Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës 2021 Draft Raporti i Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës INSI Instituti për Shkencë dhe Teknologji – INSI- Prishtinë 1/1/2021 1 Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës PËRMBAJTJA I. HYRJE ............................................................................................................................................ 6 II. KORNIZA LIGJORE DHE INSTITUCIONALE...................................................................... 6 2.1. Direktiva VSM e BE-së ..................................................................................................... 6 2.2. Direktiva të tjera të BE-së ................................................................................................. 7 3.2. Strategjia 2020 e BE-së .......................................................................................................... 7 2.3. Objektivat Zhvillimore të Mijëvjeçarit të KB ................................................................ 8 2.4. Konventa Århus, Konventa Espoo dhe Protokolli i Kievit .......................................... 8 2.4.1. Konventa Århus ......................................................................................................... 8 2.4.2. Konventa ESPOO dhe Protokolli i Kievit .............................................................. 9 2.4.3. Protokolli i Kievit ...................................................................................................... 9 2.5. Historiku Legjislativ, Organet Administrative Përgjegjëse......................................... 9 2.5.1. Ligji i Kosovës për Planifikim Hapësinor .............................................................. 9 2.5.2. Ligji i Kosovës për Vlerësimin Strategjik të Mjedisit (VSM) ............................ 10 2.5.3. Planet dhe programet e tjera të rëndësishme ....................................................... 10 III. GJENDJES EKZISTUESE - ANALIZA .................................................................................. 12 3.0. POZITA GJEOGRAFIKE ...................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1. KUSHTET FIZIKO-GJEOGRAFIKE ................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.1 Hipsometria dhe topografia ............................................ Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Gjeologjia dhe tokat........................................................ Error! Bookmark not defined. 3.1.3. Kushtet klimatike ........................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.4. Hidrografia ....................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.2. KUSHTET SOCIO-EKONOMIKE ....................................... Error! Bookmark not defined. 3.3. Shfrytezimi i tokës ................................................................. Error! Bookmark not defined. 3.3.1. Trashëgimia kulturore dhe natyrore ............................. Error! Bookmark not defined. 3.4 Infrastruktura teknike ............................................................ Error! Bookmark not defined. Infrastruktura e transportit dhe transporti ............................ Error! Bookmark not defined. IV. ANALIZA SWOT ................................................................................................................... 121 4.1 Zonat me Probleme Mjedisore .......................................................................................... 121 V. PËRMBLEDHJE E PËRMBAJTJES SË PLANIT .................................................................. 126 ZHVILLIMOR KOMUNAL ........................................................................................................ 126 5. 0. VIZIONI DHE SKENARET E ZHVILLIMIT ............................................................... 126 5.1. VIZIONI I KOMUNËS SË PRISHTINËS ....................................................................... 126 5.2. KONCEPTI I ZHVILLIMIT HAPËSINOR .............................................................. 131 5.3. Qëllimet e PZHK-së ........................................................Error! Bookmark not defined. 2 Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës 5.4. Ndikimi i PZHK-së në planet dhe çështjet tjera ...........Error! Bookmark not defined. Problemet dhe mundësit kyçe mjedisore .............................Error! Bookmark not defined. 5.5. Disa nga aspekte kryesore të gjendjes aktuale mjedisoreError! Bookmark not defined. VI. PARIME, OBJEKTIVA DHE KRITERE MJEDISORE .................................................. 153 6.1. Objaktivat e VSM-së ................................................................................................. 