ASTELEHENEKOA Lord Witch, Xarma eta Desprezio 2010-12-20 Danbakako finalean ASTELEHENA 303. ZENBAKIA 7. URTEA Metala, rocka eta punka 1,10 EURO GOIENA.NET garaile Danbakako DEBAGOIENDARROK DIOGUNA aurtengo edizioan | 29 Elgetarrek arrain freskoa herrian Bergarako Errekaldeko lorategia: erosteko aukera dute berriro | 11 XIX. mende bukaerako altxorra | 16 Iragana gaurkotasun Mondragon ala Arrasate? Erantzuna Dokeren 'Iragana Iragan' antzezlanak eman du | 32 JULIO CALLEJA Erdi Aroko gaztelu batean seku- la aurkitu ez diren Erromatar garaiko elementuak aurkitu dituz- Gipuzkoako gaztelu garrantzitsuena te Atxorrotzen. Bertan 16 lagun biziko zirela uste dute. Aurkitu- tako aztarnak ikusgai egongo dira urtarrilaren 14ra arte, Iba- Eskoriatzan dago: Atxorrotzekoa rraundi Museoan. | 2 Elgetatik sartu eta Abantailaz betetako kluba! Leintz Gatzagatik DVDaren prezioa: Goiena Klubeko Erosi eta zure etxeko irtengo da 2011n 13 € kideentzat buzoian jasoko duzu prezio berezia: Goiena klubeko Korrika 17 | 4 Olentzero & CO! Musikaleko kide bazara. asteKO GAIA 2 | DEBAGOIENA 4 | DVDa salgai 10 € IRITZIA 7 | ELKARRIZKeta 8 | HERRIAK 11 | KIROLA 22 | KUltURA 29 | ZURE IRAGARKIAK 34 | TELEBIsta-IRRatIA 37 | ZORION AGURRAK 38 | JAIotaKoaK 39 | DENBORA-PasaK 39 Tel.: 943 25 05 05 | e-posta: [email protected] | www.goienakluba.com 2 ASTEKO GAIA 2010-12-20 | ASTELEHENA | GOIENA Gipuzkoako gaztelu garrantzitsuena, Atxorrotzekoa Indusketen ondoren atera dute ondorio hori V. mendeko zeramika zatiak agertu dira Gazteluan 16 bat lagun biziko zirela uste dute Indusketen bigarren fasea apirila eta maiatza bitartean egin zuten. Argazkian, bisitariak indusketei begira. | IÑAKI SAGREDO MIRIAN BITERI | ESKORIATZA faseak. Behin betiko emaitzak Nafarroaren historian Atxorrotz ko hoditerien bidez teilatuetatik txanpon bat ere, aljibeko zorura Atxorrotz "sorpresa kutxa bat" jaso barik badaude ere, egindako defentsa puntu garrantzitsua izan 20.000 litro ur jasotzeko aukera itsatsita. Nafarroako Santxo Jaki- dela dio Eskoriatzako ingurune zundaketek argitu dute XII. men- zela. Gaineratu du Euskal Herrian zuela aljibeak, eta gazteluaren tunaren txanpon bat da hori. estimatu horretan indusketa arkeo- dean gaztelua okupatuta zegoela. zehar bestelako gazteluak badau- bizi iraupena horren menpe zegoe- Horrek esan nahi du albijea garai logikoen lanak egiten dabilen Sagredoren esanetan: "Erdi Aro- de ere (Trebiñu, Portilla, Untzue- la; setio militar bat jasanez gero, hartan egin zela edo zaharberri- Iñaki Sagredok: "Izugarrizko balioa ko eta Erromatar Berantiar garai- ta eta Ereñokoa), beste inon ura izatea ezinbestekoa zelako. tu zela". du; indusketak egiten ditugun ko zeramika zatiak topatu ditugu. agertu ez den materiala topatu Historialariak putzu horreta- Horretaz gainera, Sagredok bakoitzean opari bat dago". Erdi Aroko gaztelu batean ez dira izan dela Eskoriatzan. tik ateratako materiala asko izan nabarmendu du kare-morteroari Atxorrotzeko historia argi- beste inoiz topatu Erromatar dela ere azpimarratu nahi izan esker gaur arte mantendu den tzeko lanean dabiltza joan den garaiko elementuak; lehenengo Aljibe "perfektua" du: "Material asko irten da han- Erdi Aroko egurrezko lurzorua urtea ezkero