(3) 1/2012 KRYTYKA KULTURA K!KULTUROZNAWSTWO kry T A Y KulturaK KULTUROZNAWSTWO Jest to trzeci zeszyt prac studentów kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego z różnych lat, stacjonarnych i zaocznych, którzy obrali specjali- zację krytyki artystycznej. Są to więc recenzje z dowolnie wybranych zdarzeń z życia kulturalnego, dotyczących sztuk różnych, w tym przypadku: filmu, fotografii, muzyki, sztuk plastycznych i literatury. Obok recenzji pojawiła się w tym zeszycie jedna pokrewna krytyce forma dziennikarska, mianowicie felieton. Ponadto po raz pierwszy w „Krytykantach” – noszących od tego numeru zwięzły tytuł „K!”– – została uwzględniona polemika recenzentów wokół tego samego filmu. W trzecim numerze pisma zaszły inne jeszcze zmiany wskutek bardzo ak tywnego włączenia się w prace nad jego tworzeniem sił studenckich w oso- bach Dagmary Domagała i Michała Kasprzaka z ostatniego roku magisterskiego. Wzięli oni na siebie współpracę w zakresie adiustacji tekstów, opracowania składu całości oraz oprawy plastycznej pisma, proponując nawet nową szatę graficzną okładki. dr Ewa Kofin K! REDAKCJA redaKcja DagMara DOMagała,K! Michał KaSPrzaK, EWa KOfin (rED. nacz.) aDjUStacja DagMara DOMagała, Michał KasprzaK, EWa KOfin SKłaD i grafiKa Michał MichałczaK, DagMara DOMagała WyDaWca UniWErSytEt WrOcłaWSKi DrUKaKcyDEnS WrOcłaW K! | SPiS trEŚci fOtOgrafia rEcEnzjE Fotograficzne podsumowania w Domku Romańskim 24 Jakub Chodorowicz Porządki czas zacząć! filM Jolanta Łapinkiewicz 26 Sucker Punch niczego nie udaje. No i bardzo dobrze MUzyKa Kamil Celer5 Jak ulepić dźwięk, czyli Litwa i polsko- „Ja ci pokazałem moją twarz, to w zamian czeska fabryka instrumentów 28 za to ty mi pokaż swoją” 7 Maria Achinger Katarzyna Chlipalska Bartosz Porczyk jako Sprawca Nie Pora umierać, pani Anielo, czyli Monika Gasek 30 spacerkiem po przedwojennym gościńcu 9 Monika Doskocz SztUKi Wierzyć w cuda PlaStycznE Barbara Głąb11 Wyprzedaż Wkraczająć w pustkę Krystyna Balicka 31 Anna Guziewicz12 Wideo-tranzyt przez blok wschodni Kłamstwa, egzorcyzmy i sprzedawca Dagmara Domagała 32 lekarstw Martyna Szczasiuk14 Tumskie iluminacje Michał Kasprzak 34 POlEMiKa litEratUra Ruchomy obraz Kiedy milczenie krzyczy Michał Kasprzak16 Anita Skrzypczak 37 Kino mówi obrazem, albo Radość poszukiwań, możliwość nie mówi wcale znalezienia 39 Maria Achinger18 Teresa Szczepańska W odpowiedzi na zarzuty Marii Achinger 21 Michał Kasprzak {} fEliEtOn Ku chwale futuryzmu! 40 Dagmara Domagała 4 Ⓞ filM | K! Sucker Punch niczego nie udaje. no i bardzo dobrze Kamil celer Rocket (Jena Malone) wraz z jej siostrą Sweet Pea (Abbie Cornish), Amber (Jamie Chung) oraz Blondie (Vanessa Hudgens). Na miejscu, Każde kulturalne, społeczne i polityczne apo- jak na tego rodzaju instytucję przystało, zaczy- geum, tak negatywne jak i pozytywne, ma na się szaleństwo, dosłownie i w przenośni. swoją interpretację, komentarz lub obserwację, Imaginacyjne próby walki Baby Doll odzwierciedloną w takiej czy innej formie sztu- ze szpitalną rzeczywistością, to w istocie roz- ki. Skupiwszy się jednak na filmie, hipisi mieli brajająco proste w odbiorze przedstawienie wy- swojego Easy Ridera i Woodstock, pierwsze obraźni jako samoobronnego