Gmina Twardogóra Program Ochrony Środowiska dla Gminy Twardogóra Twardogóra Integrated Management Services ul. K.Ujejskiego 4/3 51-141 Wrocław E-mail: [email protected] 1 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Twardogóra / IMS Sp. z o.o. Gmina Twardogóra Program Ochrony Środowiska dla Gminy Twardogóra Opracował zespół: dr in ż. Maria Stanisławska dr Zdzisław Cichocki dr Wojciech Jankowski dr Jan Jerzma ński mgr in ż. Janusz Marlinga dr hab. Jerzy Rotko mgr Alicja Szlufik Integrated Management Services ul. K.Ujejskiego 4/3 51-141 Wrocław E-mail: [email protected] 2 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Twardogóra / IMS Sp. z o.o. SPIS TRE ŚCI 1. WST ĘP................................................................................................................................... 7 1.1. Podstawa formalna i prawna opracowania..................................................................... 7 1.2. Struktura opracowania.................................................................................................... 7 1.3. Główne cele i uwarunkowania Programu...................................................................... 7 1.4. Metodyka tworzenia programu....................................................................................... 8 2. CHARAKTERYSTYKA SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY ............. 9 2.1. Poło żenie i podstawowe wielko ści................................................................................. 9 2.2. Demografia i sie ć osadnicza......................................................................................... 10 2.3. Struktura przestrzeni gospodarczej i standardy życia .................................................. 11 2.4. Główne kierunki strategii rozwojowych ...................................................................... 14 3. CHARAKTERYSTYKA I DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY .................................................................................................................................... 15 3.1. Geologia i geomorfologia............................................................................................. 15 3.1.1. Zasoby surowców mineralnych i stan ich eksploatacji .............................. 17 3.2. Gleby i walory przestrzeni rolniczej............................................................................. 17 3.3. Klimat........................................................................................................................... 19 3.3.1. Charakterystyka warunków klimatycznych obszaru (klimat regionalny).. 19 3.3.2. Stan zanieczyszcze ń powietrza i źródła emisji........................................... 20 3.3.3. Klimat akustyczny...................................................................................... 23 3.4. Wody ............................................................................................................................ 25 3.4.1. Wody powierzchniowe i ich stan ............................................................... 25 3.4.1.1. Sie ć hydrograficzna............................................................................. 25 3.4.1.2. Stan czysto ści wód powierzchniowych i źródła zagro żeń .................. 26 3.4.2. Zasoby i jako ść wód podziemnych oraz źródła zagro żeń .......................... 28 3.4.3. Gospodarka wodno-ściekowa i jej wpływ na jako ść wód.......................... 30 3.4.3.1. Zaopatrzenie w wod ę........................................................................... 30 3.4.3.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków ............................................. 33 3.4.4. Ocena planowanych przedsi ęwzi ęć w zakresie gospodarki wodno- ściekowej.......................................................................................................................... 36 4. WALORY I ZASOBY BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO OBSZARU.......................................................................................... 38 3 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Twardogóra / IMS Sp. z o.o. 4.1. Struktura przyrodnicza (ekologiczna) obszaru i ocena jego bioró żnorodno ści............ 38 4.2. Ekosystemy le śne ......................................................................................................... 38 4.3. Ekosystemy wodne....................................................................................................... 39 4.4. Ekosystemy niele śne .................................................................................................... 40 4.5. Najcenniejsze gatunki wyst ępuj ące na obszarze gminy............................................... 40 4.6. Prawne formy ochrony przyrody.................................................................................. 42 4.6.1. Istniej ące chronione obszary ...................................................................... 42 4.6.2. Proponowane obszary chronione................................................................ 42 5. GOSPODARKA ODPADAMI............................................................................................ 43 5.1. Odpady komunalne....................................................................................................... 44 5.2. Odpady przemysłowe ................................................................................................... 44 5.3. Odpady organiczne....................................................................................................... 45 5.4. Odpady niebezpieczne.................................................................................................. 46 5.5. Instalacje....................................................................................................................... 46 5.6. Prognoza demograficzna i gospodarcza ....................................................................... 47 5.7. Program gospodarki odpadami..................................................................................... 47 5.8. Metody poprawy stanu i monitorowanie planu............................................................ 48 5.9. Wpływ realizacji projektu planu na stan środowiska ................................................... 48 6. IDENTYFIKACJA GŁÓWNYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE ................................................................................................................................... 49 7. DŁUGOTERMINOWE CELE I KIERUNKI DZIAŁA Ń W OCHRONIE ŚRODOWISKA GMINY (DO 2015 ROKU)........................................................................ 52 7.1. Ochrona powietrza atmosferycznego ........................................................................... 52 7.2. Ochrona przed hałasem ................................................................................................ 53 7.3. Ochrona zasobów wodnych i gospodarka wodno-ściekowa........................................ 54 7.4. Racjonalna gospodarka surowcami mineralnymi......................................................... 58 7.5. Gospodarka odpadami .................................................................................................. 59 7.6. Ochrona walorów przyrodniczych i funkcji układów przyrodniczych ........................ 60 8. KRÓTKOTERMINOWE CELE I KIERUNKI DZIAŁA Ń ............................................ 64 9. ZARZ ĄDZANIE ŚRODOWISKIEM.................................................................................. 74 9.1. Definicja i zakresy....................................................................................................... 74 9.2. Zasady zarz ądzania środowiskiem .............................................................................. 75 9.2.1. Zasada zrównowa żonego rozwoju ............................................................ 75 9.2.2. Zasada kompleksowo ści ochrony środowiska........................................... 76 4 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Twardogóra / IMS Sp. z o.o. 9.2.3. Zasada prewencji....................................................................................... 76 9.2.4. Zasada sprawcy ......................................................................................... 77 9.3. Gminny program ochrony środowiska w ustawowej strukturze programów ochrony środowiska........................................................................................................................... 77 9.4. Specyfika zarz ądzania środowiskiem na szczeblu gminy ........................................... 79 9.5. Instrumenty zarz ądzania środowiskiem ...................................................................... 80 9.6. Typy instrumentów według sposobu oddziaływania .................................................. 80 9.6.1. Instrumenty bezpo średniego oddziaływania ............................................. 81 9.6.2. Instrumenty planowe ............................................................................... 82 9.6.3. Instrumenty po średniego oddziaływania................................................... 83 9.6.4. Instrumenty typu represyjnego.................................................................. 83 9.6.5. Formy działania administracji publicznej ................................................. 83 9.7. Zadania organów gmin według przedmiotowych zakresów regulacji ........................ 84 9.7.1. Gospodarka wodna i ochrona wód /kompetencje ustalone ustaw ą – Prawo wodne oraz ustaw ą – Prawo ochrony środowiska/........................................................... 84 9.7.2. Ochrona powietrza /kompetencje ustalone ustaw ą – Prawo