SAFRANBOLU HAVZASI (KARABÜK) EOSEN YAŞLI ÇÖKELLERİN FORAMİNİFER BİYOSTRATİGRAFİSİ Jeo Müh. Derya SİNANOĞLU Yükseklisans Tezi Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Meral KAYA ŞUBAT-2012 T.C. FIRAT ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SAFRANBOLU HAVZASI (KARABÜK) EOSEN YAŞLI ÇÖKELLERİN FORAMİNİFER BİYOSTRATİGRAFİSİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Jeo Müh. Derya SİNANOĞLU (091116102) Tezin Enstitüye Verildiği Tarih: 19 Ocak 2012 Tezin Savunulduğu Tarih: 24 Şubat 2012 Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Meral KAYA (A.Ü) Diğer Jüri Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet ÖNAL (İ.Ü) Yrd. Doç. Dr. K. Kadir ERİŞ (F.Ü) Yrd. Doç. Dr. Calibe KOÇ TAŞGIN (F.Ü) ŞUBAT-2012 ÖNSÖZ Bu tezin hazırlanmasında bana her türlü yardım ve kolaylığı gösteren danışman hocam Sayın Yrd. Doç. Dr. Meral Kaya Çağlar’a teşekkür ederim. Bu çalışmanın hazırlanması esnasında çalışma alanı ile ilgili eksik verileri sağlamama yardımcı olan ve aynı zamanda önerileriyle bana yol gösteren Prof. Dr. Muhittin Görmüş, Prof. Dr. Yaşar Eren, Prof. Dr. Ahmet Şaşmaz ve katkılarından dolayı Yrd. Doç. Dr. Calibe Koç Taşgın’a sonsuz teşekkür ederim. Meslek hayatım boyunca örnek alacağım, bana verdiği destek ve katkılarından dolayı saygıdeğer hocam Prof. Dr. Mehmet Önal’a çok teşekkür ederim. Tez çalışmalarım sırasında her konuda yardımlarını benden esirgemeyen sevgili arkadaşlarım Hicran İpek, Serpil Özer, Zeynep Baytaşoğlu ve Melek Sinanoğlu’na teşekkür ederim. Hayatımın her aşamasında yanımda olan, maddi ve manevi desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen aileme içtenlikle teşekkürü borç bilirim. Derya SİNANOĞLU ELAZIĞ-2012 II İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ ................................................................................................................................ II İÇİNDEKİLER ................................................................................................................. III ÖZET ................................................................................................................................... V SUMMARY ........................................................................................................................ VI LEVHA LİSTESİ ............................................................................................................ VII ŞEKİLLER LİSTESİ ...................................................................................................... VII ÇİZELGELER LİSTESİ ............................................................................................... VIII 1. GİRİŞ ........................................................................................................... 1 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR .......................................................................... 3 2.1. İnceleme Alanı İle ilgili Çalışmalar .............................................................. 3 2.2. Eosen Bentik Foraminifer Sistematiği ile İlgili Çalışmalar .......................... 5 3. METERYAL VE METOD ......................................................................... 9 3.1. Meteryal ........................................................................................................ 9 3.2. Metod ........................................................................................................... 10 3.2.1. Literatür Taraması ........................................................................................ 10 3.2.2. Arazi Çalışmaları ......................................................................................... 10 3.2.3. Laboratuvar Çalışmaları ............................................................................... 10 3.2.3.1. Yıkama Örnekleri ......................................................................................... 10 3.2.3.2. Sert Kaya İnce Kesit Alımları ...................................................................... 11 3.2.3.3. İri Bentik Foraminifer İnce Kesit Alımları .................................................. 11 3.2.4. Büro Çalışmaları .......................................................................................... 12 4. BULGULAR VE TARTIŞMA .................................................................. 13 4.1. Çalışma Alanı Ve Yakın Çevresinin Jeolojisi ............................................. 13 4.1.1. Genel Jeoloji ................................................................................................ 13 4.1.2. Stratigrafi ..................................................................................................... 15 4.1.2.1. Ulus Formasyonu (Üku ) ............................................................................. 15 4.1.2.2 Safranbolu Formasyonu (Ts) ....................................................................... 