LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN OPŠTINE MILIĆI LOKALNI PROGRAM ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE (LEAP) OPŠTINE MILIĆI 2014-2020 1 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN OPŠTINE MILIĆI SADRŽAJ 1 UVOD 4 2ŠTA JE LEAP______________________________________________________________5 3 OSNOVNI PODACI O OPŠTINI 5 3.1 POLOŽAJ 6 3.2 ODNOS RURALNOG I URBANOG DIJELA OPŠTINE 31 3.3 BROJ STANOVNIKA I DOMAĆINSTAVA PO MJESNIM ZAJEDNICAMA 37 3.4 PRIVREDA 138 3.5 MZ EKOLOŠKI PROBLEMI I POTREBE 4 ANALIZA STANJA – SEKTOR VODA ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 4.1 HIDROGEOGRAFIJA OPŠTINE MILIĆI ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 4.2 ZAGAĐIVAČI VODENIH TOKOVA ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 4.3 PREGLEDVODOSNABDJEVANJA 4.4 POPLAVE I PLAVNA PODRUČJA 4.5 ANALIZA I ZAKLJUČCI ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 5 ANALIZA STANJA – SEKTOR TLA (UPRAVLJANJE OTPADOM)ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 5.1 PREGLED KARAKTERISTIKA ZEMLJIŠTA OPŠTINE MILIĆI ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 5.2 UPRAVLJANJE OTPADOM ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 5.3 ZELENE POVRŠINE 5.3 ANALIZA I ZAKLJUČCI ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 6 ANALIZA STANJA – SEKTOR VAZDUH I BUKA 147 6.1 PREGLED STANJA VAZDUHA U OPŠTINI MILIĆI 147 6.2 ZAGAĐIVAČI 148 6.3 BUKA ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 7 ANALIZA STANJA – BIQNI I ŽIVOTINJSKI SVJET-BIODIVERZITET ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 7.1 STANJE FLORE I FAUNE U OPŠTINI MILIĆI ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 7.2 ŠUME ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 7.3 ANALIZA I ZAKLJUČCI 149 8 KULTURNO ISTORIJSKI LOKALITETI 150 2 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN OPŠTINE MILIĆI 8.1 PREGLED I ANALIZA STANJA 9 VIZIJA OPŠTINE MILIĆI 152 10 AKCIONI PLANOVI 153 10.1 AKCIONI PLAN ZA SEKTOR-VODA 153 10.2 AKCIONI PLAN ZA SEKTOR - ZEMLJIŠTA 153 10.3 AKCIONI PLAN ZA SEKTOR - VAZDUH 154 10.4 AKCIONI PLAN ZA SEKTOR – BILJNI I ŽIVOTINJSKI SVJET 155 10.5 AKCIONI PLAN – KULTURNO ISTORIJSKI LOKLALITETI ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 11 MONINTORING I EVALUACIJA ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 12 PREGLED ZAKONSKOG OKVIRA ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 13 ANALIZA RIZIKA ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 3 1 Uvod Problem ugroženosti i očuvanja životne sredine sve više dobija na značaju . Svjedoci smo različitih aktivnosti koje su praćene što političkim odlukama na najvišim nivoima što medijskom promocijom i kampanjama za podizanje javne svijesti . Uprkos stalnim naporima problemi životne sredine su sve izraženiji i kompleksniji . Globalni pristup sagledavanja problema životne sredine je opšte prihvaćen te postoje elementi pritiska i motivacije na sve zemlje svijeta da slijede opšte odluke koje se tiču očuvanja prirode . Trenutno opredjeljenje je da se problemi prepoznaju i rješavaju na lokalnom nivou tamo gdje i nastaju i gdije su najizraženij (razmišljaj o cijelom svijetu djeluj u svojoj okolini) . Zakonskom regulativom, tačnije Zakonom o zaštiti životne sredine („Sl. glasnik RS“ broj: 53/02), u odredbama člana51., navodi se da jedinice lokalne samouprave donose