Sylwetki 2014 roku mija 30 lat od równych w rockowym świecie. Jeśli za- Charakterystyczny jest też sposób, założenia przez Lesa Clay- łożyć, że muzyka rockowa opiera się na w jaki Claypool wydobywa dźwięki ze W poola grupy Primus oraz brzmieniu gitary elektrycznej i śpiewie swojej gitary basowej i jaką rolę pełnią one 25 od wydania jej debiutanckiego krążka – wokalisty, to trudno w ogóle zaliczyć do w jego muzyce. W Primusie najważniejsza „Suck on This”. Co więcej, Primus, świeżo niej twórczość tej grupy. jest nie gitara, a bas. W wersji elektrycz- reaktywowany w swoim najpopularniej- Claypool dysponuje prawdopodobnie nej, akustycznej, bezprogowej, kontrabasu szym składzie, zapowiedział na ten rok najbardziej nieodpowiednim głosem, jaki czy jednostrunowej whamoli. Cokolwiek premierę kolejnego albumu. Z kolei nowy można sobie wyobrazić u rockowego arty- wpadnie w ręce Lesa, staje się instrumen- projekt poboczny niezrównanego „Puł- sty. Co ciekawe, nie jest on tylko elemen- tem przewodnim. Jego szczególny, „per- kownika” Claypoola – Duo the Twang – tem scenicznego image’u. Les rzeczywiście kusyjny” styl gry, łączenie technik, takich właśnie wydał pierwszą płytę i wybiera się mówi w ten sposób: intonując słowa i ak- jak slapping, tapping czy granie akorda- do Europy na kilka koncertów. centując je jak żadna inna istota na Ziemi. Gdy śpiewa, jego absurdalny, właściwie Pierwszy w Primusie awokalny wokal brzmi, jakby należał do Muzycy Primusa twierdzą, że tworzą postaci z kreskówki czy kukiełki z progra- grupę kolektywnie, w oparciu o działającą mu dla dzieci. między nimi chemię czy też wydobywając Przypomina to trochę casus Toma Wait- z siebie nawzajem „to najbardziej primu- sa. Nawiasem mówiąc, Claypool współ- sowe coś”. Mimo to nie ma wątpliwości, pracował z nim wielokrotnie, począwszy że od początku zespół jest tak szalony, tak od 1991 roku, kiedy to Waits udzielił gło- oryginalny i tak pokrętny jak jego front- su tytułowemu kotu z przeboju Primusa man – basista i wokalista Les Claypool. „Tommy the Cat”. Albo się kupuje tę jedy- Pod jego przewodnictwem Primus wy- ną w swoim rodzaju barwę, albo nie moż- Poza muzyką Les zajmuje się pracował brzmienie, które nie ma sobie na jej zdzierżyć. m.in. prowadzeniem winiarni. Bartosz Szurik Primus i dywizje pułkownika Claypoola Ekscentryczny basista o aparycji Pana Kleksa to jedna z najciekawszych osobowości muzycznej alternatywy ostatniego Les z supergrupą Oysterhead ćwierćwiecza. (w tle Trey Anastasio) 58 Hi•Fi i Muzyka 6/14 Sylwetki mi, wirtuozeria, przesterowane, brudne liczna polka”. Nie wiadomo wprawdzie, brzmienie i pozorna niedbałość, z którą czemu właśnie taki, ale dlaczego by go nie wydobywa dźwięki ze swych instrumen- stosować? tów, tworzą jeden z najbardziej rozpozna- Popularny pod koniec lat 90. program walnych idiomów we współczesnej muzy- do odtwarzania i katalogowania plików ce popularnej. – Winamp, wśród etykiet gatunków mu- Trzecim nieodzownym elementem zycznych (np.: rock, jazz etc.) miał też twórczości Claypoola jest jego absurdal- w menu opcję „Primus”. To jedyny przy- ne poczucie humoru, przejawiające się padek, by nazwa zespołu posłużyła jako w tekstach piosenek, scenicznej aparycji