Załącznik do Uchwały Nr …………..… Rady Miejskiej w Tolkmicku z dnia …………………….. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH MIASTA I GMINY TOLKMICKO na lata 2017 – 2025 Tolkmicko 2017 1 SPIS TREŚCI 1. Cel i proces tworzenia strategii .......................................................................................... 3 2. Podstawy prawne oraz uwarunkowania strategiczne i programowe .................................. 4 2.1. Podstawy prawne ......................................................................................................... 4 2.2. Uwarunkowania strategiczne i programowe ............................................................... 5 3. Diagnoza demograficzno – społeczna Miasta i Gminy Tolkmicko ................................... 7 3.1. Podstawowe informacje o Mieście i Gminie Tolkmicko ................................................ 7 3.1.1. Położenie geograficzne ............................................................................................ 7 3.1.2. Demografia ............................................................................................................... 8 3.1.3. Aktywność gospodarcza ......................................................................................... 10 3.2. Poziom życia mieszkańców .......................................................................................... 11 3.2.1. Gospodarka mieszkaniowa ..................................................................................... 12 3.2.2. System opieki zdrowotnej ...................................................................................... 13 3.2.3. Edukacja ................................................................................................................. 16 3.2.4. Kultura .................................................................................................................... 21 3.2.5. Bezpieczeństwo publiczne ..................................................................................... 23 3.2.6. Pomoc społeczna .................................................................................................... 24 3.2.7. Kapitał społeczny ................................................................................................... 30 4. Analiza obszarów polityki społecznej Miasta i Gminy Tolkmicko ................................. 37 4.1. Charakterystyka grup objętych pomocą społeczną ....................................................... 37 4.2. Dotychczasowe formy pomocy i świadczeń ................................................................. 39 4.3. Sytuacja osób starszych i niepełnosprawnych .............................................................. 41 4.4. Opieka nad dzieckiem i rodziną .................................................................................... 43 4.5. Przemoc w rodzinie ....................................................................................................... 47 4.6. Uzależnienia .................................................................................................................. 50 4.7. Bezdomność .................................................................................................................. 52 4.8. Bezrobocie ..................................................................................................................... 53 5. Katalog zidentyfikowanych problemów społecznych Miasta i Gminy Tolkmicko ......... 57 6. Kierunki strategii .............................................................................................................. 58 6.1. Wizja rozwoju społecznego .......................................................................................... 58 6.2. Cele główne i szczegółowe ........................................................................................... 58 7. Zarządzanie realizacją Strategii ....................................................................................... 70 Spis tabel .................................................................................................................................. 72 2 1. Cel i proces tworzenia strategii Polityka społeczna państwa ma na celu: bezpieczeństwo socjalne, które obejmuje zapewnienie dochodów i usług w sytuacji wystąpienia ryzyka socjalnego; inwestycje w człowieka, a więc tworzenie równych szans rozwoju ludzi, kształtowanie młodego pokolenia; ład społeczny, który jest podstawą stabilizacji życiowej ludzi, współpracy w osiąganiu celów, tolerancji różnic między ludźmi; życie rodzinne, powrót do wartości związków między ludźmi i poczucia bezpieczeństwa na podstawie więzi emocjonalnych i uczuciowych. Samorząd terytorialny odpowiedzialny jest za realizację wskazanych celów polityki społecznej. W związku z powyższym konieczne jest strategiczne rozwiązywanie problemów społecznych zarówno osób, rodzin, jak i grup społecznych. Opracowując i realizując Strategię należy wziąć pod uwagę, że problemy społeczne są związane ze sferą ekonomiczną, edukacyjną, zdrowotną i mieszkaniową naszej gminy. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych to tyle, co względnie trwałe wzory interwencji społecznych podejmowanych w celu poprawy czy też zmiany negatywnych zjawisk społecznych. Strategię opracowano na podstawie analizy i oceny zasobów gminy w sferze polityki społecznej. Utworzony został zarys potrzeb i problemów społecznych z jakimi mamy do czynienia na terenie całej gminy. Grupa zadaniowa podczas czterech dni pracy zorganizowanej w formie warsztatów dokonała analizy, polegającej przede wszystkim na posegregowaniu posiadanej wiedzy oraz informacji uzyskanych ze środowiska lokalnego odnośnie istniejących problemów społecznych w Gminie Tolkmicko. Zebrane i usystematyzowane tą drogą wnioski zostały przedstawione w dalszej części niniejszego dokumentu, jako obszary problemowe i zaplanowane w stosunku do nich działania i zadania. Podczas trwania warsztatów określono wizję, cel strategiczny oraz cele priorytetowe, a także sposoby realizacji celów. Określono realizatorów poszczególnych zadań, mierniki realizacji zadań i harmonogram. Projekt strategii poddany został konsultacjom społecznym. Powyższe działania podejmowano przy współpracy z: Przedstawicielami organizacji pozarządowych, Przedstawicielami środowisk lokalnych, Urzędem Miasta i Gminy w Tolkmicku, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 3 Przedstawicielami Rady Miejskiej w Tolkmicku, Gimnazjum w Tolkmicku, Posterunkiem Policji Miejskiej w Tolkmicku, Powiatowym Urzędem Pracy w Elblągu, Przedszkolem Miejskim w Tolkmicku, Biblioteką Publiczną Miasta i Gminy Tolkmicko, Szkołami Podstawowymi z terenu Miasta i Gminy Tolkmicko, Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Kultury w Tolkmicku. 2. Podstawy prawne oraz uwarunkowania strategiczne i programowe 2.1. Podstawy prawne Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych wynika z ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 17 ust. 1 do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. W art. 16b ust. 2 ustawodawca wskazuje, że strategia zawiera w szczególności: 1) diagnozę sytuacji społecznej; 2) prognozę zmian w zakresie objętym strategią; 3) określenie: a) celów strategicznych projektowanych zmian, b) kierunków niezbędnych działań, c) sposobu realizacji strategii oraz jej ram finansowych, d) wskaźników realizacji działań. Ponadto obszar lokalnej polityki społecznej kształtują również inne akty prawne wśród których należy wymienić w szczególności: ustawę z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym; ustawę z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym; 4 ustawę z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych; ustawę z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii; ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; ustawę z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych; ustawę z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; ustawę z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; ustawę z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; ustawę z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego; ustawę z dnia 21 czerwca 2001r. o dodatkach mieszkaniowych; ustawę z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów; ustawę z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty i inne. 2.2. Uwarunkowania strategiczne i programowe Opracowując Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych ważne jest powiązanie tego dokumentu z innymi dokumentami strategicznymi i programami w obszarze społeczno-gospodarczym. Strategia Europa 2020 zatwierdzona przez Komisję Europejską w roku 2010 zakłada inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; rozwój zrównoważony: wspieranie efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej gospodarki; rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. Strategia Rozwoju Kraju 2020 to główna strategia rozwojowa