APARAT REPRESJI W POLSCE LUDOWEJ 1944-1989 APARAT REPRESJI W POLSCE LUDOWEJ 1944-1989 1/17/2019 Rzeszów Recenzenci prof. dr hab. Mirosław Golon prof. dr hab. Robert Skobelski prof. dr hab. Grzegorz Strauchold Zespół redakcyjny dr Witold Bagieński, dr Piotr Chmielowiec (sekretarz redakcji), dr hab. Adam Dziurok, dr Wojciech Frazik, dr Dariusz Iwaneczko (redaktor naczelny), dr hab. Robert Klementowski, dr Rafał Leśkiewicz, dr Paweł Skubisz, dr Marcin Stefaniak Redakcja i korekta Bogdan Strycharz Projekt graficzny serii Krzysztof Findziński Skład i łamanie Larus Studio Witold Ziaja Copyright by Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Rzeszów 2019 Adres redakcji Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Rzeszowie ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów tel.: 17 860 60 18, faks: 17 860 60 39 e-mail: [email protected] ISSN 1733-6996 Druk i oprawa Legra Sp. z o.o. ul. Albatrosów 10c 30-716 Kraków Spis treści Struktury i kadry ......................................................................................... 9 Dariusz Burczyk, Organizacja i funkcjonowanie Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Gdańsku (1946–1955). Wybrane zagadnienia .................................... 11 Paweł Fornal, Referat Ochrony przy Rafinerii Nafty Jedlicze (1951–1955) .......... 31 Izabela Kuna, Inspektoraty ochrony funkcjonariuszy wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych północno-wschodniej Polski (1984–1990). Struktury, kadry, działalność ...................................................................................................... 61 Artykuły ...................................................................................................................... 93 Artur Piekarz, Zbrodnie i przestępstwa popełnione w czasie akcji przeciw- partyzanckich na Polesiu Lubelskim po 1947 r. Zarys problemu ............................. 95 Jacek Romanek, Przestępczość wśród kadry kierowniczej Milicji Obywatel- skiej województwa lubelskiego w latach 1944–1954 ............................................. 117 Magdalena Sierocińska, Odpowiedzialność dyscyplinarno-karna funkcjo- nariuszy organów bezpieczeństwa za popełnione przestępstwa i wykroczenia w latach 1945–1956. Zarys problematyki na podstawie wybranych materiałów śledczych OKŚZpNP w Poznaniu ........................................................................... 131 Krzysztof Filip, Przestępczość funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1957–1965. Wprowadzenie do proble- matyki .................................................................................................................. 143 Witold Bagieński, Kategorie spraw i dokumentacji operacyjnej wywiadu MSW (1956–1990) ................................................................................................. 171 Bogusław Wójcik, Młodzieżowa Organizacja Konspiracyjna (1959–1962). Ideowy bunt w czasie „małej stabilizacji” .............................................................. 197 Przemysław Bartosik, Jarosław Lemański, Inwigilacja Ryszarda Hrywnia- ka przez Służbę Bezpieczeństwa w latach 1984–1990 ........................................... 217 Mirosław Sikora, Wsparcie informacyjne wywiadu cywilnego dla przemysłu ciężkiego i energetyki PRL (1970–1990) ............................................................... 233 Dokumenty ............................................................................................................... 259 Dyrektywy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych dla Służby Bezpieczeństwa z lat 1971–1973, oprac. Filip Musiał ..................................................................... 261 Patryk Pleskot, Coraz większa dyscyplina? Raport o przestępczości funkcjo- nariuszy MSW z lutego 1971 r. ............................................................................... 297 Biogramy ................................................................................................................... 307 Grzegorz Goryński, Komandor Henryk Romanek, zastępca dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza do spraw morskich, dowódca Morskiej Brygady Okrę- tów Pogranicza, attaché wojskowy, lotniczy i morski ambasady PRL w So- cjalistycznej Republice Wietnamu. Model kariery oficera ludowej Marynarki Wojennej ................................................................................................................. 309 Grzegorz Goryński, Podpułkownik Czesław Kaczmarz. Model kariery „za- służonego w utrwalaniu władzy ludowej” na Dolnym Śląsku oficera zwiadu Sudeckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza ..................................................... 333 Wykaz skrótów .................................................................................................. 