określenie gatunku. Ale może rzeczywi- i warstwie wizualnej towarzyszącej mu- ście to najlepsze rozwiązanie kwestii okre- zyce – na okładkach płyt i w teledyskach. ślenia stylistyki tej pokrętnej, szalonej Na scenie kręci się w kółko dziwnym, i absolutnie oryginalnej grupy. montypythonowskim krokiem. Porusza się nieco jak ożywiana sznurkami ma- Odpowiedni człowiek rionetka, nierzadko przebrany w grote- Pierwsza inkarnacja Primusa, jeszcze skowe stroje. Pod wieloma względami pod nazwą Primate, powstała w 1984 roku Les wydaje się, jakby wyszedł z kart alter- w Kalifornii. Les połączył wtedy siły z gi- natywnego komiksu. Może dlatego, kiedy tarzystą Toddem Huthem. Grając z auto- Trey Parker i Matt Stone produkowali pi- matem perkusyjnym, a później z kilkoma lotażowe odcinki „South Parku”, zwrócili kolejnymi perkusistami, trio nagrało kilka się właśnie do niego z prośbą o napisanie taśm demo i zdobyło jako takie uznanie Primus motywu przewodniego. Piosenka stała w kręgach alternatywnej muzyki z okolic Najnowszy projekt Claypoola – akustyczny Primus na scenie Duo the Twang się jednym z wyróżników serii. Podob- San Francisco. Na tym by się prawdopo- że wśród znajomych Primusa od lat znaj- nie było z późniejszym animowanym dobnie skończyło, bowiem Huth, w obli- duje się inny sławny uczeń tego gitarzy- serialem „Robot Chicken”, do którego czu perspektywy zostania ojcem, na chwi- sty – Kirk Hammet, członek Metalliki czołówkę muzyczną również napisał lę zarzucił muzykę. Szczęśliwie, w orbicie i szkolny kolega Claypoola. Znajomość Claypool. znajomości Lesa znajdował się już gitarzy- z Hammetem zaowocowała gościnnym sta Larry „Ler” LaLonde, którego inspira- udziałem Lesa na jednej z płyt legendy Etykiety cje, sięgające od Grateful Dead, Hendriksa Oczywiście, słychać w Primusie i pozo- i Franka Zappy po heavy metal, czyniły go stałej twórczości Lesa fascynacje grupami odpowiednim człowiekiem na odpowied- takimi jak Rush, Funkadelic, Pink Floyd, nim miejscu. Dołączył do Claypoola jako King Crimson we wcieleniu z lat 80., The drugi stały członek Primusa, którym po- Residents, a także Peterem Gabrielem, zostaje do dziś. Frankiem Zappą i wielu innymi, bardzo Gitara Lera pozostaje nieco w cieniu zresztą różnymi artystami. Z tego barw- basu Claypoola, często więc jest niedoce- nego świata udało się Claypoolowi wydo- niana. Warto jednak zadać sobie trochę być niepowtarzalny styl, który najpierw trudu i skupić się na jego smakowitych odcisnął piętno na Primusie, później zaś partiach w stylu Zappy i niebanalnych na innych jego projektach. Próbowano harmoniach, którymi wzbogaca riffy ów styl nazywać na różne (mniej lub bar- Lesa. dziej poważne) sposoby: „alternatywny funk-metal”, „art/prog rock/funk” czy O krok od kariery „postpunkowy Rush, naszpikowany wraż- Rekomendacją gitarowych umiejętno- Les i Buckethead liwością i humorem Franka Zappy”. Sam ści Lera może być informacja, że należał – dwaj ekscentryczni wirtuozi Claypool ukuł kiedyś termin „psychode- do uczniów Joe Satrianiego. Znamienne, Hi•Fi i Muzyka 6/14 59 Sylwetki trash metalu. Pojawiła się nawet perspek- szych płyt”. Ta pierwsza-pierwsza, „Suck Nawet europejska filia stacji prezentowa- tywa poważniejszej