Plan odnowy miejscowości Skrzypne na lata 2016 – 2025 Szaflary, kwiecień 2016 Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne na lata 2016 - 2025 SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP ..................................................................................................................... 3 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ........................................................................... 5 2.1. POŁOŻENIE .......................................................................................................... 5 2.2. HISTORIA ............................................................................................................. 8 2.3. OKREŚLENIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIEJSCOWOŚCI .................................... 10 2.3.1. UKŁAD PRZESTRZENNY ............................................................................... 10 2.3.2. OTWARTE PRZESTRZENIE WSPÓLNE ............................................................. 11 2.3.3. DOMINANTA PRZESTRZENNA ........................................................................ 11 2.3.4. TYP ZABUDOWY .......................................................................................... 11 3. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI ............................ 12 3.1. ZASOBY PRZYRODNICZE ...................................................................................... 12 3.2. DZIEDZICTWO KULTUROWE .................................................................................. 14 3.3. OBIEKTY I TERENY ............................................................................................... 19 3.4. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ............................................................................ 19 3.5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACYJNA ................................................ 24 3.6. GOSPODARKA I ROLNICTWO ................................................................................ 27 3.7. KAPITAŁ SPOŁECZNY ........................................................................................... 28 4. OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW .......................................................................................... 31 5. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI .................................................. 32 6. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ .......................................................................................... 35 ___________________________________________________________________________ Szaflary, kwiecień 2016 - 2 - Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne na lata 2016 - 2025 1. WSTĘP Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych zadań, jakie stoją przed Polską w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym celem jest podejmowanie działań służących zmniejszaniu istniejących dysproporcji w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Istotnym dokumentem określającym kierunki rozwoju wsi w celu podniesienia standardu życia jej mieszkańców jest Plan Odnowy Miejscowości. Dokument ten jest niezbędny przy składaniu wniosków o uzyskanie środków finansowych przeznaczonych na realizację działań możliwych do dofinansowania z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 - 2020. Jednocześnie stanowi on wytyczne dla władz Gminy Szaflary przy opracowywaniu kierunków rozwoju poszczególnych miejscowości wchodzących w skład gminy. Celem PROW 2014- 2020 jest wzrost konkurencyjności rolnictwa z uwzględnieniem celów środowiskowych. Działania podejmowane na poziomie gmin i sołectw umożliwią rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłyną na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. Pomocą finansową zostaną objęte projekty dotyczące: 1. inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury oraz powiązanej z nimi infrastruktury, 2. inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii, 3. badań i inwestycji związanych z utrzymaniem, odbudową i poprawą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, krajobrazu wiejskiego i miejsc wysokiej wartości przyrodniczej, Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne określa cele priorytetowe, strategie i kierunki działań w sferze społeczno-gospodarczej wraz z zadaniami inwestycyjnymi na lata 2016 - 2025. