Ankara Araştırmaları Dergisi n Journal of Ankara Studies Hakemli Makale n Refereed Article Geliş tarihi \ Received : 20.11.2017 Kabul tarihi \ Accepted : 25.12.2017 Yenimahalle Belediyesi Monografisi* Monograph of Yenimahalle Municipality** Savaş Zafer ŞAHİN Doç. Dr., Öğretim Üyesi, Atılım Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Ankara [email protected] Ali Can GÖZCÜ [email protected] DOI: 10.5505/jas.2017.36036 Öz Yakın dönemde Türk kamu yönetiminde gerçekleştirilen en dramatik değişiklik ve reformların yerel yönetimler alanında olduğu görülmektedir. Bunun sonucunda, gelişen ve değişen büyük kentlerin yapılarını dikkate alan büyükşehir sistemi değişikliği gibi yapısal reformların yerel yönetim pratikleri üzerindeki etkilerini izleyebilmek çok önemli hale gelmektedir. Bu monografi çalışması, daha önce Çankaya ve Keçiören Belediyeleri için geliştirilmiş monografi yaklaşımını kullanarak Ankara Yenimahalle Belediyesi’nin belli bir yıldaki durumunu tespit edip sorun ve potansiyellerini ortaya koymaktadır. Monografide, niteliksel ve niceliksel araştırmalara dayalı olarak Yenimahalle Belediyesi’nin 2014 yılı itibarıyla dış çevre koşulları, hizmet sunumu, karar verme süreçleri, teknoloji kullanımı ve iletişim alanlarında bütünsel bir değerlendirmesine yer verilmiştir. Anahtar sözcükler: Monografi, Yenimahalle Belediyesi, Bütünsel değerlendirme, Araştırma alanı, Ankara Abstract In the recent period, it has been seen that the most dramatic changes and reforms that have been carried out in Turkish public administration have been in local governments. Consequently, following the impacts of structural reforms such as changes in the metropolitan administration system taking into consideration the development and alteration of structures in the large cities, local government practices became crucial. This monograph, using the same monographic approach developed for the Çankaya and Keçiören Municipalities, provides a picture of the situation of Ankara Yenimahalle Municipality in a specific year and presents related problems and potential. This monograph, based on qualitative and quantitative research, presents a holistic evaluation of Yenimahalle Municipality in terms of its external environment, provision of services, decision-making processes, use of technology and communications. Keywords: Monograph, Yenimahalle Municipality, Holistic evaluation, Research area, Ankara * Bu çalışma, Atılım Üniversitesi tarafından Lisans Araştırma Projeleri (LAP) kapsamında desteklenen “Kamusal Akıl Stüdyosu (KAM 003) Uygulama Dersi Yenimahalle Belediyesi Kurumsal Analiz ve İyileştirme Projesi” kapsamında üretilen analiz raporlarından yararlanılarak kaleme alınmıştır. ** This study has been written with the help of analysis reports created in the context of the project “Studio for Public Reason (KAM 003) Practice Course Yenimahalle Municipality Institutional Analysis and Improvement Project” supported as part of the Undergraduate Research Projects (LAP) by Atılım University. 