| BEDRIJVEN DIE DEELNEMEN IN DE STICHTING DUURZAME VOEDINGSMIDDELENKETEN (DuVo) | BESPIEGELING Albert Heijn, Zaandam Heineken Nederland, Zoeterwoude www.ah.nl www.heineken.nl Albron, de Meern H.J. Heinz, Zeist | 1 www.albron.nl www.hjheinz.com 3 INTER Campina, Zaltbommel Koninklijke Numico, Zoetermeer VIEW www.campina.com www.numico.com S MET MA Cehave Landbouwbelang, Veghel Nutreco, Amersfoort www.chv-lbb.nl www.nutreco.com A T SCHAPPELIJKE SMA Koninklijke Cosun, Breda Sara Lee International, Utrecht www.cosun.com www.saralee-de.com CSM, Amsterdam Unilever Nederland, Rotterdam www.csm.nl www.unilever.com AKMAKER Bespiegeling DSM, Heerlen Koninklijke Wessanen, Utrecht www.dsm.com www.wessanen.com S 13 interviews met maatschappelijke smaakmakers The Greenery, Barendrecht over voeding en duurzaamheid | www.thegreenery.com S tichting DuV O | Stichting DuVo Juji 2006 p/a Prins Hendrikkade 141 1011 AS Amsterdam Zie ook: www.duvo.nl | DUURZAAMHEID IN DE VOEDINGSMIDDELENKETEN Bespiegeling 13 interviews met maatschappelijke smaakmakers over voeding en duurzaamheid Uitgave Stichting DuVo Juli 2006 Stichting DuVo De Stichting Duurzame Voedingsmiddelenketen (DuVo) DuVo bestaat momenteel uit vijftien bedrijven, brengt een aantal gerenomeerde bedrijven uit alle alle vertegenwoordigd zowel in het Bestuurdersoverleg schakels van de keten samen bij hun zoektocht naar (vergadering van bestuursvoorzitters) als in de mogelijkheden om de duurzaamheid van hun handelen Stuurgroep (overleg waar initiatieven worden voorbereid te verbeteren. De resultaten van die inspanningen delen en waarin op de uitvoering wordt toegezien). zij met belangstellenden, door het organiseren van dialoogbijeenkomsten, door het publiceren van artikelen Amsterdam, juli 2006 en door het jaarlijks uitbrengen van een boekje. DuVo ziet als voornaamste doel de leden te inspireren en daardoor te helpen bij het voeren van hun eigen duurzaamheidsbeleid. Uitwisseling van ervaringen speelt daarbij een grote rol. COLOFON Deze uitgave werd samengesteld door de Stuurgroep van de Stichting Duurzame Voedingsmiddelenketen (DuVo). Vera Dalm (senior advisor BBO) en Chris Dutilh zorgden voor de interviews, die in de eerste helft van 2006 werden afgenomen. De lay-out is verzorgd door Rick van Westerop, WAT-ontwerpers, De Bilt. Mocht de inhoud van dit boekje op enigerlei wijze aanleiding geven tot commentaar of reactie, dan kunt u contact opnemen met de Stichting DuVo, per adres Ch.E. Dutilh, Prins Hendrikkade 141, 1011 AS Amsterdam, e-mail [email protected] Foto Arie van den Brand is gemaakt door Annelijn Steenbruggen Bespiegeling Inhoudsopgave 4 | Leden Bestuurdersoverleg en leden Stuurgroep 5 | Voorwoord, Kees van der Waaij 7 | Interviews met key opinion formers, Vera Dalm en Chris Dutilh 10 | Hoe bereik ik de couch-potato? Boudewijn de Blij Hartstichting 12 | Het groene oranjegevoel, Arie van de Brand Biologica 14 | Boer voor driesterren, Wouter van Eck Milieudefensie 16 | Honger is het ergst, Eelco Fortuijn Fair Food 18 | Wat deed jij toen de vis verdween? Henk Hartogh IUCN 20 | Eetcultuur is europees, Wibo Koole ex-Consumentenbond 22 | Transparantie is cruciaal, Melanie Peters ex-Consumentenbond 24 | Produkten