Bepaalde toonsoor- in het leven van Joannes Tollius. We kwamen aantal voorbeelden. koorden. ten werken op een carillon heel goed, vooral de langs zijn geboortehuis en langs de Onze Lieve pentatonische, maar ook de octatonische toon- Vrouwekerk. En natuurlijk begon daar juist en Centrale dienstverlening Bladmuziek ladder. Mathieu demonstreerde dit aan de hand speciaal voor ons het carillon te spelen! Via de Na de lunchpauze praatte Anne Marie Roet- van een Chinees volksliedje in pentatonische Koppelpoort kwamen we terug bij het Spui en gerink (Musidesk Rijnbrink) ons bij over de toonladder. Met zijn eigen compositie Dandelion dronken een welverdiend drankje in Stadsbrou- centrale aanschaf bladmuziek. Na het opheffen field demonstreerde Mathieu de werking van een werij De Drie Ringen. van de centrale aanschaf bladmuziek door NBD steeds doorklinkende toon. Biblion besloot Musidesk Rijnbrink de service voor de reguliere collectievorming bladmuziek over 16 mei te nemen. Inmiddels hebben zich 12 instellingen aangemeld en de service is in januari gestart. Door sponsoring komen kosten voor de deelne- Volgende Algemene mende bibliotheken te vervallen. Ledenvergadering / Marjolein Hensen van Bibliotheek Breda meld- de dat het stoppen van de centrale aanschaf Netwerkmiddag bladmuziek voor haar bibliotheek aanleiding is geweest te stoppen met het aanbieden van blad- Nadere informatie volgt muziek. Ze zal werkzaam blijven in Bibliotheek Breda, maar niet als muziekspecialist. Daarom neemt ze afscheid van de NVMB. Ook Wilma Moons, jarenlang werkzaam bij Mu- sidesk Rijnbrink, verlaat de NVMB. Zij gaat met pensioen. Namens het bestuur dankte Martie Severt haar voor haar inzet voor het muziekbibli- otheekwerk. Cursus RDA Broekmans en van Poppel IAML in Riga verlaat centrum Amsterdam Het volgende IAML-confe- Vanaf 1 juli 2013 gelden in het GGC rentie staat gepland van i de regels voor het catalogiseren van de winkel naar 18 tot 22 juni in de Letse titelrecords volgens RDA (Resource het magazijn in Hoofdstad Riga. De conferentie Description and Access). OCLC heeft hierover Badhoevedorp. vindt plaats in het zogenaamde Kas- studiedagen georganiseerd, maar wellicht zijn er Inderdaad wel teel van licht, het nieuwe onderko- NVMB leden die dat gemist hebben of behoefte heel erg uit de men van de Nationale bibliotheek hebben aan nog wat extra scholing. Ingressus loop van het van Letland. biedt de cursus ‘RDA in het GGC’ aan, maar deze concertgebouw cursus wordt momenteel alleen incompany ge- en winkelend https://iaml2017.lnb.lv geven. De kosten bedragen €1600, en het maakt publiek, maar daarbij niet uit of er 1 of 8 deelnemers zijn. nog steeds open Na meer dan 100 jaar verlaat de le- voor bezoek. Men verwacht echter de meeste i gendarische bladmuziekhandel Broek- verkopen telefonisch of via internet te realiseren. mans en van Poppel de vertrouwde In het ruime magazijn is nu wel volop de ruimte plek aan de Van Baerlestraat in Amsterdam. om in de enorme collectie tweedehands bladmu- Wegens teruglopende winkelverkopen verhuist ziek te snuffelen. De cd-verkoop wordt definitief gestopt. Deze reorganisatie koste 5 medewerkers hun baan. Het nieuwe adres van Broekmans en van Poppel is Badhoevelaan 78, 1171 DE Badhoevedorp.