Archeologia pamięci Redaktor naczelny: Wojciech Jerzy Muszyński Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Redakcja: dr Piotr Gontarczyk (zast. red. nacz.), Promocja Czytelnictwa ogłoszonego przez Ministra Jolanta Mysiakowska (sekretarz redakcji), Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Sebastian Bojemski, Maciej Jabłoński Glaukopis jest niezależnym pismem wspieranym Projekt okładki: Michał Kuczmierowski przez społeczne fundacje oraz osoby prywatne. Wydawcy zwracają się do wszystkich osób Projekt grafi czny serii: Magdalena J. Chudzicka zainteresowanych badaniem życia społecznego o pomoc fi nansową. Rada Programowa: Wpłaty prosimy przekazywać na konto prof. Kazimierz Braun (State University of New York) Stowarzyszenia na Rzecz Swobód Obywatelskich: prof. Wiesław Chrzanowski (Warszawa) 30 1750 0009 0000 0000 0247 8293 prof. Marek Jan Chodakiewicz z dopiskiem: fundusz „Glaukopisu”. (Institute of World Politics – Washington DC) 1 Andrzej Czuma (Warszawa) www.glaukopis.pl prof. Herbert Romerstein (Institute of World Politics – Washington DC) Stowarzyszenie na Rzecz Swobód Obywatelskich (SSO) prof. Wojciech Roszkowski (Warszawa) powstało w 1998 r. Członkowie SSO w przeszłości byli instruktorami prof. Peter Stachura (University of Stirling) harcerskimi Federacji Skautingu Europejskiego i Związku dr Zbigniew Stawrowski (Kraków) Harcerstwa Rzeczypospolitej, działali w organizacjach dr Ryszard Tyndorf (Kanada) studenckich takich jak: Niezależne Zrzeszenie Studentów, Zdzisław Zakrzewski (San Francisco) korporacje akademickie, samorząd studencki, dr hab. Jan Żaryn (Instytut Pamięci Narodowej) kluby dyskusyjne i koła naukowe. Celem SSO jest badanie życia społeczno-politycznego kraju, obserwacja i analiza transformacji systemowej © by pismo społeczno-historyczne Glaukopis i integracji europejskiej, a także kształtowanie i upowszechnianie postaw patriotycznych. Celem Stowarzyszenia jest także pomoc młodym ludziom Zakaz kopiowania i reprodukowania w jakiejkolwiek formie: w rozwoju naukowym, zawodowym i społecznym. pisemnej, książkowej, prasowej, fonografi cznej, elektronicznej Prezes Zarządu: Dymitr Hirsch oraz innych. Przedruk fragmentów lub jakiejkolwiek inne wykorzystanie materiałów tylko za zgodą redakcji. Redakcja dziękuje za okazaną pomoc: Redakcja nie ponosi odpowiedzialności Sz. P. prof. Wiesławowi Chrzanowskiemu za treści zawarte w publikowanych artykułach. Robertowi Kuraszkiewiczowi Fundacji Tadeusza Ungara Adres redakcji: Wojciech J. Muszyński, ul. Kazimierzowska 79 m. 10 02-518 Warszawa Glaukopis: pismo społeczno-historyczne ISSN 1730-3419 e-mail: [email protected] 300 egzemplarzy nakładu. http://www.glaukopis.pl Numer przygotowano w 2007 r. GGlaukopislaukopis 99_10.indd_10.indd 1 22007-12-28007-12-28 112:46:222:46:22 Notatki ze stanu wojennego Szanowni Państwo, Żyjemy w czasach, gdy relatywizm moralny atakuje różne sfery naszego życia. Nie pozostały wolne od tej plagi również nauki historyczne. Z jednej strony odrzu- ca się stosowanie wymogów warsztatu historycznego: żmudną archiwalną kwerendę z empirycznym zestawieniem faktów, proces oparty na rygorystycznej wykładni lo- gicznej. Z drugiej strony natomiast nagminne staje się żonglowanie danymi, choćby wymyślonymi. Poddają się temu trendowi intelektualnemu niektórzy w środowisku naukowym, tym samym zdradzając wielowiekową tradycję intelektualną Cywili- zacji Zachodniej. Naśladuje ich cała rzesza wytresowanych na płynące z góry tren- dy dziennikarzy, współczesnego wcielenia „inżynierów dusz” i kreatorów społecznej NR 9–10 (2007–2008) świadomości. Postmodernistryczne, pseudointelektualne spekulacje są rzekomym znakiem postępu i intelektualnego wyemancypowania się ze starego, wypróbowanego logocen- trycznego podejścia do świata. Efektowna zabawa słowami, treściami i interpretacja- mi, może się podobać w skomercjalizowanym i zinfantylizowanym świecie mediów, tylko nie ma to nic wspólnego z poszukiwaniem Prawdy. Tej bowiem nie można kształtować w zależności od bieżących potrzeb, codziennie inaczej, lub opatrzonej przydomkiem „kontrowersyjności”. Tak oto w pseudonaukowych dywagacjach, okrzykniętych zaraz przez zaprzyjaźnionych krytyków „arcydziełem ludzkiej myśli”, ubecki prześladowca może awansować do rangi niewinnej ofi ary, a zniewolony naród w okupowanym kraju, będzie przedstawiony jako zgraja żądnych krwi oprawców. To jak było naprawdę dla większości konsumentów medialnej papki powoli przestaje mieć jakiekolwiek znaczenie. I w tym można dopatrywać się przyczyn sukcesu róż- nego rodzaju szarlatanów, oferujących czytelnikom poznanie „przeszłości”, zgodnej z aktualna politycznie poprawną modą, a dodatkowo doprawioną sosem „sensacyj- 2 nych odkryć naukowych”. Tylko mało kto zdaje sobie sprawę, że autorzy tego rodzaju publikacji, wykształciuchy uformowane w dusznej