1(2) Studenckie czasopismo naukowe 2014 Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego Studenckie czasopismo naukowe Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego W numerze 1(2)/2014 publikują następujący autorzy: Bartosz Bieliszczuk Julita Dudziak Marta Hoffmann Jakub Lercel Magdalena Madej Justyna Magiera Arkadiusz Nyzio Robert Posłajko Bartosz Światłowski ISSN 2300-4584 2 Poliarchia_2.indd 1,3 2014-08-23 12:38:56 Publikacja współfinansowana RECENZENCI przez Wydział Studiów dr Łukasz Arendt (Uniwersytet Łódzki) INFORMACJE DLA AUTORÓW Międzynarodowych dr Sławomir Czech (Uniwersytet i Politycznych UJ Ekonomiczny w Katowicach) „Poliarchia” jest półrocznikiem naukowym studentów Wydziału Studiów Międzynarodowych oraz przedsiębiorstwo dr Michał Jacuński (Uniwersytet i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego publikującym artykuły z dziedziny szeroko poję- I.D.C. Polonia S.A. Wrocławski) tych nauk politycznych, stosunków międzynarodowych oraz kulturoznawstwa. dr hab., prof. nadzw. Krzysztof Jasiecki Zapraszamy studentów WSMiP do składania oryginalnych, dotąd niepublikowanych i nie- (Instytut Filozofii i Socjologii rozpatrywanych w tym samym czasie przez żadną inną redakcję artykułów naukowych oraz re- Polskiej Akademii Nauk) cenzji książek. dr Paweł Kaczmarczyk (Uniwersytet Warszawski) Przyjmujemy artykuły napisane zarówno w języku polskim, jak i w językach obcych. „Poliarchia. Studenckie czasopismo dr Katarzyna Kącka (Uniwersytet Ostateczna decyzja Redakcji o przyjęciu artykułu do publikacji zależy od uzyskania pozy- naukowe Wydziału Studiów Mikołaja Kopernika w Toruniu) tywnego wyniku anonimowego procesu recenzyjnego (system double-blind review). Recenzenci Międzynarodowych i Politycznych dr Tomasz Klin (Uniwersytet Wrocławski) są wyznaczani przez Redakcję spośród specjalistów zajmujących się daną dziedziną. Uniwersytetu Jagiellońskiego” dr Michał Łuszczuk (Uniwersytet Jana Wymagania formalne: ul. Gołębia 24, 30-007 Kraków Kochanowskiego) 1. Teksty w formacie docx prosimy nadsyłać na adres mailowy [email protected]. tel.: 12 663 15 65 wew. 1565 dr Adam Płoszaj (Uniwersytet 2. Artykuł powinien być nie krótszy niż 1 arkusz wydawniczy, tj. 40 000 znaków liczonych wraz 604 784 673 (redaktor naczelny) Warszawski) z przypisami i spacjami. Artykuł nie powinien przekroczyć 40 stron znormalizowanego ma- [email protected] dr Andrzej Polus (Uniwersytet szynopisu, powinien zawierać bibliografię, abstrakt w języku angielskim (wraz z przetłuma- Wrocławski) czonym tytułem) i biogram. dr Patrycja Matusz Protasiewicz 3. Przypisy i bibliografia powinny być dostosowane do wzorca stosowanego w „Poliarchii”. (Uniwersytet Wrocławski) Szczegółowe informacje dotyczące wymogów formalnych oraz aktualnego naboru artykułów dr Piotr Okulewicz (Uniwersytet dostępne są pod następującym adresem internetowym: im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) www.wsmip.uj.edu.pl/poliarchia-pismo-studentow-wsmip-uj. Księgarnia Akademicka sp. z o.o. dr Remigiusz Rosicki (Uniwersytet ul. św. Anny 6, 31-008 Kraków im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) tel./fax: 12 431 27 43 dr Anna Rytel-Warzocha (Uniwersytet [email protected] Gdański) www.akademicka.pl dr Marek Sioma (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) ISSN 2300-4584 dr Łukasz Tolak (Collegium Civitas) dr hab. Łukasz Tomczak (Uniwersytet Redakcja tekstów: Ewa Wrona Szczeciński) prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski Projekt okładki: Łukasz Fyderek (Polska Akademia Nauk) prof. dr hab. Katarzyna Żukrowska Typografia, skład i łamanie: (Szkoła Główna Handlowa) www.anatta.pl Publikacja wydana w dwóch wersjach: elektronicznej i drukowanej. Nakład: 100 egz. Wersją pierwotną czasopisma jest format elektroniczny Studenckie czasopismo naukowe Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych POLIARCHIA Nr 2 Kraków 2014 Pismo ukazuje się pod patronatem dziekana Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego RADA PROGRAMOWA prof. dr hab. Bogdan Szlachta (Przewodniczący Rady Programowej) Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ dr hab. Monika Banaś Instytut Studiów Regionalnych UJ prof. Norman Davies Oxford University dr hab. Joachim Diec, prof. UJ Instytut Rosji i Europy Wschodniej UJ prof. dr hab. Antoni Dudek Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ dr hab. Piotr Kimla Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ dr hab. Robert Kłosowicz, prof. UJ Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ ks. prof. dr hab. Krzysztof Kościelniak Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ prof. dr hab. Włodzimierz Mokry Katedra Ukrainoznawstwa UJ dr hab. Dariusz Niedźwiedzki Instytut Europeistyki UJ REDAKTOR NACZELNY CZASOPISMA mgr Arkadiusz Nyzio Sekretarz RedakcJI Magdalena