lokalne programe zaštite životne sredine za period od 6. godina , koji usvajaju skupštine lokalne samouprave. Načelnik opštine Milići donio je Rješenje broj : 02-020-49/13 od 15.10.2013 o imenovanju tima za izraduLEAP-a opštine Milići . Povod za izradu Plana pored zakonske obaveze je potreba za uređenjem ove oblasti kako od strane građana tako i od neophodnosti za rješenje ove problematike. lokalni program zaštite životne sredine treba da obradi sledeće oblasti : Čistoća životne sredine, Drenaža bujičnih voda, Tretiranje, prikupljanje, drenaža i prečišćavanje kanalizacije na području grada Tretiranje otpada na području opštine, Zaštita od buke, vibracija i zagađenosti vazduha nastale kao rezultat aktivnosti javnosti i javnih usluga, npr ugostiteljstva, postrojenja, veleprodaje... Organizovanje lokalnog transporta, Snabdjevanje vodom za piće, Lokalno upravljanje energijom, Upravljanje zelenim površinama i loklanim prirodnim zaštićenim područjima. Izrada plana vrši se u saradnji sa nadležnim organima uprave, predstavnicima privrednih organizacija i udruženja koje se bave pitanjima zaštite životne sredine. LEAP se donosi na period od šest godina (2014-2020.) i može se revidirati, a stavlja se na uvid javnosti svake godine. Plan je izradila radna grupa, imenovana od strane načelnika opštine Milići, u sastavu: 1. Marko Savić 2. Rada Đokanović 3. Rajko Dukić 4. Zoran Stjepanović i 5. Mirsad Čizmić Uključenje javnosti predviđeno je kroz javnu raspravu o dokumentu . Grupa za izradu će napraviti plan javne rasprave kada će sa dokumentom upoznati sve zainteresovane strane na lokalnom nivou . 4 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN OPŠTINE MILIĆI 2 Šta je LEAP Na Konferenciji Ujedinjenih Nacija o životnoj sredini i razvoju koja je održana 1992. godine u Rio de Ženeiru usvojena je "Agenda 21" koja održava globalni konsenzus i visok stepen političke saglasnosti o neodvojivosti razvoja i životne sredine i obraduje najznačajnije globalne ekološke probleme sa kojima se čovečanstvo suočava. Na ministarskoj konferenciji "Životna sredina Evrope", održanoj 1993. godine u Lucernu potpisan je "Ekološki akcioni program za centralnu i istočnu Evropu". Osnovni princip ovog dokumenta je da se pitanja zaštite životne sredine neposredno uključe u proces ekonomske obnove. EAP(Environmental Action Program - program ekoloških akcija za centralnu i istočnu Evropu) se smatra privremenim, srednjoročnim programom, sa ciljem da pomaže zemljama centralne i istočne Evrope da dostignu zapadne standarde u očuvanju i unapređenju životne sredine. On donosi okvire za utvrdivanje prioriteta i za razvoj realnih, efikasnih i ekonomsko racionalnih rešenja. Jedan od osnovnih zadataka EAP-a je da osnaži planiranje zaštite životne sredine na lokalnom nivou. U većini zemalja centralne i istočne Evrope u toku je proces uspostavljanja Nacionalnih ekoloških akcionih planova (NEAP - National Environmental Action Program). Ovaj proces se odvija uz manje ili veće prepreke koje su posledica nagomilanih ekoloških problema kao i trenutnog društveno - ekonomskog stanja tih zemalja, odnosno opštih teškoća da se planovi prevedu u konkretnu akciju. I pored činjenice da EAP potencira lokalne inicijative, nije usledilo adekvatno uobličavanje programa za lokalne zajednice. Sve je to navelo pojedine lokalne zajednice da pristupe izradi sopstvenih planova za zaštitu i