BİRKAÇ SÖZ Foreword / Par l’éditeur Merhaba sevgili okur, karşılık olarak halkiyatı önerdiği yıldır. Millî Folklor, 24. yayın yılında 93. 2013 yılı ise folklor tarihi için bu önemli sayısıyla ellerinizde. ve anlamlı önerinin 100. yıldönümüdür. Bu sayımızı, Kars’ta yaptığı ağız Bu nedenle, 2013 yılının Güz sayısı- araştırmalarıyla başlayan akade- nın “Ziya Gökalp ve Folklor, Folklor mik hayatında başta destanlar olmak ve Yerine Önerilen Terimler, Folklorda üzere Türk folkloruna hem bir araş- Terminoloji Sorunları”na yönelik konu- tırma hem de uygulama alanı olarak ları işleyen yazılara yer vereceğiz. Bu çok değerli katkılarda bulunan ve Gazi yazı Özel Sayıya katılmak isteyenlere Üniversitesi’ndeki öğretim üyeliği göre- çağrı niteliğindedir. vinden emekli olan hocamız Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun’a armağan ettik. Özür Armağan bölümünün oluşumuna sağ- Yazarlarımızdan Ezgi Ulusoy ladıkları katkı için Hüseyin Yıldız ve Aranyosi’nin 92. sayıda yer alan “Halk Işılay Işıktan Sava’ya teşekkür ederiz. Hikâyelerinde Tür Sorunu” başlık- Armağan sayı için gönderilen özlü lı makalesinde 15. sayfada yer alması yazıların yanı sıra hakemlik süreçleri- gereken aşağıdaki şema dizgi hatası ni tamamlayan diğer yazılarla birlikte sonucu çıkmamıştır. Düzeltir, özür dile- oluşturduğumuz dosyalarımız ve diğer riz. yazıları ilgiyle okuyacağınızı umuyoruz. Prof. Dr. Mustafa Cemiloğlu Armağanı Dergimizin danışman ve hakem- Millî Folklor Dergisi: lerinden Uludağ Üniversitesi öğretim Dün ve Yarın Yuvarlak Masa Üyesi Prof. Dr. Mustafa Cemiloğlu, 27 Toplantısı Mayıs 2010 tarihinde emekli olmuş- İlki 21 Şubat 2009 tarihinde Millî tur. Dergimize ve halkbilimine yapmış Folklor Dergisi’nin 20. yayın yılını olduğu değerli katkılar için kendisine değerlendirmek üzere düzenlenen Millî teşekkür ederiz. Bilindiği üzere dergi- Folklor Dergisi: Dün ve Yarın toplan- miz halkbilimine yapmış olduğu değerli tısının dördüncüsü 18 Şubat 2012 tari- katkılar nedeniyle, emekli olan hocaları- hinde Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi mıza armağan sayı hazırlama geleneği- Araştırma ve Uygulama Merkezi ni sürdürmektedir. Bu kapsamda 2013 Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi yılının Bahar sayısı Mustafa Cemiloğlu Seminer Salonu’nda Danışma Kurulu, Armağanı olarak yayımlanacaktır. Yayın Kurulu, Akademik Temsilciler Hatırlanacağı üzere dergimizde yer alan ve 2011 yılı hakemlerinin katılımlarıy- bu duyuru armağan sayıya katılmak la gerçekleştirildi. Toplantıda konuşu- isteyenlere çağrı niteliğinde olup, başka lan ve karara bağlanan konular Sonuç bir yöntemle yazı talep edilmemektedir. Bildirisi olarak bu sayıda yer almakta- dır. Toplantıya katılan ve katkı veren 2013: Folklor’un 100. Yılı değerli meslektaşlarımıza teşekkür ede- Özel Sayısı riz. Bilindiği üzere, 1913 yılı Ziya 94. sayıda buluşmak dileğiyle… Gökalp’ın Halka Doğru dergisinde M. Öcal Oğuz yayımladığı “Halk Medeniyeti-1” başlıklı Yayın Yönetmeni yazıda İngilizce folklor terimine Türkçe 4 http://www.millifolklor.com PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN Bahtiyar Vahapzade ile Moğolistan’da yazıtları incelerken 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’le beraber bir heyette http://www.millifolklor.com 5 PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN HAYATI VE ESERLERİ* An Autobiography and Bibliography of Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun Hüseyin YILDIZ** Teŋri teg teŋride men, Tanrı gibi gökteyim, Teŋride, teŋizde men, Göklerde, denizdeyim, Temir tagda, törde men, Demir dağda, tördeyim, Temir Kazık yirde men, Demir Kazık yıldızdayım, Teŋizde, köl, subda men, Denizde, gölde, sudayım, Teŋizde, öl, subda men, Denizde, nemde sudayım, Teŋri teg teŋride men, Tanrı gibi gökteyim, Teŋri teg teŋride men. Tanrı gibi gökteyim. Kara Kam’ın şiirleri Türk Dili, S. 529 (Ocak, 1996) HAYATI eğitimini orada, Altay mahallesin- 8 Şubat 1943 tarihinde Meh- deki Topaltı İlkokulu’nda 1955’te met Bey-Cemile Hanım çiftinin ço- tamamlar; sonra da İzmir İmam cuğu olarak İzmir’de dünyaya gelen Hatip Okuluna kaydolur. 1962 yılı- Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun, na kadar yedi yıl okuduktan sonra, 1946’da dedesi ölünce ailesiyle bir- üniversiteye girme hakkı kazanmak likte Kıbrıs’a gider. Mehmet Bey ile için lise bitirme sınavlarına girmek Cemile Hanım’ın Ahmet Bican Er- üzere eylül ayında Edremit Lisesine cilasun dışında; Yüksel adlı bir kızı gider ve iki dersten (Kimya ve Fran- ve Mustafa adlı bir erkek çocukları sızca) başarısız olduğu için bir yıl daha vardır. kalmış sayılır. Aynı zamanda muha- Beş yıl Kıbrıs’ta kalan ve ilko- sebecide de çalışan Ercilasun, 1963 kula 1950’de başlayan Ercilasun bi- yılında kalan dersleri de vererek lise rinci sınıfı orada; Magosa kazasının, mezunu olur ve üniversite sınavla- o zamanki adı Komikebir olan, Bü- rına girer. O zamanlar bölümlerin yük Konuk köyünde okur. sınavları (Ankara dışındakilerde) Ailesiyle beraber 1951 yılında merkezî olmadığı için ayrı ayrı ya- İzmir Eşrefpaşa’daki İkiçeşmelik pılmaktadır. İstanbul ve Ankara’da semtine yerleşen Ercilasun ilkokul girdiği bölüm sınavlarından birkaçı- * Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun ile ilgili olarak bugüne kadar iki armağan yayımlanmıştır. Bunlardan biri Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları dergisinin 13. sayısında (Bahar 2003), diğeri ise öğrencisi Prof. Dr. Ekrem Arıkoğlu’nun editörlüğünde Akçağ Yayınları ara- sından (2008) çıkmıştır. Bu sebeple Prof. Dr. Ercilasun’un hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilirken, bu iki çalışmadan istifade edilmiş; bu yayınlarda yer almayan bibliyografik bil- giler güncellenerek eklenmiştir. ** Gazi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Eski Türk Dili Asistanı, hyildiz@ gazi.edu.tr 6 http://www.millifolklor.com Millî Folklor, 2012, Yıl 24, Sayı 93 nı kazansa da, İstanbul Üniversitesi lir. 1967-71 yılları arasında dört yıl Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü boyunca, Atatürk Üniversitesinde istediği için 1963’te oraya kaydolur. asistanlık yapar ve hemen hemen Bu bölümde Prof. Dr. Ali Nihat her sınıfa da derslere girer: Osman- Tarlan, Prof. Dr. Abdülkadir Ka- lıca, Köktürkçe, Türkiye Türkçesi... rahan, Prof. Dr. Zeki Velidi Togan, Asistanlık yıllarında, aynı Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu, Prof. zamanda Prof. Dr. Selahattin Dr. Fahir İz, Prof. Dr. Mehmet Kap- Olcay’dan aldığı doktora tezini, Kars lan, Prof. Dr. Ömer Faruk Akün, İli Ağızları’nı çalışmaktadır. Çalış- Prof. Dr. Reşid Rahmeti Arat, Prof. masında yaz mevsiminde