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Skrzypne jest wieś Skrzypne. ___________________________________________________________________________ Szaflary, kwiecień 2016 - 3 - Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne na lata 2016 - 2025 Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, inwentaryzację istniejących zasobów jako podstawę do działań zmierzających do odnowy miejscowości, analizę mocnych i słabych stron (SWOT), planowane kierunki rozwoju oraz zestawienie przedsięwzięć do realizacji z określeniem szacunkowych kosztów, harmonogramem działań i źródłami finansowania. Specyfika planu polega na tym, że jest on ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno-kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości życia mieszkańców. Cele i działania zaproponowane w niniejszym opracowaniu nawiązują do dokumentów strategicznych wyższego rzędu. Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne określa strategię w sferze społeczno-gospodarczej na lata 2016-2025. Założenia Planu są spójne z Narodową Strategią Spójności, Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020, Strategią Rozwoju Małopolski na lata 2011-2020, Kierunkami rozwoju – Struktura Przestrzenna – Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Szaflary. Konstrukcja Planu umożliwia jego aktualizację w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą się w nim pojawić nowe zadania, może też zmieniać się kolejność realizacji zadań w zależności od możliwości ich finansowania, w tym uruchomienia i dostępu do zewnętrznych środków finansowych możliwych do pozyskania. Dokument został opracowany na podstawie konsultacji społecznych z Sołtysem, przy współudziale Rady Sołeckiej oraz Zebrania Ogólnego mieszkańców sołectwa Skrzypne oraz innych osób zainteresowanych rozwojem miejscowości, co wpłynęło na jego treść i wartość oraz zintegrowało społeczność lokalną wokół istniejących problemów. ___________________________________________________________________________ Szaflary, kwiecień 2016 - 4 - Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne na lata 2016 - 2025 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 2.1. POŁOŻENIE Pod względem administracyjnym wieś Skrzypne należy do gminy wiejskiej Szaflary, będącej częścią powiatu nowotarskiego, znajdującego się w województwie małopolskim. Miejscowość zlokalizowana jest w Kotlinie Podhalańskiej (współrzędne geograficzne - 49 24’ N i 19 57’E), w kierunku południowo-zachodnim od Nowego Targu, na uboczu głównych arterii komunikacyjnych - odległość granic miejscowości od linii kolejowej i DK47, prowadzącej z Rabki Zdroju do Zakopanego, wynosi około 6 km. Gmina Szaflary – podział administracyjny Wieś ma status samodzielnego sołectwa, które graniczy z następującymi miejscowościami: Bańska Wyżna, Maruszyna (Gmina Szaflary) oraz Czerwienne (Gmina Czarny Dunajec). Wieś została umownie podzielona na dwie części – Skrzypne Niżne, w skład którego wchodzą tereny i zabudowania położone wzdłuż głównego cieku wodnego wsi - Potoku Skrzypniańskiego i w jego dolinie, oraz Skrzypne Wyżne, które tworzą domy znajdujące się na wierchu. Nazwy __________________________________________________________________ Szaflary, kwiecień 2016 - 5 - Plan Odnowy Miejscowości Skrzypne na lata 2016 - 2025 te utarły się wśród mieszkańców wsi na przestrzeni lat. Ponadto, na podstawie Uchwały Rady Gminy Szaflary z 2004r. w sprawie nadania nazw ulicom i osiedlom, wprowadzono następujące ulice i osiedla: ul. św. Jadwigi Królowej, ul. Kościelna, ul. św. Józefa, ul. Wierchowa, os. Potok, os. Fułówka. Podstawowy identyfikator miejscowości Skrzypne według kodu TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) to 0466483. Kody TERYT nadane poszczególnym częściom miejscowości to: Fułówka 0466490, U Bąków 0466514, u Piszczorów 0466520, U Pitonia 0466537, Niżnie Skrzypne 0466508, Wyżnie Skrzypne 0466543. Miejscowość w całości należy do parafii pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Skrzypnem; adres Bańska Wyżna, ul. Królowej Jadwigi 167, 34-424 Szaflary. Parafia ta obejmuje swoim zasięgiem także część wsi Bańska Wyżna oraz Maruszyna. Miejscowość Skrzypne obsługiwana jest przez oddział pocztowy w Szaflarach; kod pocztowy miejscowości to 34-424. Powierzchnia ewidencyjna miejscowości Skrzypne wynosi 5,69 km2, co stanowi 10,47% powierzchni Gminy Szaflary. Największą część stanowią grunty orne; około 84%. Miejscowość charakteryzuje się niskim odsetkiem terenów zalesionych. Taki stan rzeczy jest wynikiem ekstensywnej polityki rolnej, prowadzonej przez mieszkańców w XIX i XX w. Rolnicy starając się pozyskać jak najwięcej ziemi pod uprawy, dokonywali masowej wycinki lasu. Struktura podziału gruntów na terenie miejscowości wskazuje na jej rolniczy charakter. Populacja miejscowości Skrzypne według stanu na dzień 13 grudnia 2015 roku wynosi 1.101 osób. Według podziału na płeć na terenie miejscowości występuje niewielkie zróżnicowanie; 547 osób (49,68%) stanowią kobiety, a 554 osób (50,32%) to mężczyźni.