LLWVDDIANT VN LLANGEFNI llongyfarchiadau i bawb o'r fro a fu'n cystadlu ym Mhrifwyl llangefni - a 1I0ngyfarehion arbennig I'r rhai a enillodd wobrau. Nid oedd yn bosibl eael lIuniau pawb a fu'n IIwyddiannus ar gyfer y rhifyn hwn. Efallai y cawn y pleser o wneud hynny yn y dyfodol. RHIF 84 MEDI1983 Pris 20c ' PERYGLON Y PAPUR GWYN Wrth annerch- Cymdeithas Cysylltiadau Cyhoeddus Cymru ar ddydd Gwener yr Eisteddfod Genedlaethol, cyfeiriodd Mr loan Bowen Rees, Prif Weithredwr Gwynedd, at Baput Gwyn y Llywodraeth ar Drethi. "Os derbynnir argymhellion y Papur Gwyn," ebe Mr Rees, "bydd llywodraeth leol yn colli pob arlliw 0 ryddid ariannol ac 0 ganlyniad y mae hwn yn Bapur Du 0 safbwynt yr iaith Gymraeg. Yo wir, os derbynnir y Papur Gwyn bydd yo rhaid i lywodraeth leol ei chyfyogu ei hun fwy-fwy i'w dyletswyddau statudol. Bydd yn llawer mwy anodd darganfod arian ar gyfer: 1. Yr Eisteddfod Ge ncdlaerhol - cyfrannodd Cyngor Sir Gwynedd £60,000 Seindorf Arten Detniolen - cyntaf allan 0 saith yn Nosbarth C. Mr Dennis o bctrol yn mynd i'r Llywodraeth. Pe at Eisteddfod Ynys Mon a chyfrannodd Williams yw erweinvdd y band ond Mr John Childs oedd hyfforddwr ar gyfer bai'r Llyw odracth o ddifrif am gC1S10 Cyngor Bwrdcistref Ynys .~on£66,000. yr Eisteddfod. helpu diwydiant a rnasnach yng nghcfn Yn 61 yr Ysgrifennydd Gwladol, j\\r gw lad Cyrnru nid ar drcthi lleol v buasai'n Enillodd Nicholas Childs, mab hyfforddwr y Seindorf yr unawd pres Nicholas Edwards, fodd bynnag, y mac (euphonium). Daeth Seindorf llanrug (llun ohonynt ar y dudalen ganol) yn ail Gwynedd yn awdurdod "afradlon ac yrnosod ond ar bns petrol." Gorffcnnodd J\tc Rees ci araith trw y yn Nosbarth B. Roedd pedwarawd Seindorl Deiniolen hefyd yn ail8gos iawn. anghyfrifol" am fod ei gwariant 11% yn Daeth parti offerynnol plant Waunfawr i'r brig yn eu cystadleuaeth hwy ae ail uwch na nod y Llywodraeth, a chosbwyd bwysleisio fod diffygion g\' lcidyddol y Papur Gwvn yn f\\~ difrifol hyd yn oed oedd parti dawnsio gwerin dan 15 oed llanrug. Trydydd oedd parti Gwynedd rhyw £~miliwn - collwyd y na'r pcrvglon ~) lLidol. "Unwaith v mae cyd-adrodd Deiniolen. swrn yma nid yn unig j Wyncdd ond i llcol gvfriful ariant i Yn y cystadlaethau lIenyddol cafodd Sylvia Prys Jones. y wobr gyntaf am Gymru. cyngor yn am ei \\ un dyn yn " Swyddfa Gyrnreig yn hytrach gyfielthu drama o'r llydaweg. 2. Addysg trwy gyfrwng y Gyrnraeg - nag i'r erholw vr llecl y rnae'r gymdeithas mae'r Cyfa r w yd dwr Addysg yn leal .vn colli'r rhv~ddid i benderfv ,nu ei am cangy fr if fod gw asan ae tha u blaenoriacthau ci bun yog ngoleuru C1 CYTGORD HAPUS cymdelthas gyda dwy iaith yn ychwanegu g\' ybodacth leol.,\-lae perygl ar yr un tua £ LO rniliwn at gOS{ addysg yng pryd i ryddid barn, Eisocs yr ydym ni Ngwynedd. Nid ocs unrhyw swm ar gyfcr rnewn lly« odracth leol yo rhy ddibynnol dwyicithrwydd yng ngrant cyffrcdinol y ar grantiau i fedru siarad yo hollol Llywodracth. ddi-flcw-ar-dafod wrrh y Llvwodracth ac 3. Creu swyddi yng nghefn gwlad - y \..rth