Ochrona Zabytków Nr 3/4 2004 Ochrona Zabytków Nr 3/4 2004 Indeks – 367605 ISSN 0029-8247 Cena 40,00 z∏ (0% VAT) WYDAWCA Uwaga! Przedsi´biorcy, w∏aÊciciele firm ma∏ych i du˝ych, Krajowy OÊrodek Badaƒ i Dokumentacji Zabytków ul. Szwole˝erów 9, 00-464 Warszawa dystrybutorzy i sprzedawcy wyspecjalizowanych towarów i us∏ug! tel. (22) 628-48-41, 622-60-92, fax (22) 622-65-95, e-mail: [email protected] RADA REDAKCYJNA Szanowni Paƒstwo dr Zbigniew Beiersdorf Zapraszamy do zamieszczania na ∏amach „Ochrony Zabytków” reklam i tekstów sponsorowanych. dr Rafa∏ Eysymontt „Ochrona Zabytków” dociera do ÊciÊle okreÊlonego grona odbiorców zainteresowanych problematykà opieki i kon- serwacji zabytków zarówno z racji wykonywanego zawodu, jak i osobistych pasji. Trafia do mi∏oÊników sztuk wszel- prof. dr hab. Kazimierz Flaga kich, kolekcjonerów, uczelni, szkó∏, najwi´kszych bibliotek, muzeów, urz´dów konserwatorskich, samorzàdów. dr in˝. arch. Marcin Gawlicki Naszymi autorami sà autorytety Êwiata nauki, znakomici praktycy w dziedzinie ratowania dziedzictwa kulturowego, mgr Marek Gierlach m∏odzi pracownicy nauki, których zamieszczane u nas artyku∏y liczà si´ w dorobku naukowym. dr hab. in˝. Jerzy Jasieƒko ks. pra∏at Stanis∏aw Kardasz „Ochrona Zabytków” jest kwartalnikiem o wieloletniej tradycji. Ukazuje si´ od 1948 r. i utrzymuje wysoki poziom merytoryczny. Jest cenionym w Êrodowisku forum wymiany myÊli mi´dzy naukowcami ró˝nych dyscyplin nauki, prof. Andrzej Koss których ∏àczy jeden cel – ratowanie dóbr kultury narodowej. Czasopismo to tak˝e znakomite êród∏o wiedzy dla stu- dr in˝. arch. Renata Mikielewicz dentów uniwersytetów, akademii sztuk pi´knych, wydzia∏ów architektury politechnik, uczelni rolniczych. mgr Tadeusz Morysiƒski prof. dr hab. Maria Nietyksza Dane o czytelnikach mgr Piotr Ogrodzki Naszymi czytelnikami sà: dr Ma∏gorzata Omilanowska r studenci i pracownicy nauki – historycy, historycy sztuki, konserwatorzy, architekci, architekci ogrodów i parków, archeolodzy, biolodzy, in˝ynierowie, których warsztat pracy stanowià m.in. farby, emulsje, werniksy, kity, zaprawy, prof. dr hab. Jacek Purchla oleje, Êrodki do konserwacji p∏ócien, drewna, kamienia i metali, niwelatory, teodolity, aparaty fotograficzne, kompu- prof. dr hab. Bogumi∏a Rouba, przewodniczàca Rady tery, specjalistyczne oprzyrzàdowanie komputerowe. Czekajà na przydatne dla nich oferty firm; mgr Jacek Rulewicz r w∏aÊciciele zabytkowych obiektów, którzy starajàc si´ doprowadziç je do stanu dawnej ÊwietnoÊci, poszukujà dr in˝. arch. Alicja Szmelter wspó∏pracy z wyspecjalizowanymi firmami; r mi∏oÊnicy zabytków, zainteresowani preparatami, które posiadanym przez nich dzie∏om sztuki – obrazom, grafikom, REDAKCJA porcelanie, przedmiotom ze srebra i innych materia∏ów – przed∏u˝à ˝ywot i przywrócà blask. To osoby reprezentujàce ró˝ne grupy wiekowe, z wykszta∏ceniem wy˝szym, mieszkajàce w wi´kszoÊci w du˝ych miastach. dr BO˚ENA WIERZBICKA redaktor naczelny Wymiary reklam: JOANNA CZAJ-WALU redaktor prowadzàcy 1 strona w formacie A4 – do spadu 200x290 mm + 5 mm spady; obszar zadruku 170x230 mm Przewidujemy tak˝e mniejsze modu∏y reklamowe (1/2 strony, 1/3 strony, 1/4 strony i inne). TADEUSZ SADOWSKI redaktor Cennik