Kars’ı, Dr. Ahmet Caferoğlu, Prof. Dr. Faruk köylerini, kazalarını (o zamanlar Kadri Timurtaş, Prof. Dr. Muhar- Iğdır ve Ardahan ayrı il değildir) rem Ergin, Prof. Dr. Kemal Eraslan, dolaşarak derlediği metinlerden ha- Doç. Dr. Ali Fehmi Karamanlıoğlu, reketle tespit ettiği beş ağzın ses bil- Doç. Dr. Mehmet Çavuşoğlu, Prof. gisini inceler: Kars İli Ağızları-Ses Dr. İnci Enginün, Prof. Dr. Günay Bilgisi. Doktora tezini 1971 yılında Alpay (Kut), Prof. Dr. Mertol Tulum tamamlayarak Prof. Dr. Selahattin gibi hocalardan dersler alan Ahmet Olcay, Prof. Dr. Kaya Bilgegil ve Bican Ercilasun, 1967 yılında mezun Prof. Dr. Halûk İpekten’den oluşan olur. jüri önünde savunur ve “doktor” un- Üniversite yıllarında (1965- vanını alır. 1967 yıllarında) İstanbul Üniversite- Aynı yıl Ankara’ya Hacettepe si Türk İktisat Tarihi Enstitüsü’nde Üniversitesi’ne öğretim görevlisi Prof. Dr. Ömer Lütfü Barkan’ın ya- olarak gelir ve bazen öğretim görev- nında uzman olarak da çalışan Ah- lisi bazen araştırma görevlisi olarak met Bican Ercilasun’un sınıf arka- Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde daşları arasında Dursun Yıldırım, çalışır. Bilge Yolalan, Nuri Yüce, Zeynep 1972-73 yıllarında, askerliğini Kerman, Tahir Uzgör, Metin Kara- altı ay Tuzla Piyade Okulunda, bir örs, Rıza Filizok, Nazmi Alp, İdris yıl da Ankara’da Jandarma Astsu- Güven Kaya gibi akademisyenler bay Okulunda edebiyat öğretmeni bulunmaktadır. olarak (toplam bir buçuk yıl) yapar. Ahmet B. Ercilasun, 1967’nin 1972’de ikinci oğlu Konuralp doğar. Haziran ayında üniversiteyi bitirir Eşi Bilge Hanım ise beş yıl kadar ve o yaz Atatürk Üniversitesi’nde Erzurum Lisesi ile Ankara Yüksek yapılan asistanlık sınavını kaza- Öğretmen Okulunda edebiyat hoca- narak Türk dili asistanı olur. Gö- lığı yaptıktan sonra Hacettepe Üni- reve başladıktan bir süre sonra, 15 versitesinde asistan olur. Nisan 1968’de, sınıf arkadaşı Bil- Ahmet Bican Ercilasun ve eşi ge Yolalan’la evlenir ve 1969’da ilk Bilge Ercilasun 1976 yılında ABD’ye, çocukları Satuk Buğra dünyaya ge- misafir araştırıcı olarak giderler. 14 http://www.millifolklor.com 7 Millî Folklor, 2012, Yıl 24, Sayı 93 ay, ABD’nin Washington eyaletine 1986-90 arasında Basın-Yayın bağlı Seattle şehrinde kalırlar. Ora- Yüksek Okulunda (şimdiki İletişim da Ilse Laude Cirtautas gibi bazı Fakültesi) müdürlük yapan Erci- bilim adamlarının lisans üstü ders- lasun, 1990-91 yıllarında, Kültür lerine girerler ve kütüphanelerin- Bakanlığında ek görevle çalışa- den faydalanırlar; 1977 yılında ise rak Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Türkiye’ye dönerler. Sözlüğü’nü hazırlayan ekibin başın- ABD’de bulunduğu sırada Dr. da yer alır. Ercilasun, doçentlik tezini de yaz- 1993 yılında Yüksek Öğretim maktadır: Kutadgu Bilig’de Fiil. Kurulu’nda “Türk Dünyası Müşa- Tezini 1979’da tamamlayarak, Prof. viri” olarak görev yapan Ercilasun, Dr. Hasan Eren, Prof. Dr. Ahmet aynı yılın sonunda (03.11.1993) Türk Temir, Prof. Dr. Faruk Kadri Ti- Dil Kurumu başkanı olur ve 2000 murtaş, Prof. Dr. Talât Tekin, Prof. yılına kadar bu görevini sürdürür. Dr. Doğan Aksan, Prof. Dr. Zey- 2001 yılı başında Kırgızistan Tür- nep Korkmaz ve Prof. Dr. Vecihe kiye Manas Üniversitesinde görev Hatipoğlu’ndan kurulu jüri önünde alarak hem Türk Dili ve Edebiyatı savunarak doçent olur. 1983 yılında