arnbell i 'wuangu'. Yn narunol, Uyncdd gwariodd Cyngor Sir Gwynedd 'doe dim it" ofni oddi wrth ddyrnon 0 tua £ 100,000 i helpu busnesau bychain i waed coch cyfan: mac dynion o'r math greu 360 0 swyddi yeb,>,anegoi ac y mae vma. -vn rhoi In" \ a barch ichw ios -vdv... ch cymortho'r math yma yn hanfodol igad\\' yn barod i'" bl!iroiadu,Gvda'r narur pobl ifanc Cymraeg cu hiaith yn eu ddynol yr hyn ydy", fodd byooag, mae cynefin. yoa ofn <.ynyddol me, ..n U)'\\udraeth leol Rwy'n ffyddiog y bydd a\\durdodau fod roy" ddyoiun byc.hainyma ae ae\\' yn Ucol Gwynedd yn da! i gcfnogi'r iailh ~ SYS[Ct11 a all ~osbi ardal am nad V\v ei Gymraeg hyd ei(haf eu gaUu ond SUI y ",hyoghor\\ vr a'l s\\-yddogiun yo ddJgoo 0 gellweh chwi ddisg\\'yJ i awdurdodau synffon\\ ,·C. Erbyo hyn, YO ffodus. y eraiU heb f""'yafrif 0 Gymry Cymracg j mac'r CC1d\,ad\\ .\'r -\ IU me" n iI.v\\odrath gcfnogi'r Eisreddfod ac addysg leol yn ogyslal a'r plcidiau craill \\cdi dd",,'yieiLhog a busnesau bychain cefn deffro j'r pl·r}glon .• \\aenl yn g\\llad pan mae'r LlY\\'odraeth yn eu cosb! bcoderfynol (I gael g\\ ared ar y Papur mor fympwyol ae ymyrryd a'u rhyddid i G\vyo diefljg b\\ n a diogclu ha""1 godi'r dreth? Rydym yn ddiolchgar, \"crn ethol" yr lleoll bendcrfynu tr": bleidlais g\\'rs, fod y LIY"'odraeth \\edi cyfrannu a ydynt yn cymt!rad\.\) u po1isi ariannol cu £ 1BO,000 at yr Eisteddfod ond rhaid eotia <. y n g h 0 r \\. v r . ,\1c \\ n g \\ I a d bod staff Cyogor Sir Gwynedd yo unig yn ddemo\:rataidd, ni dd} ltd f\ lh talu £2m y nUs j'r LIY" odraeth me,"'n drosglwyddo'r [rainT yma i un g\vcinidog Cerddoriaeth bancliau fu'r cyfrwng penna! i ddod a Nicholas Childs a treth incwm, a bod 75%0 bris pob gaiwyn o'r g\\'asanaelh sufu!." Marian Williams at ei gilydd. Ar Awst 20 priodwyd y ddau yn Eglwys Deiniolen. Byddant yo ymgartrefu yn Doncaster. CYFLE AM SWYDDI YN Y Cyfarfu'r ddau me\\n cyngerdd bandiau ym Mangor. Rocdd Marian Robert ) fel unawdydd gwadd. GWASANAETHAU CYMDEITHASOL yn aelod 0 seindorf Deiniolen, a Glowr, 21 oed yw Nicholas ac Mae Cyngor Rheoli'r cwrs "Tystysgrif mewn Gwasanaeth Nicholas \\-cclidod yno yn lle ei frawd Parhad ar dud. 12 Cymdeithasol 'Gwyniad' Gogledd Cymru" wedi gwneud cais am arian 0 gronfa arbennig y Cymuned Ewropeaidd. Bydd hyn yn rhoi cyfle i bob] di-waith gael hyfforddiant a phrofiad mewn gwaith CYFEILYOO IEUENGAF gyda'r benoed a phobl dan anfantais feddyliol 0 fewn y Mae Annette Bryn Roberts, Ty', Gwasanaethau Cymdeithasol. Ysgol, DinolWig yn cyfrif cael cyfeilio Fe dreulir tri niwrnod yr wythnos yn gweithio fel cynorthwywyr gofal yn y Genedlaethol yn anrhydedd fawr mewn canrefi preswyl neu ganolfannau dydd i'r henoed neu bobl dan Ar fyr rybudd y cyfeiliodd Annette anfantais feddyliol, a dau ddiwrnod yr wythnos yn cael hyfforddiant yng yn lIe dau gyfeilydd a gafodd eu Ngholeg Technegol Gwynedd, neu Goleg Cartrefle, Wrecsarn. Bydd yr taro'n wael. O'r herwydd, gorfu iddi hyfforddiant yn parhau am ddwy flynedd ac fe sicrheir y bydd pob un fydd yo gyfeilio yn y