mechanizmu do etapy zimnej wojny doprowadziły do powsta- walki z uciskiem i przeciwnościami losu – skąd- nia Doktora Strangelove’a, by pod jej koniec inąd znane z Labiryntu Fauna i fantastycznych zrodzić porażające Threads, zaś niedawny kry- przygód protagonistki uwięzionej w samym zys finansowy przebudził Olivera Stone’a z se- środku reżimu generała Franco, czy też Fran- quelem Wall Street, wymuszając jednocześnie klyna, w którym mamy do czynienia z urojoną powstanie oscarowego Inside Job. Jak ma się wizją meta-religijnej metropolii cierpiącego do tych kilku poważnych skądinąd przykładów z powodu śmierci siostry bohatera. Wreszcie, pierwsze, w pełni autorskie dzieło Zacka Sny- nie da się ukryć, iż jest to też wgląd w dziecięce, dera (300, Watchmen)? Otóż na pierwszy rzut nastoletnie i dorosłe fascynacje reżysera, który oka nijak i wcale nie trudno o takie wrażenie. w końcu może powołać je do życia. Z momen- Szczególnie, jeśli skupić się tylko na podziwia- tem przekroczenia bram szpitala dwa zupełnie niu skąpo odzianych dziewczyn, coraz to moc- odmienne plany rzeczywistości zaczynają się niej trzepiących skórę wszelakiego stojącego im w nim przeplatać: burleskowy dom publiczny, na drodze tałatajstwa. prowadzony przez Blue, w którym rolę trenerki Jak się na szczęście okazuje, Snyder nie tancerek sprawuje pani Gorski, oraz fantastycz- kończy na damskich wdziękach i finezyjnym ne światy towarzyszące tanecznemu transowi uzbrojeniu. Uświadczywszy mordu na swej Baby Doll, w których cała piątka dziewczyn młodszej siostrze, Baby Doll (Emily Browning) walczy z praktycznie każdym ciekawszym wro- przymusowo trafia do zakładu psychiatryczne- giem, z jakim popkultura miała kiedykolwiek go, za którego sprawą jej ojczym ma nadzieję do czynienia. Są nazistowskie, mechaniczne pozbyć się świadka swych niecnych czynów. zombie podczas pierwszej wojny światowej, Na miejscu dziewczyna poznaje pracowników zastępy futurystycznych robotów pilnujących placówki, pokrętnego strażnika imieniem Blue tykającej, równie futurystycznej bomby, samu- (Oscar Isaak) oraz panią doktor Gorski (Carla rajskie kolosy uzbrojone w odpowiedniej skali Gugino, której jak zwykle jest za mało), a także obrotowe działka i wreszcie, pełnoprawne ob- pozostałe dziewczyny pod zakładową opieką: lężenie średniowiecznego zamku, położonego Ⓞ 5 K! | filM pośród jezior lawy i wulkanów, pilnowanego zależało mu na narracji potrafiącej udźwi- przez równie zgodnego z kanonem smoka. Bo- gnąć ciężar wizualnego spektaklu. Dowodem haterki, odziane w egzemplarze wszystkich, co tych chęci – pomimo sięgania po stary jak ważniejszych kostiumów, jakie dane nam było świat motyw wypełniania przez bohaterów przez ostatnie lata w kinie zobaczyć, z Japoń- szeregu zadań napędzających tak historię, jak skim szkolnym mundurkiem na czele, rozpra- i ich samych – jest finał całego zamieszania, wiają się ze swoimi adwersarzami przy pomocy wynoszący je o wiele wyżej, niż można by się samurajskich katan, średniowiecznych mieczy spodziewać po tak eskapistycznym w charakte- oraz pochodzącej z najróżniejszych epok broni rze rozrywki kinie. palnej. Wszystko to naturalnie w towarzystwie Sucker Punch jest od początku do kapitalnej