Uitslag van de verkiezing voor de Tweede Kamer van 9 juni 2010 Deel 1. Kerngegevens 1 Colofon Publicatie Kiesraad Postbus 20011 2500 EA Den Haag Contact Secretariaat Kiesraad Tel. 070-426 62 66 e-mail: [email protected] Website: www.kiesraad.nl 2 Voorwoord Voor u liggen de kerngegevens van de verkiezing voor de Tweede Kamer van 9 juni 2010. Zoals gebruikelijk publiceert de Kiesraad op de dag van de vaststelling van de uitslag een overzicht waarin de belangrijkste gegevens, als de uitslag en de gekozen kandidaten, handzaam bij elkaar staan. Over enige tijd zal nog een overzicht met de uitslagen per gemeente verschijnen. Deze kunt u overigens ook nu al raadplegen in onze databank. Deze is bereikbaar via de website van de Kiesraad of rechtstreeks op www.verkiezingsuitslagen.nl H.R.B.M. Kummeling, Voorzitter Kiesraad 3 Afkortingen CDA Christen Democratisch Appèl (CDA) CU ChristenUnie D66 Democraten 66 (D66) GL GROENLINKS MenS Partij voor Mens en Spirit (MenS) NieuwN Nieuw Nederland PiratenP Piratenpartij PvdA Partij van de Arbeid (P.v.d.A.) PvdD Partij voor de Dieren PVV PVV (Partij voor de Vrijheid) SGP Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) SP SP (Socialistische Partij) TON RV TROTS OP NEDERLAND LIJST RITA VERDONK 4 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Het kiesrecht en het verkiezingsproces Hoofdstuk 2. Kerngegevens van de uitslag van de verkiezing Bijlage 1. Aantallen stemmen uitgebracht op kandidaten van alle lijsten van groeperingen in de volgorde van het lijstnummer 5 6 Inleiding Op 9 juni 2010 werd in Nederland een zogenaamde ontbindingsverkiezing voor de Tweede Kamer gehouden. De aanleiding vormde de beslissing van de bewindslieden van de PvdA op 20 februari 2010 om uit het kabinet te stappen, omdat er geen overeenstemming bereikt kon worden over de Nederlandse militaire missie in Afghanistan. Dezelfde dag werd hun ontslag aan de Koningin aangeboden en aanvaard. De overige bewindslieden stelden vervolgens hun portefeuille ter beschikking. Het demissionaire rompkabinet van CDA en ChristenUnie kreeg van de Koningin de opdracht om op zo kort mogelijke termijn een verkiezing uit te schrijven. 7 Hoofdstuk 1. Het kiesrecht en het verkiezingsproces Actief en passief kiesrecht De leden van de Tweede Kamer worden gekozen door degenen die op de dag van de kandidaatstelling Nederlander zijn en op de dag van de stemming de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt, met uitzondering van degenen die op de dag van de kandidaatstelling hun werkelijke woonplaats hebben in de Nederlandse Antillen of Aruba. Deze uitzondering geldt niet voor de Nederlander die ooit gedurende ten minste tien jaren ingezetene van Nederland is geweest, en voor de Nederlander die in Nederlandse openbare dienst in de Nederlandse Antillen of Aruba werkzaam is, alsmede zijn Nederlandse echtgenoot, geregistreerde partner of levensgezel en kinderen. De Nederlanders woonachtig in het buitenland dienen bij het College van Burgemeester en Wethouders van ’s-Gravenhage schriftelijk een verzoek in tot registratie als kiesgerechtigde. Het verzoek kan ook ingediend worden bij het hoofd van de consulaire post waaronder de woonplaats van de verzoeker valt, of bij de vertegenwoordiger van Nederland in de Nederlandse Antillen of in Aruba. Tegelijk met het registratieverzoek geeft de verzoeker aan of hij per brief, bij volmacht of in persoon in Nederland wil stemmen. Wanneer