gystadleuaeth unawd llwyddiannus yn cael swydd Hawn aroser gyda'r Gwasaoaethau Cymdeithasol soprano, a chystadleuaeth unawd ar dd.i\ved.d y ewrs. tenor, a gorffen yr wythnos yn Mae'r cynllun newydd cyffrous yma yn cynoig cyfle arbeonig i bobl sydd ar cyfeilio i'r soprano a', tenor buddugol yng nghystadleuaeth y hyn 0 b ryd yo ddi-waith a thros 18 oed iddechrau gyrfa yn y G\vasanaethau Rhuban Glas. Cymdeithasol Personol. Fe gynigir yr hyfforddiant yma 0 Hydref 1983 Yn 61 yr hanesydd Mr Huw ymlaen. manylioo peUach oddi wrth: Mr John Williams, Arolygwr Ceir Williams (Bangor, Annette yw un 0 Astudiaeth, Gwasanaethau Cymdeithasol, Maesincla, Caernarfon. Rhif gyfeilyddion (piano) ieuengaf yr ffon: Caemarfon 4121, cst. 2242. Felly dylai'r rhai ohonoch sydd a Eisteddfod Genedlaethol y ganrif diddordeb fynd ati rhag blaen. - .. hon. ffynhonnell unrhyw luniau. Gwobr: £100 i'w rennu yn 61 teilyngdod. Beirniad: R. Cyril Hughes. 3. Rhaglen fideo wreiddiol er unrhyw agwedd 0 astudiaethau'r amgylchfyd yng Ngwynedd, sr YR ESGOBGOODMAN yn y wybodaeth. Er enghraifft, os gyfer vr oedren 8-11 neu 11-13. AnnwylOlygydd, oes rhywun angen gwybodaeth Gwobr: £50 i bob gwaith teilwng RHIF 84 Gobeithio bydd rhywun 0 Rhuthun am y mudiadau neu'r grwpiau ar hyd at £200. MEDI wedi cysylltu d chwi yngl.9n O'r erthygl gyfer deillion sydd ar gael yn Beirnied: Wil Aaron. ar 'Stryd Goodman I a gyhoeddwyd yn Nyfed, bydd yn bosibl pwvso 4. Rhaglen gyfrifiadur ar ffurf gem Argraffwyd gan W.sg Gwynedd 'Eco'r Wyddfa' am fis Gorffennaf. Ni ; ddatblygu iaith. 0vlai'r nodiadau Cibyn, Caernarfon botwm a chael rhestr brintiedig fu'r Esgob, nac ardal Llanberis elua ar yn rhestru enw ysgrifennydd pob efo'r rhag/en ddangos er gyfer pa Cyhoeddwyd gyda ehymorth yr un prydles a roddwyd ar y tai a g,wp Ileol, ei 'if tton, ei gyfeiriad, oedren y bwriedir y gem. Oylid peretoi'r rhaglen ar ffurf tAp neu Cvmdeitbes Gelfyddydau adeiladwyd yma bron i ddaucon a gweithgareddau'r g,wp. Neu Gogledd Cymru ddisg a dylid nodi ar gyfer pa mlynedd ar 01 ei farw. pe bai ar y Mudiad Ffermwyr oeirient y'; Iluniwyd. Ni fuasai Esgob Goodman wedi Ifane awydd cysylltu a phob Gwobr: £50 i'w rsnnu. SWVDDOGION gwneud ffortium 0 dir hollol greigiog a mudiad ieuenctid araIl trwv Beirniad: Dr Gareth Roberts. A GOHEBWYR gwy1lt yn y pedair blynedd y bu yma'n Gymru, qellei'r compwitar 5. Cyfieithu nifel i blant. (Manylion GOlYGYOO NEWYOOION byw - 1643-1647. gwybodus roi rhestr berthnasol Ilawn o'r swyddfa.) CYFFREOINOl:Twrog jones, 23 Aern ef yn 61i Lundain a bu farw yn iddynt hwythau. Gwobr: £100 i'w rsnnu. Glanffynnon, Llanrug (C'fon 4051) 1655 - felly sue y gallsai ef fod wedi P'run yw'r plwyf prysura yng GOl YGYOO ERTHYGLAU:Dafydd gumeud arian ar y tai a ddechreuwyd eu Ngymru? Ai Trawsfynydd gyda Anfoner y gwaith i'r Swyddfa Addysg, Caernarfon, erbyn 31 WhIteside Tomas, Bron y Nant, hadeiladu yn 1829? tri deg ac un 0 gymdeithasau ar Pontrhythallt, Llanrug (C'fon 3515) Ond, yn ei ewyllys, penododd gyfer poblogaeth 0 ychydig tros Mai 1984.