5(2), 283-318, Aralık/December 2017 283 n S.Z. Şahin ve A.C. Gözcü, Yenimahalle Belediyesi Monografisi Giriş Araştırmada aşağıda yer alan temel analiz konularına yer verilmiştir: Bu çalışma; 2014 yılında yayımlanan Çankaya Belediyesi Monografisi’yle başlatılan ve 2015 yılında yayımlanan 1. Mekânsal Yapı Analizi Keçiören Belediyesi Monografisi’yle devam eden Ankara 1.1. Coğrafi ve Mekânsal Yapı yerel yönetim monografileri serisinin bir parçasıdır. Atılım Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü 1.2. Demografik Yapı müfredatındaki “Kamusal Akıl Stüdyosu” Programı çerçe- 2. Kurumsal Yapı Analizi vesinde, 2014-2015 yıllarında gerçekleştirilen Yenimahalle 2.1. Teşkilat Yapısı Belediyesi araştırmalarının sonucunda ortaya çıkan verile- 2.2. Siyasal ve Kültürel Yapı rin gözden geçirilmesi ve bütünsel bir çerçevede değerlen- dirilmesi ile oluşturulmuştur. 2.3. Kaynak Kullanımı ve Bütçe 2.4. Kurumsal Kültür Analizi Yönetim bilimlerinin belli alanlarında vaka çalışmaları ve monografilerden yararlanılması sık karşılaşılan bir 3. Hizmet Analizi durumdur. Özellikle işletme alanındaki deneyimlerin bu 3.1. Sunulan Hizmetler şekilde kayıt altına alınması ve daha sonra eğitim ve yönet- 3.2. Hizmet Sunum Biçimleri sel gelişim alanında kullanılması bilinen bir yöntemdir (Patton ve Appelbaum, 2003). Ancak söz konusu kamu 3.3. Hizmet Memnuniyet Analizi yönetimi ve özellikle de yerel yönetimler alanı olduğunda, 4. İletişim ve Teknoloji kurumsal yapıyı incelemenin ve yönetim pratiklerini izle- 4.1. Kurumsal İtibar ve İletişim Kanalları menin zorlukları bu yöntemin kullanımı konusunda ciddi 4.2. Teknolojik Altyapı bir engel oluşturmaktadır. Yapılan sınırlı sayıda vaka analizi çoğunlukla yerel yönetimler gibi karmaşık kurum- Çalışmada, yerel yönetimlere ilişkin tüm alt alanları kapsa- ların gerçekliğinin sadece belli bir yönünü ele almakta, yan tam ve eksiksiz bir analiz değil, ele alınan belediyenin bütünsel analizlere çok nadiren rastlanmaktadır. Ankara bulunduğu dönemin genel koşullarını anlamaya yardımcı Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı ilçe belediyelerinde gerçek- olacağı kabul edilen bir profilin çıkarılması amaçlanmış- leştirilen bu monografi çalışmaları ile hem Ankara yerel tır. Kuşkusuz, incelenen Yenimahalle Belediyesi pek çok yönetim araştırmalarına hem de bütünsel kurumsal analiz boyut açısından daha önce monografisi çıkarılan Çankaya konusundaki birikime katkıda bulunulmaya çalışılmakta- ve Keçiören Belediyelerinden farklılaşmaktadır. Bu farklı- dır. Çalışmayı mümkün kılan yöntem aynı zamanda siya- laşma Yenimahalle’nin yerel dinamiklerinin farklılığından set bilimi ve kamu yönetimi alanında uygulamalı eğitimin kaynaklandığı kadar yapılan araştırmanın yapıldığı döne- bir örneği olarak yenilikçi bir yaklaşım olan “kamusal akıl min özgün koşullarından da kaynaklanmaktadır. Yine de, stüdyosu” programıdır. Bu program kapsamında daha bu çalışmanın sonuç kısmında daha önceki monografilerle önceki monografilerde de izlenen yöntem izlenmiş, önce incelenen kurumla bir işbirliği protokolü yapılmış ardın- bir karşılaştırma yapılarak elde edilen sonuçlara ilişkin bir dan da akademisyenlerle lisans öğrencilerinin oluşturduk- değerlendirme de sunulacaktır. Analiz kapsamında farklı ları araştırma ekipleri kurumsal yapıyı farklı başlıklarda alt başlıklarda yapılan analizlerin bir kısmının birbirleriyle analiz etmiştir. ilişkili olduğu da