Nafarroako Larrate aldia da. V. mende ingurukoak Horren harira, aljibea (ura batze- dik. Esaterako, oso politak diren topatu dutela. Historialariaren lantaldekoak. Maiatzean eginda- izan daitezke zati horiek, baina ko erabiltzen zuten putzua) nabar- urre koloreko bitxiak topatu ditu- arabera: "Egurrezko plaka bat ko esku-hartze arkeologikoaren oraindik hori guztia aztertu egin mendu nahi izan du. Sagredoren gu eta baita 1180. urte inguruko atera dugu orain arte, baina harira, Iñaki Sagredo eta Nahia behar da eta zuhurrak izan behar esanetan, "oso ederra da hori. Senper izan ziren joan den egue- dugu. Ezin dugu esan Erromatar Pazientzia handiko hargina ibili nean Eskoriatzako Ibarraundi garaiko gaztelu bat denik, garai zen han lanean, eta detaileetan museoan, horien garapena eta hartako arma edo txanponik ez ere pentsatu zuen, beheko izkinak Erakusketa urtarrilaren 14ra arte emaitzak herritarrei helarazte- dugu topatu-eta". borobildu zituen-eta zikinkeriarik ko. Argi geratu dena da Nafarroa- ez sartzeko. Euskal Herritik zehar Atxorrotzen aurkitutako aztarnak ikusgai egongo dira datozen ko Erreinuko gaztelu inportan- topatu ditugun gainerako aljibeak asteotan Eskoriatzako Ibarraundi museoan. Aurkitutako eta Erromatar garaikoa ote? teenetarikoa izan zela. Sagredo- galduta edo hondatuta zeuden. zaharberritutako metalezko piezaz, zeramika zatiz eta Emaitzak oso onak direla jaki- ren arabera, Leintz bailarak Hemengoa perfektua da; gaztelua- margotutako hezurrez eta zorroztarriz osatuta dago, besteak narazi digu Sagredok. Horren Gipuzkoako gaztelu garrantzi- ren hondarrak bisitatzera joaten beste, erakusketa. Urtarrilaren 14ra arte egongo da zabalik honako harira, aipatu du berretsi egin tsuena du. Horren harira, azaldu direnei erakusteko modukoa". ordutegian: 09:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik 19:00etara. direla gazteluaren okupazio du Euskal Herriaren eta, hortaz, Horren harira, azaldu du egurrez- IÑAKI SAGREDO | HISTORIALARIA hirugarrenarekin lehenago hasteko asmoa dugu; martxo aldean, hain justu. Hilabetetik gora eman nahi dugu lan lanean, aztertzeko azalera han- "Asmoa da Gipuzkoa mailan ditu egin nahi dugu-eta. Dena dela, eguraldiak izango du azken hitza. gazteluen gaineko lehen museoa Eta Atxorrotzeko indusketekin amaitu ondo- ren, zer? Asmoa da Gipuzkoa mailan gazteluen gaineko egitea Atxorrotzen" lehen museoa egitea Atxorrotzen bertan. Baina, horretarako, indusketetan irteten diren elemen- Aurtengo apiriletik maiatzera bitartean egon azaleran, eta aurten, hori metro bat inguru zabal- tu guztiak kontsolidatu egin behar dira lehenen- ziren bigarrenez Larrate enpresakoak Atxorrotzen tzeaz gain, beste zenbait puntu ere aztertu go. Gipuzkoan eta baita beste hainbat tokitan indusketa arkeologikoak egiten. Lanak hilabete ditugu. Besteak beste, gazteluaren aljibearen Iñaki Sagredo, eguenean. | ARGAZKILARIAXXX ere, behin baino gehiagotan gertatu da indus- inguru luzatu zirela eta ingurunean oraindik asko (ura biltzeko erabiltzen zuten putzua) inguruan ketak egin direla eta gero, ateratzen den mate- dagoela egiteko azaldu digu Iñaki Sagredok. ibili gara. Azken horren harira, lehen fasean azalduko zirela uste genuen. Bete-betean