unapredjenje životne sredine, zasnovane, pre svega, na prioritetima tih zajednica i metodologiji EAP-a. Pokazalo se da se na lokalnom nivou mogu lakše identifikovati i primeniti preporuke i metodologija za izradu planova i programa ekoloških akcija. Postupajući po ovoj metodologiji mnogi gradovi u zemljama istočne Evrope doneli su svoje ekološke akcioni programe: Trojan i Stara Zagora - Bugarska, Elk i Radom - Poljska, Šatoraljaujhelji - Mađarska, Sveti Nikola i Kavadarci - Makedonija. Donošenje ovih programa i njihova realizacija bila je pomognuta od međunarodne zajednice. Ovo su bili prvi lokalni planovi a danas veliki broj opština i gradova ovog regiona ima usvojene lokalne planove . Lokalni ekološki akcioni plan donosi: ▪ poboljšanje razumevanja ekoloških problema na lokalnom nivou, ▪ rangiranje problema u odnosu na ljudsko zdravlje, eko - sisteme, kvalitet života uopšte, ▪ racionalno usmeravanje ograničenih sredstava na prioritetne probleme, ▪ uobličavanje LEAP-a koji u potpunosti uključuje tehnička, politička i upravljačka rešenja Razlozi za sprovođenje LEAP-a su: ▪ unapređenje saradnje unutar sektora i među-sektorski, ▪ doprinos stvaranju partnerskih odnosa na lokalnom nivou, ▪ unapređuje mogućnost učestvovanja gradjana u donošenju odluka koje se tiču životne sredine ▪ povećava nivo informisanosti i znanja o ekološkim problemima, ▪ donosi više stručnosti u kreiranju ekološke politike, ▪ pomaže procesu uspostavljanja prioriteta, ▪ otkriva nedovoljno istražena i ugrožena područja u oblasti životne sredine, ▪ povećava mogućnost lokalnih zajednica da se suoče sa ekološkim problemima, ▪ doprinose izgradnji konsenzusa o ekološkim prioritetima, ▪ ohrabruje ekonomski racionalno donošenje odluka, ▪ doprinosi očuvanju i poboljšanju ekoloških uslova. Donošenje Ekološkog akcionog plana podrazumeva aktivno učešće javnosti tokom celog procesa a uspešnim uključivanjem javnosti u proces ostvaruje se dvosmerna komunikacija: 5 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN OPŠTINE MILIĆI ▪ učešće javnosti znači podizanje svesti kroz informisanje i obrazovanje članova zajednice o obimu i ciljevima donošenja, ekološkim temama i prioritetima i mogućim akcijama za rad na najvišim prioritetima, - LEAP obuhvata traganje za idejama, razmišljanjima i mišljenjima građana, čime se osigurava da prioriteti i rešenja odražavaju ono što smatra zajednica kao celina. Proces donošenja, prema dosadašnjim iskustvima, traje oko 2 godine. Njima se sistematišu saznanja o stanju životne sredine i utvrduju prioriteti za rešavanje najznačajnijih ekoloških problema. On predstavlja, novi kvalitativni pristup životnoj sredini i planiranju razvoja. Njegovom izradom se ne zaustavlja realizacija postojećih planova, već se učešcem i pritiskom javnosti njihova realizacija podstiče. Faze LEAP-a su: ▪ Planiranje i početak projekta, ▪ Prepoznavanje i rangiranje ekoloških problema sredine, ▪ Izrada programa ekoloških akcija, ▪ Sprovođenje programa ekoloških akcija i ▪ Praćenje i vrednovanje lokalnih programa ekoloških akcija. Prva faza LEAP-a ukazuje na osnovne probleme životne sredine, planirane promene tehnoloških procesa, potrebu modernizacije opreme, prostornog planiranja, vodosnabdevanja, razvoja održive poljoprivrede i turizma, očuvanja prirodnih i kulturnih vrednosti, ekološkog obrazovanja i na druga pitanja od važnosti za kvalitet života. Druga faza projekta