153 6.2. Parime, objektiva e kritere mjedisore qe kufizojne zhvillimin komunal ................ 154 VII. TESTIMI I QËLLIMEVE TË PLANIT KUNDREJT QËLLIMEVE TË VSM-së ........... 160 6.1. Masat e nevojshme në PZHK për Mbrojtjen e Mjedisit ........................................... 165 VIII. MONITORIMI ........................................................................................................... 182 IX. PËRFUNDIME ................................................................................................................ 93 LITERATURA ....................................................................................................................... 95 3 Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës LISTA E SHKURTIMEVE MMPH Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor AKMM Agjencia Kosovarë për Mbrojtjen e Mjedisit BE Bashkimi Evropian KP Komuna e Prishtinës GIS Sistemit i Informacionit Gjeografik GNP Grimcat e Ngurta Pezull NOQ Ndotsë Organike të Qëndrueshem OBSH Organizata Botërore e Shëndetësisë OJQ Organizata Jo Qeveritare OZHM Objektivat e Zhvillimit të Mijëvjeçarit PZHK Plani Zhvillimor Komunal HZK Hartë Zonale Komunale PRRH Plan Rregullues i Hollësishëm TeR Termat e Referencës UNDP Programi i Zhvillimit i Kombeve të Bashkuara UNEP Programi i Mjedisit i Kombeve të Bashkuara VNM Vlerësim i Ndikimit në Mjedis VSM Vlerësim Strategjik Mjedisor ZVM Zona të Veçanta të Mbrojtura 4 Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës H Y R J E 5 Vlerësimi Strategjik Mjedisor i Planit Zhvillimor Komunal të Komunës së Prishtinës I. HYRJE Vlerësimit Strategjik Mjedisor (VSM) për Politika, Plane dhe Programe vlerëson pasojat qështjet në fazat e herëshme të vendimëmarrjes. GjithastuVSM-ja është një proces që synon integrimin e konsideratave mjedisore në përgatitjen dhe miratimin e planeve, programeve dhe politikave. Koncepti i Vlerësimit Strategjikë Mjedisor vjen nga politikat dhe programet e niveleve me te larta te planifikimit dhe shfrutezimit të tokës të cilat kanë synime strategjike dhe vizionare dhe për të cilat kërkohet VSM sipas ligjit. Qëllimi i raportit të VSM-së për Planin Zhvillimor Komunal të Prishtinës është që të bëjë identifikimin, përshkrimin dhe vlerësimin e ndikimeve të rëndësishme që mund të rezultojnë nga zbatimi i Planit Zhvillimor Komunal, si edhe të japë alternativën më të favorshme për zhvillimin e tij nga pikepamja mjedisore. Në raportin e VSM-së duhet të përfshihen edhe propozimi i masave për mënjanimin dhe zbutjen e ndikimeve të dëmshme që dalin nga propozimet e Planit Zhvillimor Komunal. Metodolgjia e ndjekur është në perputhje me Direktivën e BE: 2001/42/EC „Mbi Vlerësimin e Efekteve të disa Planeve dhe Programeve në Mjedis‟ dhe ligjin për Vlersimin Stragjik Mjedisorë, i cili eshte transpozimi i direktives së BE 2001/42/EC. VSM-ja për Planin Zhillimor Komunal të Prishtinës do ti ketë këtë format: Një përmbledhje të informacionit bazë për vlerësimin mjedisor; Përshkrim të Vizionit, prioritet dhe objektivave kryesore të Planit Zhvillimor Komunal të Prishtinës dhe marrëdhëniet e tij me politikat, Planet dhe Programet e tjera që kanë lidhje me të; Përshkrim të aspekteve të gjendjes aktuale të mjedisit si edhe zhvillimin e pritur të tij në rast se nuk zbatohet plani; Përshkrim të karakteristikave mjedisore të zonave që ka të ngjarë të ndikohen në mënyrë të konsiderueshme nga plani; Përshkrim të problemeve ekzistuese mjedisore të cilat kanë lidhje me planin; Përshkrim të objektivave për mbrojtjen e mjedisit të përcaktuara në nivel kombëtar ose ndërkombëtar, të cilat kanë të bëjnë me Planin dhe Programin si dhe mënyrat në të cilat këto objektiva janë marrë parasysh gjatë përgatitjes së raportit; Përshkrim të ndikimeve të mundshme dhe të konsiderueshme në mjedis duke përfshirë shëndetin publik, florën, faunën, biodiversitetin, tokën, klimën, ajrin, ujin, peizazhin, zonat natyrore, vlerat materiale, trashëgiminë kulturore si dhe ndërveprimin ndërmjet këtyre faktorëve.; Efektet komulative të komponenteve mjedisore; Përshkrim të masave të parashikuara për të parandaluar, reduktuar ose lehtësuar ndikimet negative në mjedis, të cilat mund të rezultojnë nga zbatimi i planit. Një përmbledhje për përzgjedhjen e alernativave të shqyrtuara, duke përfshirë vështirësite e ndryshme ose mungesën e të dhënave që hasen gjatë përpilimit të raportit. Përshkrimin e monitorimit dhe raportimit. Të dhënat dhe Informacionet për komunën e Prishtinës janë siguruar nga Komuna, nga hulumtimet për këto komunë nga Plani Zhvillimor Komunal i kaluari hulumtime tjera dhe nga internet. Ky Raport i VSM-së është dokument i pari i llojit të tij që hartohet për kët qëllim