het registratieverzoek wordt ingewilligd, ontvangt hij onder andere een stembiljet en een retourenvelop. Het stembiljet moet hij naar de gemeente ‘s-Gravenhage opsturen (voor Nederlanders woonachtig binnen de EU) of naar de Nederlandse ambassade ter plekke. Voor de Tweede Kamerverkiezing van 9 juni is besloten voor Nederlanders woonachtig buiten de EU briefstembureaus in te stellen op de Nederlandse ambassades. Deze briefstembureaus stellen de uitslag vast en sturen die naar de gemeente ‘s-Gravenhage. Om gekozen te kunnen worden (passief kiesrecht) dient men in het bezit te zijn van de Nederlandse nationaliteit, minimaal achttien jaar te zijn en niet te zijn uitgesloten van het kiesrecht. Organisatie van de verkiezing en vaststelling van de uitslag Nederland is in negentien kieskringen verdeeld. Bij een verkiezing voor de Tweede Kamer kunnen politieke groeperingen in de kieskringen deelnemen met verschillend samengestelde kandidatenlijsten. Bij de verkiezing van 2010 is dit niet gebeurd. Alle partijen hebben een stel gelijkluidende lijsten ingeleverd, dat wil zeggen: identiek samengestelde lijsten. Bij het verwerken van de verkiezingsuitslagen spelen de kieskringen een belangrijke rol. Het hoofdstembureau van elke kieskring stelt namelijk het stemtotaal van de kieskring vast. Het daarvan opgemaakte proces-verbaal wordt naar de Kiesraad opgestuurd. De Kiesraad stelt als centraal stembureau vervolgens de uitslag van Nederland vast evenals de zetelverdeling. Het uitbrengen van een stem Sinds de wijziging van de Kieswet in oktober 2009 kan een kiezer zijn stem uitbrengen in een stembureau naar keuze binnen de eigen gemeente. Bij het uitbrengen van zijn stem dient hij zich te legitimeren met een geldig identiteitsdocument, waarbij aangetekend zij 8 dat door een kabinetsbeslissing van mei 2010 onder ‘geldig identiteitsdocument’ ook mag worden verstaan een maximaal vijf jaar verlopen identiteitsbewijs. Blanco en ongeldige stemmen Sinds de wijziging van de Kieswet in december 2008 worden blanco en ongeldige stemmen van elkaar onderscheiden. Een blanco stem kan namelijk een bewuste keuze zijn om geen keuze te maken. Er bestaan dus drie soorten stemmen: geldige stemmen, blanco stemmen en ongeldige stemmen. Bij de verkiezing voor de Tweede Kamer zijn 8.829 blanco stemmen en 18.147 ongeldige stemmen uitgebracht, respectievelijk 0,09% en 0,19% van het totaal aantal uitgebrachte stemmen. Overigens hebben blanco stemmen geen invloed op de zetelverdeling. Die wordt uitsluitend bepaald aan de hand van de geldige stemmen. Wel tellen blanco en ongeldige stemmen mee bij het vaststellen van de opkomst. Deelname politieke groeperingen Op 29 april nummerde de Kiesraad in een openbare zitting de kandidatenlijsten voor de verkiezing voor de Tweede Kamer. Van de 19 partijen die kandidatenlijsten hadden ingeleverd, hadden er tien zitting in de Tweede Kamer. Zij kregen een nummer toebedeeld, dat gebaseerd is op het aantal stemmen dat bij de verkiezing van 2006 is behaald. De partij met de meeste stemmen kreeg nummer 1 en zo verder. Van de overige negen partijen hadden er acht in alle kieskringen een kandidatenlijst ingediend. Zij lootten om de nummers 11 tot en met 18. De enige partij die niet in alle kieskringen een kandidatenlijst had ingediend, kreeg nummer 19 toebedeeld. Op 3 mei vergaderde het hoofdstembureau van iedere kieskring over de geldigheid van de ingeleverde