reklam: BEATA BAUER 1 strona A4 – 2 000 PLN (netto) redaktor specjalista ds. dystrybucji i sprzeda˝y 1/2 strony A4 – 1 200 PLN (netto) 1/3 strony A4 – 750 PLN (netto) PIOTR BEREZOWSKI 1/4 strony A4 – 600 PLN (netto) specjalista ds. mediów elektronicznych Ok∏adki: II i III – 2 600 PLN (netto) dr ALEKSANDRA RODZI¡SKA-CHOJNOWSKA IV – 2 800 PLN (netto) t∏umaczenia JAN ˚ABKO-POTOPOWICZ Ceny promocyjne! Mo˝liwoÊç negocjacji cenowych! opracowanie techniczno-graficzne Rabaty: Udzielamy rabatów w przypadku zamówieƒ reklam w 2 kolejnych numerach DRUK I OPRAWA lub uiszczenia przedp∏aty w wysokoÊci 30 proc. ceny reklamy PPGK S.A. Drukarnia KART ul. Pstrowskiego 10, 01-943 Warszawa Kontakt: Je˝eli b´dà mieli Paƒstwo pytania dotyczàce reklamy na stronach „Ochrony Zabytków”, Nak∏ad: 1 000 egz. z przyjemnoÊcià odpowiedzà na nie osoby z dzia∏u wydawniczego. Na ˝yczenie doÊlemy ofert´ z bardziej szczegó∏owymi informacjami. Zdj´cia na ok∏adkach: Dzia∏ Wydawnictw Krajowego OÊrodka Badaƒ i Dokumentacji Zabytków, I. Kwiatoƒ, widok na cerkiew. Fot. P. Mierniczak. ul. Szwole˝erów 9, 00-464 Warszawa, I. Kwiatoƒ, view of church. Photo: P. Mierniczak. tel. (0-22) 628 48 41, 622 60 92, fax (0-22) 622 65 95, e-mail: [email protected] IV. Pomnik J. Poniatowskiego. Kopia wykonana w l. 1948-1951 w Kopenhadze. IV. Statue of J. Poniatowski. Copy executed in 1948-1951 in Copenhagen. Nasze atuty: niskie ceny, szerokie grono sta∏ych czytelników, otwarcie na sugestie i propozycje klientów! Ochrona Zabytków Nr 3/4 2004 ARCHITEKTURA ARCHITECTURE BOGUS¸AW SZMYGIN Wspó∏czesne problemy ochrony miasta historycznego Kazimierz Dolny nad Wis∏à 7 Contemporary Problems of the Protection of an Historical Town Kazimierz Dolny (Summary) 28 ROBERT ROGAL, Za∏o˝enia i problemy realizacji projektu ochrony MACIEJ FILIP zabytków Starego Kairu 29 The Premises and Problems of a Project for the Protection of the Monuments of Historical Cairo (Summary) 41 MARTA PAJÑK, Wzmocnienie fundamentów zabytkowego Pa∏acu MAGDALENA MIK¸ASZEWICZ, Biskupa Erazma Cio∏ka na krakowskim Starym MieÊcie MARZENA PIÓRCZYK przy zastosowaniu technologii mikropali 44 Reinforcement of the Foundations of the Historical Palace of Bishop Erazm Cio∏ek in the Old Town in Cracow – the Application of the Micropost Technology (Summary) 50 JAN JANCZYKOWSKI Zarys historii badaƒ i konserwacji zabytków architektury obronnej w Polsce 51 An Outline History of the Study and Conservation of Monuments of Defensive Architecture in Poland (Summary) 64 URBANISTYKA/ARCHITEKTURA TOWN PLANNING/ARCHITECTURE RADOMI¸A BANACH Modernizacja rynku w Zbàszyniu 65 The Modernisation of the Market Square in Zbàszyƒ (Summary) 82 RZEÊBA/MALARSTWO SCULPTURE/PAINTING AGNIESZKA RUSZKOWSKA Próba rekonstrukcji pierwotnego wyglàdu tzw. Retabulum z Wróblewa na tle wybranych struktur o∏tarzowych w Europie z XV i poczàtku XVI wieku 83 An attempted recreation of the original construction of the so-called retable from Wróblewo A comparative analysis involving retables from XVth-XVIth-century Europe (Summary) 94 MALARSTWO PAINTING EL˚BIETA SZMIT-NAUD StabilnoÊç barwna mieszanin pigmentów stosowanych we wspó∏czesnej palecie 95 Colour Stability of Pigment Mixtures Used in the Contemporary