choreografii akrobatycznych walk. końca produktem popu, co podkreśla też ścież- Tworząc artystyczną i stylistyczną ka dźwiękowa, złożona z kapitalnych coverów amalgamację najwydatniejszych motywów i remiksów jednych z najpopularniejszych nu- i mediów ostatniego półwiecza, Snyder wyraź- merów ostatnich kilkudziesięciu lat. I tak jak nie idzie w ślady Tarantino, choć u tego pierw- pop sam w sobie nie stara się piąć na szczegól- szego zarówno seksualność jak i przemoc, nie wysokie artystycznie szczyty, tak i Snyder dla dobra młodszej widowni pozostawiane są nie próbuje nikomu wmawiać, że Sucker Puch poza kadrem: seks i okrucieństwo Quentina to coś głębokiego. Aktorstwo nie porywa, ale są brudne, momentami odrażające (Pulp Fic- tu nie o nie chodzi. Fabuła zadowoli, ale nie tion i przygoda Bruce’a Willisa w piwnicy, czy zwiększy grawitacji pod szczęką, bo i nie sta- Wściekłe Psy od początku do końca), natomiast nowi niczego innego prócz solidnej podstawy Snyder przemoc sprowadza do wojowniczego pod zabawę obrazem. I bardzo dobrze. Mając tańca, seksualność – do lekkiego erotyzmu (nie przed sobą niespełna dwie godziny wizualne- folgując sobie bardziej niż robią to teledyski go wariactwa, nie życzę sobie by cokolwiek mi z MTV), a gdy sama fabuła wymusza pocią- w szczerzeniu zębów i wybałuszaniu oczu prze- gnięcie jakiegoś motywu trochę ponad granice szkadzało. wiekowe odbiorcy, z pomocą przychodzi mu cięcie montażysty. Jednak Zack na kinie klasy B z zakurzonej półki wypożyczalni wideo nie kończy. Fani japońskiej animacji zdecydowanie będą otwierać szerzej oczy (tu Quentin rów- nież podnosi rękę), tak samo jak i ci lubujący się we wszelakim punku, od tego napędzanego parą i kołem zębatym, aż po jego odpowiednik karmiący się dieslem. Gracze również nie mogą się czuć odrzuceni, jako że praca kamery jest miejscami żywcem wzięta z najlepszych cut- scenek ich ulubionych tytułów. Mówiąc krótko, SUcKEr PUnch każdy geek i nerd znajdzie coś dla siebie, przez co nawiązując do wstępu, film staje się swego rodzaju manifestem całej, coraz głośniej dają- rEżySEria: zacK SnyDEr cej o sobie znać geek culture. Mogłoby się wydawać, iż takie szaleń- ScEnariUSz: zacK SnyDEr, StEvE ShibUya stwo wizualnych motywów może zaowocować kiczowatym bełkotem i choć do pewnego stop- PrODUKcja: USa, KanaDa nia tak jest, nie można się oprzeć wrażeniu, że Snyder się nim bawi, robiąc to z niezmiernie Data PrEMiEry: 25-03-2011 (POlSKa) mnie cieszącą frajdą i gracją dziesięciolatka. Ilość „ujęć niemożliwych” prześciga wszystko, 21-03-2011 (ŚWiat) co do tej pory można było u niego zobaczyć i takie rzeczy jak trzystusześćdziesięciostop- niowy obrót kamery wokół wylatującej z kara- binu łuski, nie są tu niczym nadzwyczajnym. Przyjemnie łechta również fakt, iż ewidentnie[] 6 filM | K! „ja ci pokazałem moją twarz, to w zamian za to ty mi pokaż swoją” Katarzyna chlipalska turalistycznego koloru. Tu codzienność dzisiej- szej młodzieży, już nie tej „patologicznej”, lecz tej z „dobrych domów”, wydaje się doskonale Trudno jest opisać fabułę Sali samobójców Jana oddana, zarówno jeśli chodzi o język jak i wy- Komasy tak, by nie zdradzić zbyt wielu szcze- miar niewerbalny. To dzieciaki z krwi i kości, gółów,