współpracy między on This”, była albumem koncertowym, ła to na wskroś primusowe nagranie. nimi. zarejestrowanym w czasie występów W latach 1990-2000 trio wystąpiło Gdy w 1986 roku zginął basista Metal- grupy w klubie Berkeley Square. Druga na wszystkich ważniejszych scenach fe- liki, Cliff Burton, Hammet zaprosił Lesa pierwsza – tym razem „pierwsza studyjna stiwalowych: Lollapalooza, Bonnaroo, na przesłuchanie, które miało wyłonić Woodstock (w edycji z roku 1994) czy następcę Burtona. Trudno zgadnąć, jak Jako autor muzyki z czołówki serialu Ozzfest. Na korzyść grupy niewątpliwie potoczyłyby się losy i Claypoola, i słyn- „South Park” pojawia się zadziałała zapoczątkowana w tym czasie nej grupy, gdyby ekscentryczny muzyk w nim przez chwilę. tendencja do odchodzenia od formatu rzeczywiście dostał tę posadę. Les wspo- festiwali muzycznych, poświęconych mina, że poszedł na przesłuchanie, bo jednemu gatunkowi, na rzecz imprez pociągała go myśl, że dzięki angażowi łączących różne style. Wymykający się w „poważniejszym” zespole mógłby rzucić klasyfikacjom Primus pasował wszę- wykonywaną wówczas pracę stolarza… dzie. Wszędzie też występował jako „ten Niespecjalnie też zdawał sobie sprawę dziwny zespół”. z faktu, jak bardzo popularna jest Metal- lica i że biorąc udział w przesłuchaniu, Projekty znajdował się o krok od ogólnoświatowej Pod koniec lat 90., po wydaniu krążka sławy. Dziś nie sposób ustalić, czy tak, „Antipop”, w chwili, gdy w świecie roc- jak mówi James Hetfield, Les „okazał się kowym szczyt popularności zdobywały zespoły nu metalowe, mocno inspirujące Les w wersji plastelinowej się Primusem, grupa się rozwiązała. Czy w jednym z teledysków raczej „zawiesiła działalność”. Les, Ler Pułkownika Claypoola „Brygada żab” zbyt dobry”, by dołączyć do zespołu, czy płyta Primusa” – pojawiła się rok później. i perkusista Bryan „Brain” Mantia – któ- – jak sugeruje lider Priumsa – musiał im Trzeci longplay grupy – „Sailing the Seas ry kilka lat wcześniej zastąpił Alexandra się wydać zbyt dużym dziwakiem, by go of Cheese” – stał się pierwszym, który – nie chcieli ogłaszać definitywnego koń- przyjęli. Jak mogłaby brzmieć Metallica ukazał się pod szyldem dużej wytwórni ca działalności, choć rzeczywiście wiele z Lesem na basie i jego jedynym w swo- Interscope (działającej jako część Univer- wskazywało na to, że ten nastał. im rodzaju stylem gry, można sprawdzić, salu). Z jednej strony – jak twierdzi Clay- słuchając choćby utworu „The Thing That Nastąpił czas, w którym umiejętności pool – wyczerpały się artystyczne moż- Should Not Be” Metalliki, który Primus muzyków i ich oryginalność zaowoco- liwości zespołu. Z drugiej, muzyk był wykonał na płycie „Rhinoplasty”. wały rozkwitem popularności Primusa. zmęczony środowiskiem mainstreamo- Zarówno „Sailing…”, jak i jego następca wej muzyki, którego dość niespodzie- Przełom zyskały status platynowych płyt. Wcze- wanie stał się częścią. Zwrot, jakiego Les nie został etatowym basistą Metal- sne nagrania grupy stały się inspira- dokonał w tym czasie, prawdopodob- liki – do popularności musiał dojść dłu- cją dla wielu młodych formacji nu me- nie ocalił go jako artystę. Opuściwszy gą i wyboistą drogą. Po okresie ekspery-