TABVLA İstanbul Üniversitesi Klasik Filoloji Topluluğu Dergisi Sayı 5 Güz 2017 Bizi Sosyal Medyadan Takip Edin TABVLA İstanbul Üniversitesi Klasik Filoloji Topluluğu Dergisi İÇİNDEKİLER klasikfiloloji Danışman Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erman GÖREN Gezİ Rehberİ klasikfiloloji Yayın Direktörü Özge ACAR Editörler Kutsi Aybars ÇETİNALP EMRE POYRAZ iuklasikfiloloji.tumblr.com Ece Yuko EKİM Anadolu Turu: Aizanoi-Sagalassos-Termessos.............................................................................3 Sümeyye KORUCU NEDİM GÜVENÇ iuklasikfiloloji Pınar ŞAKARCAN Grafik Tasarım Yunus Emre CEREN Kent Gezisi: Klasik İstanbul..........................................................................................................11 Kutsi Aybars ÇETİNALP Edebİyat, Tarİh, Arkeolojİ, Sanat Uğur YILDIRIM Kapak Tasarım Uğur YILDIRIM AZİZ CEM KAYAALP Sayı 5 - Güz 2017 Rasta, Minos, Myken.......................................................................................................................15 Baskı Vatan Ofset Yayıncılık ve DÜNDAR İNCESU İstanbul Üniversitesi Maatbaacılık A.Ş. Sanayi İskenderiye Tarihi.............................................................................................................................19 Sağlık Kültür Spor Mah. 1650. Sok. No:2 RECEP CESUR Daire Başkanlığı’na Esenyurt/İstanbul Yayın Türü Yerel, süreli, 6 ayda bir Batı Anadolu’da Üç Aslanlı Mezar...............................................................................................23 kulübümüze sağladığı basım desteği İletişim [email protected] KEREM BALABAN ve Baskı Adedi 750 Euripides ve Seneca’nın Tragedyaları Bağlamında verdiği dağıtım izni için Baskı Tarihi Şubat 2018 Bir Dramatis Persona Olarak Medea......................................................................................27 teşekkürlerimizi sunarız... Çevİrİ KUTSİ AYBARS ÇETİNALP Chartres Kontu Étienne de Blois’nın Eşi Adèle’e Mektubu.......................................................31 Kİtap Tanıtımı PINAR ŞAKARCAN S. Dillon; Palimpsest Edebiyat, Eleştiri, Kuram.........................................................................35 PINAR ŞAKARCAN J. Haldon; Bizans Tarihi Atlası..................................................................................................36 Etkİnlİklerİmİz.....................................................................................................................37 Anadolu Turu Aizanoi ● Sagalassos ● Termessos EMRE POYRAZ* lasik Filoloji Topluluğu olarak İstanbul ve Anadolu gezilerimizi planlarken, eğitimini al- Kdığımız kültürlerin, yaşadığımız topraklarda bıraktığı mirası yerinde görmeyi arzulayarak program- larımızı hazırlamaya başlamıştık. Bu süreçte kulübü- müz bünyesinde aktif olarak çalışan Eski Yunan Dili ve Edebiyatı, Latin Dili ve Edebiyatı ve Hititoloji öğren- cilerinin ortak noktası olan, Anadolu’da geçtiği düşü- nülen, hem Batı hem de Doğu dünyasında izler bırak- mış Ilias destanının coğrafi mirası Troia’yı başlangıç olarak seçmiştik. Dört seneden bu yana yaptığımız tüm gezilerde alanımız dışına çıkmamaya çalışarak hareket ettik. Bu sene ise yine, Roma İmparatorluk Dönemi’ne Aizanoi Zeus Tapınağı. ait