asma- riala galdu egin dela. Hortaz, hori kontsolidatu Maiatzetik hona zer egin duzue Atxorrotzen aljibearen hormak landuta zeudela igarri genuen; tu dugu. Besteak beste, zeramika eta iltzeak eta etorkizunari begira Atxorrotzen parke histo- aurkitutako materialarekin? aljibe osoa atera dugu oraingoan. topatu ditugu; azken horiek erakusten dute han rikoa egin nahi da; baita parke natural bat ere. Tokian bertan egindako lanaren ondotik, han Horretaz gain, sarrerako haitzetan dagoen irten- egurrezko eraikinak egon zirela. Oso garrantzitsua Zenbat lagun ibili zarete indusketetan? topatutakoa sakon aztertu eta materiala zahar- gune baten egin dugu lan. Zaintza postua zela da indusketa horietan topatu duguna. Lehenengo esku-hartzean hiru lagun izan ginen; berritu egin behar izan da. Diputazioak biltegi iruditzen zitzaigun, eta horrela izan zela esan Dagoeneko bitan egon zarete han; baina bigarrenean, bost; eta hurrengoan, kopuru horrek bat du horretarako. dezakegu. Gainera, gaztelutik 100 metro ingu- oraindik lan asko dago han egiteko, ezta? nabarmen egingo du gora. Aztertu beharreko Nola joan zen bigarren esku-hartzea? rura dagoen haitzean ere indusketak egin ditu- Bai, hala da. Ez dakigu zenbat egongo garen, azalera handitzen doan heinean, langile gehia- Oso ondo. 2009an eraikinaren harresiaren gu. Bere garaian, ingurune hori gazteluaren baina lan handia dago oraindik han. Hasierako go beharko dira; 15 lagun inguru egongo garela inguruan egin genuen lan 20 metro koadroko defentsarako erabili zela eta, hortaz, hondakinak asmoa da bost fasetan egitea. Datorren urtean, aurreikusi dugu. GOIENA | 2010-12-20 | ASTELEHENA ASTEKO GAIA 3 gaineko dokumentazioa kontuan izanda, Sagredok esan digu Atxo- rrotzeko gazteluak 15 soldadu Orain arte topatu dituzten elementu esanguratsuenak inguru eta arduraduna izango zituela. URRE KOLOREKO BITXIAK Nafarroako eta Gaztelako zatiak izan daitezke; lapikoak, Hezurrekin egindako dadoak Atxorrotzen egindako bigarren erreinuen eskuetan egon zela. esaterako. Ingurunea kontrolatzeaz ardura- esku-hartzean bitxi ederrak topatu tuko zirela uste du Sagredok; dituzte gazteluaren aljibean. ARMA ZATIAK EGURREZKO ZORua artzainak kontrolatzea eta gaz- Erdi Arokoak dira guztiak. Askotariko armak azaldu dira Erdi Arokoa da. telua guardian izatea. Horren Kobrezkoak dira eta urre Atxorrotz inguruan. Bost zentimetroko lodiera harira, gogorarazi du Arabako kolorea dute; ziurrenik, XII eta XIII. duen 40X40 zentimetro lautada eta kostaldea elkartzen urre-xafla botako zieten mende inguruko xafla bat da zituen bide garrantzitsua pasatzen gainetik, artekoak dira bigarren indusketetan zela handik, eta haien ardura distiratsuagoak izateko. gehienak. atera dena. Dena dela, izango litzatekeela bide horreta- Gizonezkoenak; Iñaki Sagredo datozen tik pasatzen ziren merkantziak gazteluko arduradunak historialariaren esku-hartzeetan guztia kontrolatzea. gerrikoaren belarri (hebilla) esanetan, lortzea espero dute. Soldaduen bizimoduaren moduan erabili zituela uste arinenak (balezta Etxebizitza baten zorua hainbat datu ere eskaini digu; dute adituek. puntak, ziurrenik) XII. izan zitekeela uste dute. esaterako, aspertzen zirenean, Bitxi baten, hegazti baten irudia