Palette (Summary) 98 RZEÊBA SCULPTURE JANUSZ A. MRÓZ Sentymentalno-krytyczne spojrzenie na warszawskie pomniki 99 Sentimental-critical View of Historical Monuments. Select Examples from Warsaw (Summary) 113 DZIEDZICTWO NIEMATERIALNE NON-MATERIAL HERITAGE KWIRYNA HANDKE Nazewnictwo miejskie – Êwiadek epoki i cenny zabytek 115 Town Names as Witnesses of Epochs and a Valuable Historical Monument (Summary) 126 GRA˚YNA EWA KARPI¡SKA Palimpsestowe oblicze miasta. Przyk∏ad ¸odzi przemys∏owej 127 The Palimpsest Demeanour of a City. The Example of Industrial ¸ódê (Summary) 140 ANDRZEJ BRENCZ Ludowe tradycje w ˝yciu mieszkaƒców Poznania 141 Folk Tradition in the Life of the Inhabitants of Poznaƒ (Summary) 153 ZAGRO˝ENIA THREATS KAZIMIERZ NICI¡SKI, Ochrona dziedzictwa kultury Iraku KRZYSZTOF SA¸ACI¡SKI w ramach polskiej misji stabilizacyjnej 155 Protection of Iraqi Cultural Heritage within the Polish Stabilisation Mission (Summary) 177 NEKROPOLIE NECROPOLISES GRA˚YNA HOLLY Zabytkowe cmentarze chrzeÊcijaƒskie w Bieszczadach 179 Historical Christian Cemeteries in the Bieszczady Mts. (Summary) 187 WSPOMNIENIE POSTHUMOUS REMINISCENCES MARIAN SO¸TYSIAK Olgierd Puciata (1930-2004) 188 KRAJOBRAZY LANDSCAPE ANNA SKRZY¡SKA Przyk∏ady spo∏ecznych inicjatyw w rewitalizacji dawnych obiektów i systemów obronnych dla celów wspó∏czesnej turystyki 189 Examples of Social Initiatives of Revitalising Old Defensive Objects and Systems for the Purposes of Contemporary Tourism (Summary) 199 PRAWO I PRAKTYKA LAW AND PRAXIS AGNIESZKA S¸AWOMIRSKA NieruchomoÊci zabytkowe w rozumieniu ustawowym 200 Historical Real Estate in the Light of Law (Summary) 208 TECHNOLOGIE TECHNOLOGIES ADAM KRAJEWSKI, Konserwacja zabytków z u˝yciem promieni gamma JAN PERKOWSKI Pi´tnaÊcie lat badaƒ i praktyki w Polsce 209 Conservation of Museal Objects by use of Gamma Rays The 15 Years of Investigation and Practice in Poland (Summary) 212 MA¸GORZATA LABUS, Kategoryzacja zniszczeƒ spowodowanych JUDYTA HETMANIOK procesami wietrzenia materia∏u budowlanego na przyk∏adzie zamku Âwiny na Dolnym Âlàsku 215 The Categorisation of Devastation Caused by the Erosion of Construction Material upon the Example of Âwina Castle in Lower Silesia (Summary) 223 KAROL KRAMARZ Izolacje poziome i pionowe w budowlach, wykonywane metodà iniekcji ciÊnieniowej – nowa technologia 224 Vertical and Horizontal Construction Insulation with the Pressure Injection Method – New Technology (Summary) 231 KOMUNIKATY COMMUNIQUES LIDIA KLUPSZ Konkurs PKN ICOMOS Imienia Profesora Jana Zachwatowicza i jego laureat – Aleksiej Fedaruk 232 The Professor Jan Zachwatowicz Polish National ICOMOS Committee Prize and its Winner – Alexiey Fedaruk (Summary) 235 ANDRZEJ GO¸EMBNIK, Obchody Mi´dzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków 235 BO˚ENA WIERZBICKA Celebrations of the International Protection of Historical Monuments Day (Summary) 239 Park Mu˝akowski na LiÊcie Âwiatowego Dziedzictwa 240 The Mu˝akowski Park on the World Heritage List (Summary) 242 PIÂMIENNICTWO LITERATURE AGATA K¸OCZKO Maria Jolanta So∏tysik, „Na styku dwóch epok. Architektura gdyƒskich kamienic okresu mi´dzywojennego” 243 At the Meeting Point of Two Epochs. The Architecture