MSSINDS 1832 MILITAIRE SPECTATOR 175 j a a r Officiersvorming HDV-essays Zelfstandige logistieke taskforce Eerst was er gas... Nederlands joint opereren JAARGANG 176 10 2007 MEDEDELING Woensdag 14 november 2007 KVBK-BIJEENKOMST OVER: ISAF Regional Command South (FOTO AVDD, S. HILCKMANN) Generaal-majoor Ton van Loon geeft een presentatie over zijn ervaringen als commandant van ISAF Regional Command South (RC-S) in Zuid-Afghanistan. Van Loon kwam in november 2006 voor een half jaar aan het hoofd te staan van de NAVO-troepenmacht in het zes provincies tellende gebied. Leden en belangstellenden zijn uitgenodigd deze lezing bij te wonen. Locatie: Sociëteit De Witte, Plein 24, Den Haag Tijd: Zaal open om 17.30 uur Aanvang lezing 18.00 uur U kunt zich aanmelden via de website van de KVBK (www.kvbk.nl) of bij mw. Gerritsen, telefoon 030-2146005 De Militaire Spectator is sinds 1832 het militair-weten- schappelijk tijdschrift voor en over de Nederlandse krijgs- macht. Het maakt relevante kennis, wetenschappelijke MS inzichten, ontwikkelingen en praktijkervaringen toeganke- SINDS 1832 lijk en slaat zo een brug tussen theorie en praktijk. MILITAIRE De Militaire Spectator stimuleert de gedachtevorming over SPECTATOR 175 j a a r onderwerpen die de krijgsmacht raken en draagt zodoen- IED-dreiging de bij aan de ontwikkeling van de krijgswetenschap in de breedste zin van het woord. Op deze wijze geeft het tijd- schrift inhoud aan zijn missie: het bijdragen aan de pro- e.v. Generaalsoorlog fessionalisering van het defensie personeel en het verho- Nederlandse moslimmilitairen Gedragscode of Aristoteles? gen van het kennisniveau van overige geïnteresseerden. JAARGANG 176 9 2007 Daarmee bevordert de Militaire Spectator ook de dialoog tussen krijgsmacht, wetenschap en samenleving. JAARGANG 176 NUMMER 10 2007 UITGAVE Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de Krijgswetenschap www.kvbk.nl [email protected] MILITAIRE Secretaris en ledenadministratie luitenant-kolonel KLu E.M. Wijers Telefoon 0164 - 69 51 90 Nederlandse Defensieacademie (NLDA) Sectie MOW Ledenadministratie KVBK SPECTATOR Postbus 90002, 4800 PA Breda [email protected] REDACTIE brigade-generaal cav b.d. prof. em. J.M.J. Bosch (hoofdredacteur) Telefoon 071 - 542 18 30 E-mail [email protected] kolonel cav drs. P.J.E.J. van den Aker Editoriaal: luitenant-kolonel KLu S.M. Babusch bc 414 Extra veteranen? kapitein ter zee P. van den Berg commodore KLu drs. G.M. Bergsma drs. P. Donker P.J.E.J. van den Aker luitenant-kolonel MJD mr. drs. P.A.L. Ducheine 416 Kennis is macht, karakter is meer! drs. P.H. Kamphuis Initiële officiersvorming aan de Nederlandse Defensie Academie luitenant-kolonel KMar drs. J.A.J. Leijtens kolonel MPSD drs. F. Matser DRIE KRIJGSWETENSCHAPPELIJKE ESSAYS: brigade-generaal TS ir. R.G. Tieskens 426 luitenant-kolonel Marns drs. A.J.E. Wagemaker MA kapitein-luitenant ter zee 427 P.G. van der Tuin N.A. Woudstra Inzet zelfstandige logistieke taskforce Waarom Nederland er pas in 2025 opnieuw klaar voor was BUREAUREDACTIE mw. drs. A. Kool drs. F.J.C.M. van Nijnatten 432 F.J.G. Lenssen: NIMH Eerst was er gas... MPC 58A / Gebouw 203 / Kamer 026 Postbus 90701 Hoe de zucht naar energie de KM vorm heeft gegeven 2509 LS Den Haag Telefoon 070 - 316 51 20 of 070 - 316 51 95 442 H. Suurveld Fax 070 - 316 51 99 E-mail redactiemilitairespectator@ De ontwikkeling van het Nederlands joint opereren mindef.nl Meningen van anderen/Antwoord op meningen van anderen LIDMAATSCHAP 447 binnenland € 22,50 studenten € 15,00 Boeken buitenland € 27,50 449 OPMAAK EN DRUK L. Polman: 452 Bericht uit Afrika – Weegschaaltjes Drukkerij Giethoorn Ten Brink ISSN 0026-3869 NADRUK VERBODEN F. Matser: Coverfoto: Uitreiking officiersbul aan de 454 Tegenwicht – P(r)ikken NLDA in Breda, 2006 (Foto Communicatie NLDA, Elnt. D. van Put) 456 Samenvattingen / Summaries JRG 176 10-2007 MILITAIRE SPECTATOR 413 EXTRA VETERANEN? De Nederlandse samenleving telt op dit aan uitgezonden personeel, staan thans de moment naar schatting 150.000 veteranen. grondslagen niet meer ter discussie. Het is Deze mannen en vrouwen zijn voormalige nu vooral discussie over uitvoering en ver- militairen (of gemilitariseerde burgers) met volmaking van beleid dat de klok slaat. Het de Nederlandse nationaliteit die het ko- Veteraneninstituut heeft zich tot belangrijke ninkrijk hebben gediend onder oorlogs- of spin in het veteranenweb ontwikkeld en vergelijkbare omstandigheden, zoals tijdens weet zich – in een wereld vol licht ontvlam- vredesmissies binnen en buiten het ver- bare emoties, van tijd tot tijd grote ego’s en band van de Verenigde Naties. belangentegenstellingen – soeverein te handhaven. De omschrijving van het begrip ‘veteraan’ dateert formeel uit de Nota Zorg voor De veteranenwereld is voortdurend in be- Veteranen