347 Noty o Autorach ............................................................................................. 357 Zasady przygotowania maszynopisu wydawniczego dla wydawnictw Instytu- tu Pamięci Narodowej ............................................................................................. 361 Table of contents Structures and Staff ................................................................................ 9 Dariusz Burczyk, Organisation and activity of the Military District Prosecutor’s Office in Gdańsk (1946–1955). Selected problems ......................................................... 11 Paweł Fornal, The Jedlicze Refinery Protection Department (1951–1955) .................. 31 Izabela Kuna, Inspectorates for the Protection of Officers of the Voivodship Office of Interior, in north-eastern Poland (1984–1990). Structures, personnel, activity .......... 61 Articles ..................................................................................................................... 93 Artur Piekarz, An outline of the felonies and crimes committed during the anti- partisan operations in the Polesie Lubelskie region after 1947 ...................................... 95 Jacek Romanek, Crimes among the senior officers of the Citizens’ Militia of the Lublin Voivodship between 1944–1954 ....................................................................... 117 Magdalena Sierocińska, Security Service officers’ disciplinary and criminal liability for the committed crimes and offences between 1945–1956. Outline of issues based on the selected investigative materials of the District Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation in Poznań ................................... 131 Krzysztof Filip, Security Service officers’ crimes in Gdańsk voivodship between 1957–1965. Introduction ............................................................................................... 143 Witold Bagieński, Categories of cases and operational documentation of the Ministry of the Interior intelligence (1956–1990) ........................................................ 171 Bogusław Wójcik, Youth Conspiracy Organization (1959–1962). Ideological rebellion during the ‘little stabilization’ ........................................................................ 197 Przemysław Bartosik, Jarosław Lemański, The Surveillance of Ryszard Hrywniak by the Security Service between 1984–1990 ............................................... 217 Mirosław Sikora, Information support of civilian intelligence for heavy industry and energy of the Polish People’s Republic (1970–1990) ............................................ 233 7 Documents ........................................................................................................ 259 Ministry of the Interior directives to Security Service from 1971–1973, compiled by Filip Musiał ............................................................................................................. 261 Patryk Pleskot, More discipline? Ministry of the Interior officer’s crime report from February 1971 ...................................................................................................... 297 Biographic Entries ........................................................................... 307 Grzegorz Goryński, Commodore Henryk Romanek, deputy commodore of the Border Protection Forces for maritime affairs, commodore of the Naval Border Brigade, military attaché, air and maritime embassy of the PRL in the Socialist Republic of Vietnam. Career model of Peoples’ Navy officer ...................................... 309 Grzegorz Goryński, Lieutenant-Colonel Czesław Kaczmarz. Career model of the officer of the Sudeten Brigade of Border Guard Troops who was ‘distinguished in consolidating people’s power’ ...................................................................................... 333 List of shortcuts ................................................................................... 347 Notes about the Authors ............................................................... 357 Rules for the preparation of publishing typescript for publishing houses of the Institute of National Remembrance .............................................................................. 361 STRUKTURY i KADRY STRUCTURES and STAFF Dariusz Burczyk Organizacja i funkcjonowanie Wojskowej Prokuratury Rejono- wej w Gdańsku (1946-1955) Wybrane zagadnienia Wojskowym prokuraturom rejonowym – zaliczanym do najbardziej represyjnych organów Polski „ludowej” – nie poświęcono dotąd w polskiej historiografii należy- tej uwagi1. Literatura przedmiotu obejmuje jedynie kilka prac autorstwa Krzysztofa Winiarskiego, Bogdana Łukaszewicza, Radosława Ptaszyńskiego, Elżbiety Roma- nowskiej, Tomasza Rodziewicza