Gmina Bierutów Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierutów Gmina Bierutów Integrated Management Services ul. K.Ujejskiego 4/3 51-141 Wrocław E-mail: [email protected] Gmina Bierutów Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierutów Opracował zespół: dr in Ŝ. Maria Stanisławska dr Zdzisław Cichocki dr Wojciech Jankowski dr Jan Jerzma ński mgr in Ŝ. Janusz Marlinga dr hab. Jerzy Rotko mgr Alicja Szlufik Integrated Management Services ul. K.Ujejskiego 4/3 51-141 Wrocław E-mail: [email protected] Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierutów/IMS Sp. z o.o. SPIS TRE ŚCI 1. WST ĘP................................................................................................................................... 3 1.1. Podstawa formalna i prawna opracowania ..................................................................... 3 1.2. Struktura opracowania.................................................................................................... 3 1.3. Główne cele i uwarunkowania Programu....................................................................... 3 1.4. Metodyka tworzenia programu....................................................................................... 4 2. CHARAKTERYSTYKA SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY ............. 5 2.1. Poło Ŝenie i podstawowe wielko ści................................................................................. 5 2.2. Demografia i sie ć osadnicza........................................................................................... 6 2.3. Struktura przestrzeni gospodarczej................................................................................. 7 2.4. Główne kierunki strategii rozwojowych....................................................................... 10 3. CHARAKTERYSTYKA I DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY .................................................................................................................................... 11 3.1. Geologia i geomorfologia............................................................................................. 11 3.1.1. Zasoby surowców mineralnych i stan ich eksploatacji .............................. 13 3.2. Gleby i walory przestrzeni rolniczej............................................................................. 13 3.3. Klimat........................................................................................................................... 15 3.3.1. Charakterystyka warunków klimatycznych obszaru (klimat regionalny).. 15 3.3.2. Stan zanieczyszcze ń powietrza i źródła emisji........................................... 16 3.3.3. Klimat akustyczny...................................................................................... 18 3.4. Wody ............................................................................................................................ 20 3.4.1. Wody powierzchniowe i ich stan ............................................................... 20 3.4.1.1. Sie ć hydrograficzna............................................................................. 20 3.4.1.2. Stan czystości wód powierzchniowych i źródła zagro Ŝeń .................. 21 3.4.2. Zasoby i jako ść wód podziemnych oraz źródła zagro Ŝeń .......................... 23 3.4.3. Gospodarka wodno-ściekowa i jej wpływ na jako ść wód.......................... 25 3.4.3.1. Zaopatrzenie w wod ę........................................................................... 25 3.4.3.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków ............................................. 28 3.4.4. Ocena planowanych przedsi ęwzi ęć w zakresie gospodarki wodno- ściekowej.......................................................................................................................... 30 4. WALORY I ZASOBY BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO OBSZARU.......................................................................................... 32 4.1. Struktura przyrodnicza (ekologiczna) obszaru i ocena jego bioró Ŝnorodno ści............ 32 1 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierutów/IMS Sp. z o.o. 4.2. Ekosystemy le śne ......................................................................................................... 32 4.3. Ekosystemy wodne....................................................................................................... 33 4.4. Ekosystemy niele śne .................................................................................................... 34 4.5. Najcenniejsze gatunki wyst ępuj ące na obszarze gminy............................................... 34 4.6. Prawne formy ochrony przyrody.................................................................................. 35 4.6.1. Istniej ące chronione obszary ...................................................................... 35 4.6.2. Proponowane obszary chronione................................................................ 36 5. GOSPODARKA ODPADAMI............................................................................................ 36 5.1. Odpady komunalne....................................................................................................... 37 5.2. Odpady przemysłowe ................................................................................................... 37 5.3. Odpady organiczne....................................................................................................... 38 5.4. Odpady niebezpieczne.................................................................................................. 38 5.5. Instalacje....................................................................................................................... 38 5.6. Prognoza demograficzna i gospodarcza ....................................................................... 39 5.7. Program gospodarki odpadami..................................................................................... 39 5.8. Metody poprawy stanu i monitorowanie planu ............................................................ 40 5.9. Wpływ realizacji projektu planu na stan środowiska ................................................... 40 6. IDENTYFIKACJA GŁÓWNYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE ................................................................................................................................... 41 7. DŁUGOTERMINOWE CELE I KIERUNKI DZIAŁA Ń W OCHRONIE ŚRODOWISKA GMINY (DO 2015 ROKU)........................................................................ 42 7.1. Ochrona powietrza atmosferycznego ........................................................................... 42 7.2. Ochrona przed hałasem ................................................................................................ 43 7.3. Ochrona zasobów wodnych i gospodarka wodno-ściekowa ........................................ 44 7.4. Racjonalna gospodarka surowcami mineralnymi......................................................... 48 7.5. Gospodarka odpadami.................................................................................................. 49 7.6. Ochrona walorów przyrodniczych i funkcji układów przyrodniczych ........................ 51 8. KRÓTKOTERMINOWE CELE I KIERUNKI DZIAŁA Ń ............................................ 56 9. ZARZ ĄDZANIE ŚRODOWISKIEM.................................................................................. 66 9.1. Definicja i zakresy........................................................................................................ 66 9.2. Zasady zarz ądzania środowiskiem ............................................................................... 67 9.2.1. Zasada zrównowa Ŝonego rozwoju ............................................................. 67 9.2.2. Zasada kompleksowo ści ochrony środowiska............................................ 68 9.2.3. Zasada prewencji........................................................................................ 68 2 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierutów/IMS Sp. z o.o. 9.2.4. Zasada sprawcy .......................................................................................... 69 9.3. Gminny program ochrony środowiska w ustawowej strukturze programów ochrony środowiska........................................................................................................................... 69 9.4. Specyfika zarz ądzania środowiskiem na szczeblu gminy............................................ 71 9.5. Instrumenty zarz ądzania środowiskiem ....................................................................... 72 9.6. Typy instrumentów według sposobu oddziaływania ................................................... 72 9.6.1. Instrumenty bezpo średniego oddziaływania .............................................. 73 9.6.2. Instrumenty planowe .................................................................................. 74 9.6.3. Instrumenty po średniego oddziaływania.................................................... 75 9.6.4. Instrumenty typu represyjnego................................................................... 75 9.6.5. Formy działania administracji publicznej .................................................. 75 9.7. Zadania organów gmin według przedmiotowych zakresów regulacji ......................... 76 9.7.1. Gospodarka wodna i ochrona wód /kompetencje ustalone ustaw ą – Prawo wodne oraz ustaw ą – Prawo ochrony środowiska/........................................................... 76 9.7.2. Ochrona powietrza /kompetencje ustalone ustaw ą – Prawo ochrony środowiska/......................................................................................................................