NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) BUNGE LA TANZANIA ____________ MAJADILIANO YA BUNGE ___________ MKUTANO WA KUMI NA MOJA Kikao cha Ishirini na Moja – Tarehe 3 Mei, 2018 (Bunge Lilianza Saa Tatu Asubuhi) D U A Spika (Mhe. Job Y. Ndugai) Alisoma Dua SPIKA: Waheshimiwa Wabunge, naomba tukae. Tunaendelea na Mkutano wetu wa Kumi na Moja, Kikao cha leo ni cha Ishirini na Moja, Katibu. NDG. NENELWA WANKANGA – KATIBU MEZANI: HATI ZILIZOWASILISHWA MEZANI Hati zifuatazo ziliwasilishwa Mezani na:- NAIBU WAZIRI WA FEDHA NA MIPANGO: Taarifa ya Utendaji wa Soko la Bima nchini kwa kipindi cha Mwaka ulioishia 31 Desemba, 2016 (The Annual Insurance Market Performance Report for the year ended 31st December, 2016). NAIBU WAZIRI WA MAMBO YA NDANI YA NCHI: Hotuba ya Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kwa Mwaka wa Fedha 2018/2019. 1 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) MHE. SALUM MWINYI REHANI (K.n.y. MHE. MUSSA A. ZUNGU - MWENYEKITI WA KAMATI YA KUDUMU YA BUNGE YA MAMBO YA NJE, ULINZI NA USALAMA): Taarifa ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama kuhusu utekelezaji wa Majukumu ya Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kwa Mwaka wa Fedha 2017/2018 pamoja na Maoni ya Kamati kuhusu Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara hiyo kwa Mwaka wa Fedha 2018/2019. NAIBU SPIKA: Ahsante sana umesoma kwa niaba ya Mwenyekiti wa Kamati ya Mambo ya Nje; Waziri Kivuli hana cha kuweka mezani, Katibu tunaendelea. NDG. NENELWA WANKANGA - KATIBU MEZANI: MASWALI KWA WAZIRI MKUU SPIKA: Maswali kwa Mheshimiwa Waziri Mkuu karibu. Mheshimiwa Kiongozi wa Upinzani Bungeni hayupo, kwa hiyo tunaanza na Mheshimiwa Abdallah Bulembo. MHE. ALHAJ ABDALLAH M. BULEMBO: Mheshimiwa Spika, ahsante sana. Naomba nimuulize swali Mheshimiwa Waziri Mkuu, kwa kuwa Waislam wenye imani ya Kiislam, mwezi huu ni mwezi unaokaribia kuingia kwenye Ramadhan bado kama siku saba au 10 hivi, lakini huko nje bidhaa adimu ambayo inatumika na Waislam wote sukari imepanda sana, inauzwa Sh.2,800, Sh.3,000, Sh.3,200. Mheshimiwa Spika, Serikali yangu inatoa tamko gani na msimamo gani kuweza kuwasaidia hawa watu ambao wanaingia kwenye mfungo wa Ramadhani waweze kupata bidhaa hii kwa unafuu? Mheshimiwa Waziri Mkuu naomba jibu. (Makofi) SPIKA: Majibu ya swali hilo Mheshimiwa Waziri Mkuu, tafadhali. 2 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) WAZIRI MKUU: Mheshimiwa Spika, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Alhaj Abdallah Bulembo kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Spika, suala la sukari tumelitafutia ufumbuzi tukiwa tunalenga kwanza upatikanaji wa bidhaa yenyewe iwe ya kutosha na kila mwenye mahitaji ya matumizi aweze kuipata sukari kwa urahisi na kwa ukaribu ikiwemo na Waislam ambao wataanza mfungo wa Ramadhan siku chache zijazo. Mheshimiwa Spika, tunajua kila mwaka tunakuwa na upungufu wa sukari. Utaratibu tunaoutumia ni kutoa vibali vya kuingiza sukari ile ambayo tunaita gap sugar ili kuweza kufanya soko la sukari kuendelea kuwepo na kwa kufanya hilo tunapoagiza sukari ya nje inasaidia pia hata kupunguza bei ya sukari ya ndani. Kwa hiyo vibali tumeshaviagiza na tayari sukari imeshaanza kuingia na Bodi ya Sukari kupitia Wizara ya Kilimo inaendelea kufuatilia mwenendo wa