atmosferze PRL-owskiego kołcho- zu, żałośni plagiatorzy i propagatorzy dekonstruwistycznych teorii Derridy czy de Mana z lat 70., które na zachodzie są coraz bardziej przebrzmiałym szaleństwem. GGlaukopislaukopis 99_10.indd_10.indd 2 22007-12-28007-12-28 112:46:232:46:23 Archeologia pamięci Jednak ich gnijący fetor zatruwa umysły ludzi wszędzie tam, gdzie nie udało się oczyścić Akademii z upiorów przeszłości, gdzie pod hasłem walki wolność trwa praca nad zniewoleniem nauki i utrzymanie jej w (post)marksistowskim korycie. Takich fanaberii nie ma w Glaukopisie. Interesuje nas Prawda. Zwracamy uwagę na intelektualne mody wtedy kiedy są bezpośrednim zagrożeniem dla Praw- dy, fundamentu Cywilizacji Zachodniej. W bieżącym numerze pozostajemy wierni naszej misji ukazywania historii takiej jaką była, z całą jej złożonością, ale bez efek- townych fajerwerków. W dziale „Archeologia Pamięci” polecamy zatem Państwa uwadze dwie re- lacje, opisujące Ślubowania Jasnogórskie polskiej młodzieży akademickiej w 1936 r. oraz działalność konspiracyjną jednego z organizatorów podziemia niepodległościo- wego na Ziemi Wyszkowskiej. Skupiamy się też na przybliżaniu mało znanych fak- 3 tów dotyczących losów kobiet, na których niemiecki okupant prowadził eksperymenty pseudomedyczne; przedwojennej działalności polskich narodowców i komunistów z KPP i KPZU; czy ukazującego się na emigracji pisma Jestem Polakiem. Rozwie- wamy mity otaczające baskijskie miasteczko Guernika, które w świadomości Świata – właśnie dzięki opisanemu wyżej mechanizmowi mody politycznej, w jej wcześniej- szym, kominternowskim wcieleniu przymierza między intelektualnymi zdrajcami logocentryki a płytkimi ludźmi mediów -- funkcjonuje fałszywie jako symbol zbrodni na ludności cywilnej, popełnionej rzekomo w imię walki z komunizmem. Dalej, w ramach przywracania wiedzy o historii najnowszej analizujemy problematykę stosunków polsko-żydowskich oraz współczesny stan badań o zbrod- niach ukraińskich na ludności polskiej. To tylko niektóre z naszych propozycji, które zawiera obecny numer Glaukopisu. Całości, jak zwykle, dopełniają recenzje mało znanych w książek i nasz „biały wywiad”. Zapraszamy do lektury. Redakcja GGlaukopislaukopis 99_10.indd_10.indd 3 22007-12-28007-12-28 112:46:232:46:23 Ślubowanie akademickie W numerze: Archeologia pamięci Stefan Gniazdowski Ślubowania akademickie w latach 1936–1944 oczami seniora .........7 Rafał Sierchuła „Odnalezione” zgrupowanie. Pułk NSZ im. Gen. Sikorskiego w Powstaniu Warszawskim ................................................................30 Jan Garbarczyk W Narodowej Organizacji Wojskowej na Ziemi Wyszkowskiej......................................................................................46 Artykuły Jarosław Gajewski Odzyskana wiara w ludzi. Sprawa ofi ar niemieckich eksperymentów medycznych ...........................................................94 Mariusz Krzysztofi ński Działalność Wydziałów Wojskowych Komunistycznej Partii Polski i Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy .....................139 Rafał Dobrowolski W obronie porządku i ładu. Czym Była Straż Narodowa ............177 NR 9–10 (2007–2008) Krzysztof Kaczmarski Sprawa pisma Jestem Polakiem .........................................................193 Arkadiusz Karbowiak Konfl ikt polsko-litewski na Wileńszczyźnie w latach 1941–1944 ..........................................................................231 Wojciech J. Muszyński Guernika – mit zagłady i symbol propagandy ...............................258 Cecylia Kuta Służba Bezpieczeństwa w walce z Klubem Inteligencji Katolickiej w Krakowie ....................................................................266 Aneta Baranowska Józef Chałasiński. Przypadek inteligenta postępowego ................274 Lucyna Kulińska Chto rizaw Lachiw? .........................................................................288 Witold Wasilewski Kosa w polskiej mitologii narodowej .............................................314 Strach się bać Marek J. Chodakiewicz Przypadek Lonka Skosowskiego czyli koniec żydowskich kolaborantów Gestapo .....................................................................325 Mordechaj Gebertig „Pali się” ...........................................................................................334 Dermot Quinn W poszukiwaniu polskiego antysemityzmu ..................................337 4 James R. Thompson Postmodernistyczny Strach na uczelni ..........................................355 Polemiki Sebastian Bojemski Likwidacja Widerszala i Makowieckich, czyli Janusz Marszalec widzi drzewa, a nie widzi lasu ........................................................364 GGlaukopislaukopis 99_10.indd_10.indd 4 22007-12-28007-12-28 112:46:242:46:24 Archeologia pamięci Dokumenty Roman Dmowski Gdybym był