met liefde maken, Coen de Ruiter Max Havelaar 26 | De consument kan het niet alleen, Mirjam de Rijk Natuur en Milieu 28 | Ondernemers zien de mondiale problemen, Regien van der Sijp Stichting Milieukeur 30 | Van zondig naar zonnig, Gerhard van den Top Wereldnatuurfonds 32 | Biologisch voedsel is emotioneel gezond, Mira Vendrig Goede Waar & Co 34 | Duurzaamheid is inclusief denken, Jan Bouke Wijbrandi Novib/Oxfam NL 36 | Beknopte achtergrond van benaderde Maatschappelijke Organisaties 43 | Recente duurzaamheidsinitiatieven DuVo-bedrijven 59 | Duvo publicaties 60 | Selectie uit artikelen en raporten Bestuurdersoverleg DuVo A.D. Boer, Albert Heijn R. van Neerbos, H.J. Heinz W.A.M. de Bruijn, Campina P.R.J. Smits, The Greenery W. Dekker, Nutreco F. Sijbesma, DSM G. Dezaire, Nutricia Nederland C.H.L. Sijssens, Cehave Landbouwbelang Ch.E. Dutilh, secretaris DuVo A.H.A. Veenhof, Koninklijke Wessanen G.J. Hoetmer, CSM T. Verheij, Albron E.J. Korthals Altes, Heineken Nederland C.W. van der Waaij, Unilever Nederland Holdings, voorzitter C. Menkhorst, Koninklijke Cosun P.H. Merckens, Sara Lee International Stuurgroep DuVo Mw S.T. Aalbers, Albert Heijn, Zaandam A.H.J. van der Putten, Exlan/Cehave Lanbouwbelang, Veghel R.F. Beudeker, DSM Food Specialities, Delft Mw A.J.M. van de Riet, The Greenery, Barendrecht Ch.E. Dutilh, secretaris DuVo Mw I. Snijders, Albron, de Meern E.P.D. Heres, Campina, Zaltbommel Mw A. Timmermans, Nutricia, Zoetermeer Mw M.M. Herweijer, Koninklijke Wessanen, Utrecht Mw M.M.T.F. Vencken, Heineken Nederland, Zoeterwoude F.J. de Jonge, Unilever Nederland, Rotterdam A.J. Waterlander, CSM-suiker, Breda R. Kalwij, Koninklijke Cosun, Breda H.J.M. Kroft, H.J. Heinz, Zeist, voorzitter Mw. S. Miltenburg, Sara Lee International, Utrecht F.A.C. van Ooijen, Nutreco, Amersfoort 4 Kees van der Waaij Voorwoord Vorig jaar heeft de Stichting Duurzame Voedings- signaleren van maatschappelijke issues en vervolgens middelenketen (DuVo) een boekje uitgebracht met als suggesties te doen hoe op een verantwoorde wijze titel Inspiratie, waarin onze bestuurders vertelden wat daarmee om te gaan. hen motiveert om met duurzaamheid bezig te zijn. Opnieuw werd duidelijk hoe belangrijk de persoonlijke In het lopende jaar willen wij onderzoeken of er betrokkenheid is voor het op gang brengen en houden meer helderheid geschapen kan worden over de van duurzame ontwikkelingen. verantwoordelijkheden van producenten en over de rol van andere partijen. Daarbij willen we onderscheid maken Die ervaring heeft ons nieuwsgierig gemaakt naar tussen produkten enerzijds en eetpatronen anderzijds. motivatie en inzichten van belangrijke opiniemakers. Andere elementen die aan de orde kunnen komen Hoe ontwikkelen zij hun ideëen over duurzame voeding, betreffen de steeds strikter wordende regelgeving en de en wat verwachten ze van het bedrijfsleven. Om daar- opkomst van bewegingen als Slow Food. Ook willen we achter te komen werden dertien mensen ondervraagd, aandacht besteden aan de groeiende afstand (zowel die elk op hun eigen manier betrokken zijn bij de beeld- letterlijk als emotioneel) tussen oogsten en consumeren. vorming over duurzame voeding. Wij stellen hun open- Over onze