in Samenhang uit 1990. Daarin weging; er is altijd reuring in de tent. Binnen formuleerde de toenmalige minister A. L. ter de doelgroep voltrekt zich een snelle gene- Beek de grondslagen voor een veteranen- ratiewisseling. De veteranen van de Tweede beleid, met als belangrijkste doelstellingen Wereldoorlog en vooral die van Neder- het vergroten van de maatschappelijke lands-Indië hebben aan de bakermat van erkenning voor veteranen en het beperken het veteranenbeleid gestaan. In 1990 waren van de negatieve (gezondheids-)gevolgen van de eerste categorie nog 135.000 man van hun militaire inzet. (op: 365.000 ingezette militairen) in leven en van de Indië-veteranen 120.000 man In de afgelopen vijftien jaar heeft het Ne- (op: 200.000 ingezette militairen). In 2005 derlandse veteranenbeleid een opvallende was hun aantal geslonken tot 16.500 res - emancipatie doorgemaakt tot een volwaar- pectievelijk 60.000 man en deze aantallen dig onderdeel van het defensiebeleid. Met zullen over vijf jaar gehalveerd zijn. vreugde kan worden geconstateerd dat Ne- derlandse veteranen – maar ook de actief De ‘jonge’ veteranen – de deelnemers van dienenden bij uitzending – steun en waar- vredesoperaties uit het postkoloniale tijd- dering krijgen uit brede segmenten in de perk – zullen binnenkort getalsmatig hun samenleving. Bij politiek beladen missies oudere collega’s overvleugelen. Over enige valt op dat de gramschap van tegenstan- tijd zal zich ook een kwantitatieve verschui- ders niet gericht is op de uitvoerders van ving gaan voltrekken tussen de veteranen het beleid maar op de politiek verantwoor- die als dienstplichtige (al dan niet vrijwillig) delijken (en hun adviseurs). Regering en zijn ingezet en de militairen die vrijwillig volksvertegenwoordiging blijken – beter voor de professie hebben getekend. Binnen dan voorheen – hun (zware) verantwoorde- die zogeheten ‘jonge’ veteranen kunnen lijkheden te kennen, ook voor wat betreft de inmiddels ook al weer generaties worden effecten van uitzendingen op langere ter- onderscheiden, elk met eigen ervaringen. mijn. Wat hen bindt is dat zij onder oorlogs- of ver- gelijkbare omstandigheden het koninkrijk Waar na de val van de Berlijnse Muur de hebben gediend. toenmalige bevelhebbers nog regelmatig de degens moesten kruisen met de Centrale Dat laatste uitgangspunt is een goed fun - Organisatie over de principiële noodzaak dament voor het veteranenbeleid tot nu toe geld en middelen vrij te maken voor nazorg geweest. Het succes van het beleid maakt EDITORIAAL 414 MILITAIRE SPECTATOR JRG 176 10-2007 dat sommige groepen oud-militairen ook van verruiming van de criteria voor de vete- begerig naar de veteranenstatus lonken. In ranenstatus willen nog wel eens het risico de euforie van het einde van de Koude Oor- relativeren dat militairen hebben gelopen bij log zagen – zeker aan de overzijde van de uitzendingen waar het loodgehalte in de Atlantische Oceaan – velen zich als ‘over- lucht (gelukkig!) niet erg hoog is geweest. winnaars van de Koude Oorlog’. Net als te verwachten valt dat in de Amerikaanse re- Het ministerie van Defensie zou zich nog torica binnenkort ‘overwinnaars’ van de ‘The eens moeten bezinnen op de relatie met War on Terror’ en ‘The War on Drugs’ zullen de voormalige militairen uit de Koude- worden aangemerkt. Ook in Nederland wor- Oorlogperiode. Ook zij hebben recht op stelen veel postactieve beroepsmilitairen en waar dering en aandacht. Verzoeken van oud- voormalige dienstplichtigen met de vraag of militairen om door een monument de herin- hun inzet tijdens de Koude Oorlog niet méér nering levend te houden aan collega’s die erkenning en waardering verdient. Er vallen tijdens de diensttijd het leven hebben ge - zelfs geluiden te beluisteren die aandringen laten, vinden over het algemeen nu al een op toekenning van de veteranenstatus aan positief oor bij de krijgsmachtdelen. Maar de categorie van Koude-Oorlogmilitairen. kunnen we daarmee volstaan? Tijdens de Koude Oorlog hebben honderd- Zouden de militairen van het Explosieven- duizenden vrijwillig of (in overgrote meer- opruimingscommando (en zijn voorgan- derheid) voor hun nummer de krijgsmacht gers) niet een tastbaar blijk van erkenning gediend. Zij hebben wisselende ervaringen. voor hun bijzondere inzet kunnen ontvan- Velen denken met plezier terug aan een gen? Zou het nazorginstrumentarium dat vormende periode in hun leven en halen inmiddels met succes voor de veteranen graag ‘dienst-’verhalen op; voor anderen is is ontwikkeld, ook niet wat vaker kunnen het een zwarte bladzijde in hun levens - worden benut voor dienstgerelateerde pro- verhaal. Sommige militairen hebben ingrij- blemen bij bijvoorbeeld de dienstplichtige pende gebeurtenissen doorgemaakt, in de site-wachters? Maatwerk is bij de Koude- vorm van (dodelijke) ongelukken,