Anadolu’daki en etkileyici kalıntılardan Aizanoi, selamlayan Zeus Tapınağı Ion sütunlarıyla çevrelenmiş; Sagalassos ve sevgili hocalarımızın yıllarca emek ver- pseudodipteros düzeninde inşa edilmiş ve Aizanoi’da diği büyüleyici Termessos kentlerini planlamalarımıza hala ayakta kalan en görkemli yapılardan biriydi. Ta- dâhil ettik. İki gün boyunca yorulmak nedir bilmeden pınağın dıştan görünüşü haricinde iç tarafında bulunan yaptığımız programımızın sonunda Anadolu’nun bize tonozlu yapıya inme şansımız da vardı. Zeus Tapına- sunduğu eşsiz mirasa tekrar şahit olduk. Şimdi sizlere ğı duvarlarında XIII. yüzyılda bölgeye gelen Çavdar bu iki günlük programı elimden geldiğince anlatmaya Türklerince kazınmış oklu süvari motifleri de ziyaret- çalışacağım. çileri heyecanlandıran izlerdendi. Tapınak ilk inşa edil- Hazırladığımız programa göre ilk durak nokta- diği işlevi dışında zaman içerisinde daha sonra bölgeye mız Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde bulunan Aiza- gelen Hristiyanlarca kilise ve Çavdar Türklerince de noi antik kenti olacaktı. İstanbul’dan saat 00.30’da yola kale olarak kullanılmıştı. Pamukkale Üniversitesi tara- çıktık, yaklaşık altı saat süren bir yolculuğun ardından fından kazı çalışmaları ve kent düzenlemeleri devam Kütahya’ya vardık. Kütahya’nın merkezinde hep be- eden Aizanoi antik kenti, eskiçağ alanıyla ilgili-ilgisiz raber yaptığımız kahvaltının ardından yola koyulduk. herkesin dikkatini çekecek şekilde düzenlenmiş bir Phrygia bölgesinde bulunan Aizanoi ekonomi tarihi ören yeriydi. Tapınak ve macellum ziyaretlerimizin ar- açısından da önemli bir yer tutuyordu. Kentin simge- dından Aizanoi’da bulunan ve Anadolu’nun özgün ya si haline gelmiş olan Zeus Tapınağı dışında Diocleti- pılarından olan stadyum ve tiyatro kompleksini ziyaret anus’un Edictum de pretiis Rerum Venalium’unun1 ettik. Kentin Hellenistik tarzda inşa edilen tiyatrosunun duvarlarına yazıldığı macellum2 da görülmesi gereken bittiği noktada stadyumu başlamakla birlikte neden yapılardandı. Kente girer girmez tüm ihtişamıyla bizi böyle bir düzende inşa edildikleri de bilinmemektedir. * Emre POYRAZ; İstanbul Üniversitesi, Eski Yunan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Lisans Son Sınıf Öğrencisi. 3 ve coğrafi olarak elinde tuttuğu avantajlı konumu sa- ilk yapıldığında akan suyla aynıdır. Dor düzenindeki yesinde hem istilalardan uzakta kalmış hem de ticari sütunlarla süslenmiş olan bu çeşme kentin doğu tara- anlamda gelişmişti. Öğlen saatlerinde vardığımız Bur- fında şekillenen yeni yerleşim yeri için inşa edilmiştir. dur’da, Sagalassos’a gitmeden önce hep birlikte meşhur Çeşme ziyaretimiz sırasında binlerce yıllık suyun tadı- Burdur şişini yedik. Öğle yemeğimizin sonrasında yak- na baktık, fotoğraflarımızı çektik ve bu güzel esere hak laşık elli dakika süren bir yolcuğun ardından Ağlasun’a ettiği ilgiyi gösterip hemen çeşme yapısının üzerindeki vardık. Sagalassos kentine çıkan dar ve virajlı yolları Neon Kütüphanesi’ne doğru çıkmaya başladık. tırmanırken yol boyunca gerek Pisidia gerekse Saga- Kütüphane kentin ileri gelen ailelerinden biri lassos hakkında bilgi verdik. Sagalassos ile Aizanoi’un olan Neon’lar tarafından yaptırılmıştır. MS 120’ye kent imarı