uingiaji wa sukari nchini ili sukari iweze kusambazwa mpaka kwenye ngazi za vijiji na huduma hii iweze kupatikana maeneo yote. Mheshimiwa Spika, kwa hiyo nataka niwaondolee mashaka Watanzania na hasa Waislam kama ambavyo Mheshimiwa Bulembo amesema, kwamba sukari itapatikana katika kipindi chote cha Ramadhani na maeneo yote ambayo yanahitaji sukari kupitia vibali ambavyo tumevitoa na tutaendelea kufuatilia pia na mwenendo wa bei ili watu wasiweze kupandisha bei ya sukari kwa maksudi tu, kwa sababu watu wanajua mahitaji ya sukari yatakuwa makubwa kwa sababu ya mfungo wa Ramadhan. Mheshimiwa Spika, hili pia nalo tutalifanyia ufuatiliaji kwenye maduka kwa sababu tumeweka utaratibu kusiwe na mtu yeyote anayeweza kupandisha bidhaa ya aina yoyote ile wakati wa Ramadhan, kwani kwa kufanya hivyo atakuwa anawaadhibu Waislam wanaofunga Ramadhan kwa sababu tu mahitaji yanakuwa makubwa. Kwa hiyo, Serikali inataka kumhakikishia kwamba utaratibu upo na tutaendelea kusimamia kikamilifu. (Makofi) 3 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) SPIKA: Mheshimiwa Bulembo bado una swali? MHE. ALHAJ ABDALLAH M. BULEMBO: Mheshimiwa Spika, nina swali dogo. Nashukuru sana kwa majibu mazuri ya Waziri Mkuu na Watanzania wamesikia, lakini nina ushauri kidogo, kwa sababu huko mikoani tuna Wakuu wa Mikoa na Wakuu wa Wilaya, naomba Serikali yangu ingewapa agizo kuliangalia kwa sababu nchi hii ni kubwa. Tunaweza tukaangalia mjini lakini kumbe vijijini sukari ikafika Sh.5,000 kama atawapa agizo wakalisimamia amani inaweza kupatikana kwenye mwezi wa Ramadhan. (Makofi) SPIKA: Mheshimiwa Waziri Wakuu kwa kifupi sana. WAZIRI MKUU: Mheshimiwa Spika, kufuatia maelezo haya naamini Wakuu wa Mikoa wote, Wakuu wa Wilaya na Maafisa Biashara hata walioko kwenye Halmashauri za Wilaya wamenisikia. Kwa hiyo ni wajibu wao kusimamia kuhakikisha kwamba sukari na bidhaa nyingine zote hazipandi bei kwa sababu tu ya kutaka kuwakomoa Watanzania. Malengo ya Serikali ni mazuri, tunataka huduma zote zipatikane na tutaendelea kusimamia hilo kwamba bidhaa hizi muhimu zinapatikana kwa wakati. Ahsante. (Makofi) SPIKA: Mheshimiwa Godbless Lema, swali. MHE. GODBLESS J. LEMA: Mheshimiwa Spika, nakushukuru. Natambua kwa dhati kabisa nia ya Serikali ya kulinda viwanda vya ndani kwa ajili ya ku-raise kazi za mashambani. Hata hivyo, hivi sasa kumekuwepo na tatizo kubwa ambapo mafuta ya chakula yamepanda bei kwa asilimia 15 mpaka asilimia 30. Wakati huo kuna meli mbili ziko bandarini zimezuiwa kushusha mafuta kwa sababu ya confusion ya kodi, ambapo TRA wana-demand asilimia 25 ya kodi kutoka kwenye crude oil wakati Bunge hili Tukufu lilipitisha asilimia 10. Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na nia hiyo njema ya dhati kabisa ya kulinda viwanda vya ndani, ni kwa nini sasa Serikali isiweke mkakati ambao utakuwa ni procedures 4 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) kwamba sasa hatuwezi kuwa na mahitaji ya kutosha ya mafuta kwa local industry zilizopo. Kwa nini Serikali sasa isiendelee kuona kwamba importation ya mafuta sasa ni muhimu sana especially sasa ambapo mafuta yanaonekana kuleta mfumuko mkubwa wa bei? SPIKA: Majibu ya swali hilo Mheshimiwa Waziri Mkuu, tafadhali. WAZIRI MKUU: Mheshimiwa Spika, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Godbless