20 4.1.2.3 Karabük Formasyonu (Tk) ........................................................................... 23 4.1.2.4 Çerçen Formasyonu (Tç) ............................................................................. 24 4.1.2.5 Soğanlı Formasyonu (Tso) ........................................................................... 25 III 4.1.2.6 Akçapınar Formasyonu (Ta) ........................................................................ 26 4.1.2.7 Yörük Formasyonu (Tör) ............................................................................. 27 4.1.2.8 Yamaç Molozu (Ymo) ................................................................................. 27 4.1.2.9 Alüvyon (Qal) .............................................................................................. 27 4.2. Paleontolojik Bulgular ................................................................................. 28 4.2.1. Bentik Foraminifer Dağılımı ........................................................................ 30 4.3. Ölçülü Stratigrafik Kesitler .......................................................................... 32 4.3.1. ÖSK1 (Eskipazar K’yi) ................................................................................ 32 4.3.2. ÖSK2 (Eskipazar GB’sı) ............................................................................. 35 4.3.3. ÖSK3 (Bartın-Karabük Yol Ayrımı) ........................................................... 37 4.3.4. ÖSK4 (Ağaçkese) ........................................................................................ 39 4.4. Biyostratigrafi .............................................................................................. 41 4.4.1. Bentik Foraminifer Biyostratigtafisi ............................................................ 42 4.4.1.1. SBZ: 15 Biyozonu (Orta Lütesiyen 2) ......................................................... 42 4.4.1.2. SBZ: 16 Biyozonu (Geç Lütesiyen): ............................................................ 44 4.5. Ortamsal Yorum ........................................................................................... 44 4.6. Sistematik Tanımlamalar ............................................................................. 45 4.6.1. Bentik Foraminifer Sistematiği .................................................................... 45 5. SONUÇLAR ............................................................................................... 56 KAYNAKLAR ........................................................................................... 57 ÖZGEÇMİŞ ................................................................................................ 62 LEVHALAR ............................................................................................... 63 IV ÖZET Çalışma alanı, Karabük ilinin Safranbolu ilçesi civarında bulunan Safranbolu Havzası’nda yer almaktadır. Çalışma alanı ve yakın çevresinde, yaşlıdan gence doğru, Ulus Formasyonu (Üku), Safranbolu Formasyonu (Ts), Karabük Formasyonu (Ta), Çerçen Formasyonu (Tç), Soğanlı Formasyonu (Tso), Akçapınar Formasyonu (Ta), Yörük Formasyonu (Tör), Yamaç Molozu (Ymo) ve Alüvyon (Qa) bulunmaktadır. Yapılan araştırmada, 4 stratigrafik kesit ölçülerek, bu kesitlere ait bol fosilli ve ayrışmış tabakalardan örnekler alınmıştır. Bu örneklerde 250 adet ince kesit yapılmış ve bu ince kesitlerin mikroskobik incelemesi sonucu Orta-Geç Lütesiyen’i karakterize eden 6 cins ve 11 tür tayin edilmiştir. Tanımlanan bu cins ve türler şunlardır: Alveolina gr. elliptica Sowerby, Assilina exponens (Sowerby), Discocylina cf. harrisoni Vaughan, Nummulites aturicus Joly ve Leymerie, N. burdigalensis de la Harpe, N. cf. discorbinus Schaub, N. millecaput Boubée, N. praeaturicus Schaub, Rotalia sp. Lamarck ve Orbitolites sp. Lamarck. Tayin edilen bu bentik foraminiferlere dayanılarak SBZ 15 ve SBZ 16 biyozonları ayırtlanmıştır. İnceleme alanındaki birimlerin litolojik özellikleri ve bentik foraminifer içeriklerinin değerlendirilmesi sonucu şelf ortamında çökeldiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bentik, biyostratigrafi, biyozon, Lütesiyen, Safranbolu Havzası V SUMMARY SAFRANBOLU BASIN (KARABUK) FORAMINIFERAL BIOSTRATIGRAPHY EOCENE SEDIMENTS The study area is situated in Safranbolu Basin of around the Karabük city’s Safranbolu. Study area and its surroundings, to elderly, young, Ulus Formation (Üku), Safranbolu Formation (Ts), Karabük Formation (Ta), Çerçen Formation (Tç), Soğanlı Formation (Tso), Akçapınar Formation (Ta), Yörük Formation (Tör ), Slope Debris (Ymo), Alluvium (Qa) are available. In this survey, 4 measured stratigraphic section, the cross-sections taken from samples of the fossiliferous layers and dissociated. These examples made of 250 thin sections, and microscopic examination of thin sections as a result of these 6 genera and 11 species that characterize