kandidatenlijsten. De kandidatenlijst van de groepering P.V.D.M. en alle overige aardbewoners werd ongeldig verklaard, omdat hij te laat was ingeleverd. Hierdoor verviel lijstnummer 11. Verder werd in zeven kieskringen de kandidatenlijst van Heel NL ongeldig verklaard, omdat er niet voldoende ondersteuningsverklaringen waren ingeleverd. Van de groepering die met een blanco aanduiding op lijst 19 aan de verkiezing deelnam, werden om dezelfde reden twee kandidatenlijsten afgekeurd. Twee politieke groeperingen namen met een blanco lijst aan de verkiezing deel. Dat zijn een lijst met als eerste kandidaat Feijen, L.L. met lijst 17 en een lijst met als eerste kandidaat Laclé, Y.I. met lijst 19. Deze partijen hadden zich niet laten registreren waardoor ze zonder aanduiding aan de verkiezing deelnamen. Tabel 1. Lijstnummer en aanduiding van de politieke groeperingen die deelnamen aan de verkiezing voor de Tweede Kamer 2010 Lijstnummer Aanduiding politieke groepering 1 Christen Democratisch Appèl (CDA) 2 Partij van de Arbeid (P.v.d.A.) 3 SP (Socialistische Partij) 4 VVD 5 PVV (Partij voor de Vrijheid) 6 GROENLINKS 9 7 ChristenUnie 8 Democraten 66 (D66) 9 Partij voor de Dieren 10 Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) 12 Nieuw Nederland 13 TROTS OP NEDERLAND LIJST RITA VERDONK 14 Partij voor Mens en Spirit (MenS) 15 Heel NL 16 Partij één 17 Blanco lijst met eerste kandidaat Feijen, L.L. 18 Piratenpartij 19 Blanco lijst met eerste kandidaat Laclé, Y.I. In zijn zitting van 29 april keurde de Kiesraad twee lijstencombinaties goed. Die van de PvdA met GROENLINKS en die van de ChristenUnie met de SGP. Lijstencombinaties, ook wel lijstverbindingen genoemd, worden doorgaans gesloten tussen enigszins verwante partijen met het doel de kans op het verwerven van een restzetel te vergroten. Bij de verkiezing voor de Tweede Kamer wordt voor het verdelen van restzetels namelijk het stelsel van de grootste gemiddelden toegepast dat enigermate in het voordeel van grote partijen werkt. Doordat een lijstencombinatie bij de zetelverdeling in eerste instantie als één lijst wordt beschouwd, ontstaat zo een grotere groepering en daardoor een grotere kans op een restzetel. 10 Hoofdstuk 2. Kerngegevens van de uitslag van de verkiezing voor de Tweede Kamer 2010 Aantal stemmen per politieke groepering In tabel 2 is het aantal stemmen en zetels per groepering opgenomen. Tabel 2. Aantal stemmen en zetels per groepering Aanduiding van de groepering Aantal stemmen Aantal zetels VVD 1.929.575 31 Partij van de Arbeid (P.v.d.A.) 1.848.805 30 PVV (Partij voor de Vrijheid) 1.454.493 24 Christen Democratisch Appèl (CDA 1.281.886 21 SP (Socialistische Partij) 924.696 15 Democraten 66 (D66) 654.167 10 GROENLINKS 628.096 10 ChristenUnie 305.094 5 Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) 163.581 2 Partij voor de Dieren 122.317 2 TROTS OP NEDERLAND LIJST RITA VERDONK 52.937 0 Partij voor Mens en Spirit (MenS) 26.196 0 Piratenpartij 10.471 0 Blanco lijst met eerste kandidaat Feijen, L.L. 7.456 0 Partij één 2.042 0 Nieuw Nederland 2.010 0 Heel NL 1.255 0 Blanco lijst met eerste kandidaat Laclé, Y.I. 924 0 Totaal 9.416.001 150 De kiesdeler bij de Tweede Kamerverkiezing van 9 juni bedroeg derhalve 9.416.001 stemmen gedeeld door 150 zetels is 62.773 51/150. De geldige stemmen zijn als volgt over de negentien kieskringen verdeeld. De aanduidingen van de groeperingen in deze tabel zijn verkort.