Lema, Mbunge wa Arusha Mjini, kama ifuatavyo: Mheshimiwa Spika, ni kweli tunatambua kwamba liko tatizo la uingiaji wa mafuta na mfumo wa ulipaji kodi linalopelekea hata hizo meli mbili ulizosema kubaki huko bandarini. Hili lilikuwa na utaratibu wa kufuatilia mwenendo wa uingizaji wa mafuta ya kula nchini, kwa sababu ili kulinda viwanda vya ndani tulikubaliana mafuta yanayoingia hapa nchini tuweze kuyatoza kodi kwa kiwango ambacho Bunge pia lilishawahi kuridhia. Mheshimiwa Spika, kilichotokea baada ya wafanyabiashara wachache sana ambao siyo waaminifu wamekuwa wakileta mafuta na kuzungumza kwamba kuna mafuta ghafi na mafuta safi. Sasa mafuta ghafi na safi kila aina ya mafuta ina gharama yake ya kulipia kodi. Mafuta ghafi ndiyo asilimia 10, safi ni yale asilimia 25 au kinyume chake. Kwa hiyo, tumeunda timu inafanya ufuatiliaji wa karibu, lakini kwa sababu ya kodi na Waziri wa Fedha naye keshokutwa Jumamosi wanakutana Arusha na Mawaziri wa Fedha wa Jumuiya ya Afrika Mashariki ili kodi zetu ziwe za pamoja zaidi tunapoweza kutoza bidhaa hizi ziwe za pamoja. (Makofi) Mheshimiwa Spika, kwa hiyo, nina matumaini jambo hili litakwisha katika kipindi kifupi kijacho. Baada ya hapa sasa nitawasiliana na mamlaka hizo kujua mwenendo uliofikiwa kufikia leo hii mchana ili tuweze kutanzua tatizo hili ili tusije tukapandisha mafuta ya ndani ya kula kwa 5 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) gharama ya juu kwa sababu pia tunaamini kwamba pia bado uzalishaji wa mbegu nchini sasa ndiyo tumeanza kuuwekea nguvu lakini hatujafikia kiwango, kwa hiyo lazima tupate pia mafuta ya nje. (Makofi) Mheshimiwa Spika, kwa hiyo, tutafanya harmonization ya viwango hivi lakini na kutambua ni aina gani ya mafuta yanaingia na kodi stahiki lazima ilipwe. Kwa hiyo hilo Mheshimiwa bado tutaendelea kufuatilia baada ya kipindi cha Bunge asubuhi hii ili tujue position ikoje na nitampa mrejesho wa hatua sahihi tuliofikia. Mheshimiwa Spika, ahsante sana. (Makofi) SPIKA: Nashukuru. Tunaendelea na Mheshimiwa Felister Aloyce Bura MHE. FELISTER A. BURA: Mheshimiwa Spika, pamoja na mambo makubwa yaliyofanywa na Serikali ya Awamu ya Tano kwa kipindi hiki kifupi ni pamoja na Serikali kuhamia Mkoani Dodoma na sherehe za Kitaifa zinafanyika Mkoani Dodoma kwa sasa, mambo mengi ya Serikali yanafanyika Mkoani Dodoma kwa sasa ikiwa ni Makao Makuu ambayo yametangazwa rasmi. Mheshimiwa Spika, tarehe 26 Aprili, Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Dkt. John Joseph Pombe Magufuli alipandisha hadhi ya Manispaa ya Dodoma kuwa Jiji. Uamuzi huu haukuja bure kwa sababu vikao vyote vilikaa na tunaamini kwamba ili Mji huu upanuke haraka na ujengwe kwa haraka lazima upewe hadhi inayostahili. Mheshimiwa Spika, kuna watu wameamua kubeza maamuzi haya mazito yaliyofanywa na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Najua Mheshimiwa Waziri Mkuu ana jibu sahihi kwa wale wanaobeza maamuzi ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Naomba Mheshimiwa Waziri Mkuu awaambie wananchi juu ya uamuzi huu wa Serikali. 6 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) Mheshimiwa Spika, ahsante. SPIKA: Mheshimiwa Waziri Mkuu endapo umelielewa swali, majibu tafadhali. WAZIRI MKUU: Mheshimiwa Spika, sasa hili sijui ni swali au nitoe tu maelezo na kama naruhusiwa kutoa