düşünülmektedir. Bu sebeple çalışmaya başlamadan önce Yenimahalle Belediyesi’ne ilişkin olarak Analizde kullanılan disiplinler arası bir yöntem var olduğu düşünülen bazı ilişkiler gözlemlendikleri alan- uygulanmış, kurumsal analizde mekânsal, yönetimsel, larda ilgili bölüm sonunda ele alınarak yorumlanacaktır. iktisadi ve coğrafi bileşenlerin etkisi de incelenmiştir. Böylelikle hem çalışmanın alt alanları arasındaki ilişkilere, Yenimahalle Belediyesi Monografisi çalışması araştırma hem de daha önceki monografilerle yapılan karşılaştır- sürecinde araştırma sonuçları dört ana başlık ve on bir alt başlıkta değerlendirilmiştir. Her bir konu başlığına ilişkin maya değinilmiş olacaktır. Ancak, bu çalışmanın kendisi olarak gerçekleştirilen araştırmalarda; belge doküman tam bir karşılaştırma olmadığından dolayı genel olarak inceleme, anket, mülakat gibi çeşitli nitel ve nicel araştırma yine de Yenimahalle Belediyesi’ne ilişkin analizler arasın- yöntemleri kullanılmıştır (Şahin, Çekiç ve Gözcü, 2014, daki iç tutarlılıkların ya da çelişkilerin ortaya konması ss.161-162 ve Şahin, Çekiç ve Gözcü, 2015, s. 184). esastır. n 284 Ankara Araştırmaları Dergisi 2017, 5(2), 283-318 S.Z. Şahin ve A.C. Gözcü, Yenimahalle Belediyesi Monografisi Yenimahalle Belediyesi’nin 2014 Yılı Monografisi olarak Polatlı sınırlarına kadar gitmektedir (Ceylan, 2012, s.7). Tarihte İlçe sınırlarında herhangi bir yerleşimin bulu- Mekânsal Yapı Analizi nup bulunmadığı konusunda yeterli bilgi bulunmamakta- Coğrafi ve Mekânsal Yapı dır. Ancak, Yenimahalle’nin yerleşilebilir hale gelmesinde Tarih boyunca insan yerleşimlerinin gelişimini etkileyen Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra Atatürk Orman başat unsurların coğrafi ve topografik durum ile Çiftliği’nin kurulması ve bölgede bulunan bataklığın teknolojik olanaklar olduğu söylenebilir. İnsanoğlu belli kurutulması önemli bir aşama olmuştur (Alpagut, 2017; bir coğrafyanın yapısına uygun olarak kullanılabilir araziyi Ülkenli, 2017). Daha sonra da önce Ankara’daki konut eldeki teknolojik olanakları kullanarak genişletmeye, darboğazını aşma çabaları, sanayi alanlarının gelişmesi yaşanabilir ve erişilebilir kılmaya çabalamıştır. Kentlerin ve toplu konut yatırımları ilçenin bu akarsuların beslediği yönetim ve planlanmasına ilişkin yöntemler ve teknoloji düzlüklerde ve Ankara’nın kuzey batı aksında gelişme- geliştikçe kullanılabilir arazilerin miktarı ve erişilebilirliği sini sağlamıştır. Komşu ilçeler kuzeyde Kazan, kuzeydo- artmış, kentleşme süreçleri hızlanmıştır. Günümüzde ğuda Keçiören, güneyde Çankaya, batıda ise Etimesgut ve de coğrafi yapının sağladığı olanakların kullanılması ve Sincan’dan oluşmaktadır. İlçenin mekânsal gelişiminde getirdiği engellerin aşılması insan yerleşimlerinin maliyet Atatürk Orman Çiftliği ve askeri alanlar yakın zamana ve etkinliğini belirleyen en önemli unsur olma niteliğini kadar önemli kamusal eşikler olarak varlığını korumuştur. korumaktadır. Sanayi Devrimi ve sonrasında Christaller Yenimahalle’nin yakın çevresindeki ilçelerin de ağırlıklı ve Lösch gibi coğrafya alanındaki araştırmacılar bu sebeple olarak Ankara kentinin gelişim aksı üzerinde yer alması, çalışmalarını bu alana yoğunlaştırmışlardır (Fischer,