bevindingen zullen we u vooral via onze hartigheid zeer op prijs en vertrouwen erop dat de web-site (www.duvo.nl) op de hoogte houden. spiegel die ze ons voorhouden voor velen een bron van inspiratie is. In het afgelopen jaar heeft Avebe, een van de leden van het eerste uur, zich teruggetrokken als lid van DuVo. Om het beeld aan te vullen wordt in dit boekje een korte beschrijving gegeven van de betrokken maatschappelijke organisaties. Ten slotte geven de verschilllende bij DuVo Namens het bestuur ven de Stichting DuVo aangesloten bedrijven een update over hun duurzaam- heidsinspanningen, met speciale aandacht voor hun contacten met de diverse stakeholders. In het afgelopen jaar heeft DuVo zich gebogen over de vraag wat haar rol is in het brede veld van organisaties Rotterdam, juli 2006 die zich bezig houden met thema’s rond voeding en Kees van der Waaij duurzaamheid. Daarbij hebben we geconcludeerd dat DuVo zich vooral zou moeten richten op het vroegtijdig 5 Vera Dalm en Chris Dutilh Interviews met key-opinionformers Op verschillende plaatsen in de Nederlandse Vertrouwen samenleving zetten maatschappelijke Er zijn weinig sectoren waar het begrip vertrouwen zo’n organisaties zich in voor duurzamere voeding. grote rol speelt als juist in de voedingssector. Voeding is Elk van die organsiaties heeft een eigen een product met een directe invloed op de gezondheid agenda, die vaak wordt gekleurd door de van mensen. Het is dan ook opmerkelijk dat sommige geïnterviewden aangeven aan dat het vertrouwen in de persoonlijke achtergrond en motivatie van voedingsindustrie bij een aantal burgers gering lijkt te betrokken personen. Op verzoek van de zijn. Een aantal gesprekspartners merkt daarbij op dat ze Stichting DuVo komt een aantal van deze vertrouwen hebben in de mogelijkheden die technologie personen in dit boekje aan het woord. kan bieden bij het vinden van oplossingen voor Zij vertellen over de oorsprong van hun duurzaamheidsproblemen in de agro-industrie. betrokkenheid, die vaak al vroeg in hun leven Transparantie en voedselveiligheid is ontstaan. Bij de keuze van gesprekspartners Met name vanuit de Consumentenbond wordt verwacht is gekozen voor maatschappelijke organisaties dat bedrijven open zijn over wat ze doen, vooral waar het en zijn wetenschap en politiek buiten gaat over de herkomst van gebruikte grondstoffen en de beschouwing gelaten. achtergrond van produkten. ‘Trust me’ is niet genoeg, ‘tell me and show me’ zijn essentieel om vertrouwen ook op langere termijn te garanderen. Observaties Transparantie wordt gezien als voorwaarde voor verder- In de verhalen komt een aantal elementen opvallend gaande verduurzaming. Grotere transparantie geeft de vaak terug: vertrouwen, transparantie en veiligheid. mogelijkheid tot goed ketenbeheer. Dat is bij bedrijven Waardering voor eten en eetcultuur geeft aanleiding tot voorwaarde voor kwaliteitscontrole, en het vormt de basis gedachten over de rol van de consument. Ketenbeheer voor voedselveiligheid. Opmerkelijk is dat een aantal wordt gezien als het aangrijpingspunt voor veranderingen gesprekspartners expliciet aangeeft dat in hun ogen en het praten over het thema ‘verdeling van de nadruk op voedselveiligheid