Raczyńska SPIS TREśCI 3 Arkadiusz Nyzio, Drodzy Czytelnicy! Drogie Koleżanki, drodzy Koledzy! GOSPODARKA 5 Bartosz Bieliszczuk, Dwa lata po Fukushimie. Sektor energetyczny, strategia rządu i przyszłość Japonii 37 Robert Posłajko, Rozwój europejskiej polityki cyfrowej 63 Julita Dudziak, East Central Europe in the Context of the Varieties of Capitalism Approach STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE I GEOPOLITYKA 81 Magdalena Madej, Problemy i wyzwania Arctic governance 103 Jakub Lercel, Przeciwdziałanie nielegalnej imigracji w Unii Europejskiej. Stan prawny po wejściu w życie traktatu lizbońskiego 127 Marta Hoffmann, Powstanie Państwa Izraela w ujęciu konstruktywistycznym POLITYKA WEWNĘTRZNA I bEZPIECZEńSTWO 147 Bartosz Światłowski, Prometejska racja stanu. Źródła i dzieje ruchu prometejskiego w II Rzeczpospolitej 181 Justyna Magiera, Parlament Samów w Szwecji – forma przejściowa czy ostateczna? 199 Arkadiusz Nyzio, W słabości siła. Bilans ewolucji polskich partii politycznych w latach 1989-2013 Prof. dr hab. Štefan Kassay jest prezesem rady nadzorczej koncernu I.D.C. Holding S.A. – największego słowackiego producenta sło- dyczy i jednej z największych firm branży spożywczej w Europie (m.in. właściciela po- pularnych w Polsce marek Verbena i Góralki). Jego kariera zawodowa związana jest z pra- cą menedżerską oraz naukowo-badawczą. To jeden z najważniejszych słowackich au- torytetów w dziedzinie gospodarki, ekspert w tworzeniu strategii marketingowych, re- inżynierii oraz teorii holdingu. Jest autorem szeregu publikacji naukowych i prac badaw- czych, wyróżniany za działalność biznesową i doceniany za pracę naukową. Moim credo życiowym jest symbioza nauki z praktyką. Wszystko, co rozważam teoretycz- nie, musi potem mieć efekt realizacyjny. Jestem przekonany, że sensem nauki jest upowszech- nianie wiedzy i wspomaganie praktyki – mówi prof. Štefan Kassay. Przedsiębiorstwo i przedsiębiorczość, t.2, Gospodarka i finanse to kolejna część kom- pleksowego opracowania, poświęconego zarządzaniu nowoczesną firmą. Opierając się na własnych doświadczeniach w budo- waniu międzynarodowego sukcesu handlo- wego I.D.C. Holding S.A., profesor Štefan Kas- say przedstawia strategię rozwoju i czynniki oddziałujące na funkcjonowanie przedsię- biorstw w zmieniających się warunkach go- spodarki rynkowej. Publikacja jest bogatym kompendium wiedzy dla menedżerów i eko- nomistów. Skupia się na zarządzaniu jako dyscyplinie o uniwersalnym znaczeniu, dla- tego jest też rekomendowana specjalistom z różnych dziedzin, którzy podejmują kluczo- we decyzje w zakresie zarządzania przedsię- biorstwem. Połączenie wiedzy teoretycznej z doświadczeniem praktycznym, pozwoliło autorowi na opisanie i usystematyzowanie czynników mających wartość stabilizacyjną w działalności biznesowej. Specjalnie dla naszych czytelników drukujemy fragment książki prof. dr. hab. Štefana Kassaya Przedsiębiorstwo i przedsiębiorczość, t. 2, Gospodarka i finanse, która nakładem Księgarni Akademickiej ukazała się w Polsce w listopadzie ubiegłego roku. ROZDZIAł 3 TENDENCJE GLOBALIZACYJNE W GOSPODARCE RYNKOWEJ Globalizacja stała się procesem nieodwracalnym. Z jednej strony w wybranych grupach jednostek, przed- siębiorstw (korporacji) i narodów dochodzi do koncentracji władzy i bogactwa, z drugiej zaś do margi- nalizacji innych czynników. Główną rolę odgrywa aspekt ekonomiczny globalizacji1, który odznacza się wzrostem wolumenu produkcji międzynarodowej, integracją na międzynarodowych rynkach finansowych i rosnącą rolą spółek ponadnarodowych. Wyrazem procesów związanych z globalizacją jest powstanie no- wej gospodarki, w której główny nacisk kładzie się na zdobycie wyższej konkurencyjności, zastosowanie technologii informacyjnych, rozwój nauki i na trwały wzrost gospodarczy, zapewniony przez zbliżanie ce- lów gospodarczych i ekologicznych. Wspomniany proces opiera się na rozwoju technologii informacyjnych i społeczeństwie informacyj- nym2. Ponadto coraz większego znaczenia nabiera aspekt ekologiczny globalizacji. Na życie ludzi w co- raz większym stopniu zaczynają oddziaływać problemy globalne, będące odbiciem stosunku człowieka i społeczeństwa do środowiska naturalnego. Cechą charakterystyczną pogłębiającej się globalizacji jest szybki rozwój handlu międzynarodowego, zwiększające się powiązanie narodowych rynków produktów, jak również rosnące wolumeny transakcji na międzynarodowych rynkach finansowych. Wszystkie te fakty w wyraźny sposób wpływają na za- rządzanie finansowe przedsiębiorstwem, zarówno jeśli idzie o pozyskiwanie kapitału dla zrealizowania celów gospodarczych, jak i podział osiągniętych wyników finansowych. W tych warunkach niezbędna jest umiejętność przystosowania się przedsiębiorstwa zarówno do aktualnego rozwoju na światowych rynkach produktów, jak i rynkach finansowych.