açısından birbirinden ne gibi farkları oldu- tarihlenen bu eser Titus Flavius Severianus Neon ta- ğunu, Sagalassos’un zenginliğinin kaynağını, bölgede rafından ölen babası için yaptırılmıştır. Kütüphanenin neden bu denli güçlü bir konuma sahip olduğunu ve kapısının her zaman açık olmadığını belirtmekte fayda Aizanoi, tiyatro. günümüzde hala süren kazı çalışmalarının öncesini ve var; bu yüzden kenti ziyaret edeceklere girişteki gü- Tiyatro yapısına ulaşmak için stadyum boyunca yürü- şimdiki durumunu konuştuk. Kente tırmandıktan son- venlikten kütüphanenin anahtarlarını almalarını tavsiye dük, burada gerekli anlatımlarımızı yaptık ve tiyatro ra girişte bulunan kulübeden, restorasyon ve koruma edebiliriz. Kütüphanenin kilitli olan kapısını açtıktan binasına ulaştık. Scene’nin3 olduğu nokta, hafif yıkık çalışmaları tamamlanmış olan Neon Kütüphanesi’nin sonra bizi mozaik bir taban ve arka tarafta yarısı ayakta olsa da yapıya çıktık ve cavea’da4 yerlerimizi aldıktan anahtarını aldık ve kente girişimizi yaptık. Bir ören yeri kalmış olan bir duvar karşılamakta, duvar üzerinde de sonra hem stadyum hem de tiyatro hakkında bilgilen- olarak kenti değerlendirdiğimizde Kültür ve Turizm Hellence bir yazıt bulunmakta. Yapının tabanında bulu- dirmelerimizi yaptık. Tiyatronun akustiğini Yrd. Doç. Bakanlığı’nın son yıllarda yaptığı yatırımlarla Sagalas- nan mozaik süsleme, Akhilleus’un Troia Savaşı’na git- Dr. Erman Gören’in Sappho’dan okuduğu bir şiirle test sos antik kentinin ziyaretçilerin işlerini kolaylaştıracak meden evvel annesi Thetis’le vedalaşmasını konu alır, ettikten sonra bir süre bu güzel kentin tadını çıkarttık. şekilde düzenlendiğini ve yeni yapılan yürüme yolları çok tanrılı inançlarla özdeşleşmiş bu betimleme Hris- Yaklaşık iki saat süren Aizanoi ziyaretimizin ar- sayesinde Hellenistik Çeşme ve kütüphanenin olduğu tiyanlık sonrasında tahrip edilmiştir. Mozaik tabanda dından, programımızdaki ikinci destinasyon Burdur’un noktaya kadar kolaylıkla tırmanılabileceğini söyleye- dikkat çeken bir diğer tahribat ise kentte meydana ge- Ağlasun ilçesindeki Sagalassos olacaktı. Roma İmpara- biliriz. Kent haritasının bulunduğu noktadan yukarı len güçlü depremler sonucunda olmuştur. Kütüphanede torluk Dönemi baz alındığında kent Pisidia’nın en önde doğru tırmanmaya başladık ve ilk olarak göreceğimiz bulunan Hellence yazıtta Titus Flavius Severianus Ne- geleni olarak adlandırılmaktaydı5. Ağlasun’da yaklaşık nokta şu anda yıkık olan Traianus Çeşmesi oldu. MS on’un Boule9 ve Demos10 tarafından onurlandırılmasın- 1500 m yükseklikte bulunan kent, olduğu gibi Burdur 98-117 yılları arasına tarihlendirilen bu çeşme, kentte dan bahsedilmiştir. Kütüphane ziyaretimizin ardından ovasına hakim şekilde konumlandırılmıştı. Kent, tarihi bir imparatora ithaf edilen ilk anıtsal çeşme yapısıdır6. hemen bu yapının sağ tarafından yukarı çıkan patikayı boyunca hâkimi olduğu verimli ovalardan faydalanmış Sagalassos’un imarında kentin euergetes’lerinin7 katkı- takip ederek kentin Hellenistik tarzda inşa edilmiş tiyat- Sagalassos, Hellenistik Çeşme. rosuna doğru tırmanıyoruz. Tiyatro ziyaretimizi, sahne sı büyüktür. Yine bu çeşmenin inşaatında kentin önde binasının olduğu noktadan değil, en tepeye tırmanmak