T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: Defter-i Hâkânî Dizisi: XI 367 NUMARALI MUHÂSEBE-İ VİLÂYET-İ RÛM-İLİ DEFTERİ İLE 101, 114 ve 390 NUMARALI İCMÂL DEFTERLERİ ( 920-937 / 1514-1530 ) I Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livâları <Dizin> ANKARA - 2007 Proje Yöneticisi Doç. Dr. Yusuf SARINAY Devlet Arşivleri Genel Müdürü Proje Sorumluları Doç. Dr. Mustafa BUDAK Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Dr. Önder BAYIR Osmanlı Arşivi Daire Başkanı Dr. Ahmet Zeki İZGÖER Yayın İşleri Koordinatörü Yayına Hazırlayanlar Ahmet ÖZKILINÇ Ali COŞKUN Abdullah SİVRİDAĞ Murat YÜZBAŞIOĞLU Baskıya Hazırlama Murat ŞENER Salih DUTOĞLU 367 NUMARALI MUHÂSEBE-İ VİLÂYET-İ RÛM-İLİ DEFTERİ İLE 101, 114 ve 390 NUMARALI İCMÂL DEFTERLERİ ( 920-937 / 1514-1530 ) I Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livâları <Dizin> ÖNSÖZ Osmanlı Devleti, XIII. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın ilk çeyreği arasında geçen zaman diliminde dünyanın katetmiş olduğu bütün siyasî, sosyal, ekonomik, askerî ve kültürel gelişmelerde birinci derecede aktif rol alarak günümüzde insanoğlunun ulaşmış olduğu medeniyet seviyesine büyük katkılar sağlamış nadir devletlerden biridir. Böyle bir devletin hangi ekonomik, sosyal, askerî ve idarî temellere dayandığı konusunu aydınlatmak ülkemiz ve dünya tarih araştırmacılarının en önemli çalışma sahalarından birisi olmuştur. Osmanlı Devleti'nin kuruluş, gelişme ve yükselme dönemlerindeki ekonomik, askerî, idarî, sosyal ve demografik yapısının aydınlatılmasında sancak esasına göre tutulmuş olan “Defter-i Hakanîler” yani “Tahrir Defterleri”nin önemli bir yeri vardır. Osmanlı Devleti'nin idarî yapısı, ticaret ve sınaî hayatı, tarım ürünleri, hayvancılık, yer altı kaynakları, nüfus ve etnik yapısı ile tüm sosyal ve tarihî eserler hakkında detaylı bilgiler bu defterlerde mevcuttur. Rumeli eyaletine ait TD 167 ve TD 370 numaralı defterler kurumumuz tarafından daha önceki yıllarda 4 kitap halinde yayınlanmıştır. Bölgeye ait 3. defter olan TD 367 numaralı defter de 2 cilt halinde yayınlanacaktır. Hazırlanan 1. ciltte Karlıili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala sancakları yer almaktadır. Defterde Mora ve Tırhala sancaklarının bir bölümü eksiktir. Bu eksikliği tamamlamak için Mora için TD 367'ye ilave olarak TD 114 ve TD 390, Tırhala için de TD 101 numaralı defter hazırlanmıştır. 2007'de hazırlanacak 2. ciltte ise Yanya, İskenderiye, Ohri ve İlbasan sancakları ile Dukakin vilayeti bulunmaktadır. Bu defterde olması gereken, fakat değişik sebeplerle bugün elimizde bulunmayan Avlonya sancağı bölümü için TD 94 ve TD 1078 numaralı defterler yayınlanacaktır. Kurumumuz, şimdiye kadar yapmış olduğu yayın çalışmalarında, hem arşiv belgelerinin tanıtımını hem de tarihî olaylara objektif bakma imkânı sağlayan kaynaklardan yararlanmayı kolaylaştırmayı hedeflemiş ve bu amaçlar doğrultusunda belirlenen yayın politikasının sonucu olarak 1992-2007 yılları arasında hazırladığı 80 civarındaki eseri ilim çevrelerinin hizmetine sunmuştur. Bu çerçevede, eseri hazırlayan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı personelini tebrik eder, çalışmanın ilgililere yararlı olmasını dilerim. Doç. Dr. Yusuf SARINAY Devlet Arşivleri Genel Müdürü V İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ................................................................................................................................................................................................ V İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................................................................ VII KISALTMALAR ...............................................................................................................................................................................IX I. GİRİŞ................................................................................................................................................................................................. 1 II. YAYINLANAN ESERDEKİ LİVĀLARA AİT TAHRĪR DEFTERLERİ.............................................................................. 11 A. YARARLANILAN DEFTERLERDEKİ İDĀRĪ BİRİMLER............................................................................................. 11 B. YAYINLANAN ESERDEKİ LİVĀLARA AİT DEFTERLER ........................................................................................... 21 III. YEKUN CETVELLERİ ............................................................................................................................................................. 25 IV. DİZİNLER ................................................................................................................................................................................... 47 A. KARLI-İLİ LİVĀSI ...................................................................................................................................... 49 1. Kişi ve Cemā‘at Adları.........................................................................................................................................49 2. Yer Adları.............................................................................................................................................................50 3. Terimler................................................................................................................................................................56 B. AGRIBOZ LİVĀSI ....................................................................................................................................... 58 1. Kişi ve Cemā‘at Adları.........................................................................................................................................58 2. Yer Adları.............................................................................................................................................................60 3. Terimler................................................................................................................................................................71 C. MORA LİVĀSI ............................................................................................................................................ 76 1. Kişi ve Cemā‘at Adları.........................................................................................................................................76 2. Yer Adları...........................................................................................................................................................101 3. Terimler..............................................................................................................................................................144 D. RODOS LİVĀSI ......................................................................................................................................... 156 1. Kişi ve Cemā‘at Adları.......................................................................................................................................156 2. Yer Adları...........................................................................................................................................................157 3. Terimler..............................................................................................................................................................161 E. TIRHALA LİVĀSI...................................................................................................................................... 164 1. Kişi ve Cemā‘at Adları.......................................................................................................................................164 2. Yer Adları...........................................................................................................................................................174 3. Terimler..............................................................................................................................................................196 V. HARİTALAR.................................................................................................................................................. 203 1. Karlı-ili, Agrıboz, Mora, Rodos ve Tırhala Livāları İdārī Birimleri.......................................................................205 2. Karlı-ili Livāsı.........................................................................................................................................................206 3. Agrıboz Livāsı.........................................................................................................................................................207 4. Mora Livāsı Mizistre, Arkadya, Koron, Moton ve Kalamata Kazāları...................................................................208 VII 5. Mora Livāsı Hulumiç, Balya-badra ve Kalavrita Kazāları ..................................................................................... 209 6. Mora Livāsı Karitena Kazāsı.................................................................................................................................. 210 7. Mora Livāsı Koritos ve Arhos Kazāları.................................................................................................................. 211 8. Rodos Livāsı Rodos Kazāsı...................................................................................................................................