VISMIGRATIE IN DE RIJNDELTA-OOST VOOR EEN GRENSOVERSCHRIJDEND AFGESTEMD VISMIGRATIEBELEID EINDRAPPORT WGRD-WERKGROEP VISMIGRATIE MAART 2017 I. COLOFON OPGESTELD DOOR: Nederland Duitsland Waterschap Vechtstromen LAVES (Niedersächsisches Landesamt für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit) Waterschap Rijn en IJssel Bezirksregierung Münster 2 ONDERSTEUND DOOR: Nederland Duitsland AG WuB Westfalen und Lippe Provincie Overijssel Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving Kreis Borken Kreis Coesfeld Rijkswaterstaat Midden-Nederland Kreis Steinfurt Rijkswaterstaat Oost-Nederland Kreis Wesel Sportvisserij Nederland Landesfischereiverband Weser-Ems Waterschap Drents-Overijsselse Delta Landesfischereiverband Westfalen und Lippe Landkreis Grafschaft Bentheim Finanziell unterstützt durch NLWKN (Niedersächsischer Landesbetrieb für RBO Rijn-Oost Wasserwirtschaft, Küsten- und Naturschutz) Meppen Vechteverband-ULV 114 Vechte GPRW – Coördinatiebureau Met toestemming van het NLWKN is gebruik gemaakt van de inhoud van het rapport “FGE Ems – Herstellung der Durchgängigkeit für Fische und Rundmäuler in den Vorranggewässern der internationalen Flussgebietseinheit Ems (2012)”. OPDRACHTGEVER: Stuurgroep Rijndelta (SGRD) II. INHOUD I. COLOFON ...................................................................................................................................................... 2 II. INHOUD ....................................................................................................................................................... 3 III. LIJST VAN AFBEELDINGEN ................................................................................................................................. 4 IV. LIJST VAN TABELLEN ....................................................................................................................................... 5 V. SAMENVATTING ............................................................................................................................................. 6 1. INLEIDING ..................................................................................................................................................... 7 1.1 AANLEIDING, APDRACHT, DOELSTELLING ............................................................................................................. 7 1.2 WERKGEBIED ............................................................................................................................................... 8 3 1.3 ORGANISATIE EN WERKPROCES ....................................................................................................................... 10 1.4 STRUCTUUR EN OMVANG VAN HET RAPPORT ...................................................................................................... 12 2. NETWERK VAN PRIORITAIRE WATERLOPEN................................................................................................ 13 3. DOELSOORTEN ........................................................................................................................................... 16 3.1 PETROMYZON MARINUS (ZEEPRIK) .................................................................................................................. 22 3.2 LAMPETRA FLUVIATILIS (RIVIERPRIK) ................................................................................................................ 24 3.3 ALOSA ALOSA (ELFT) .................................................................................................................................... 26 3.4 SALMO SALAR (ZALM) .................................................................................................................................. 29 3.5 SALMO TRUTTA (FOREL) ............................................................................................................................... 32 3.6 LEUCISCUS IDUS (WINDE) .............................................................................................................................. 35 3.7 BARBUS BARBUS (BARBEEL) .......................................................................................................................... 37 3.8 LEUCISCUS CEPHALUS (KOPVOORN) ................................................................................................................. 40 3.9 CHODROSTOMA NASUS (SNEEP) ..................................................................................................................... 42 3.10 LEUCISCUS (SERPELING) .............................................................................................................................. 44 3.11 LOTA LOTA (KWABAAL) .............................................................................................................................. 46 3.12 LAMPETRA PLANERI (BEEKPRIK) - REGIONALE TAAKSTELLING................................................................................. 48 4. MIGRATIEBARIERRES .................................................................................................................................. 50 4.1 STROOMOPWAARTS .................................................................................................................................... 50 4.2 STROOMAFWAARTS .................................................................................................................................... 51 4.3 BEOORDELING VAN DE PASSEERBAARHEID ......................................................................................................... 52 4.4 WATERKRACHTINSTALLATIES .......................................................................................................................... 54 5. HABITATKWALITEIT .................................................................................................................................... 58 6. CONCLUSIES EN BETEKENIS VAN HET NETWERK VAN PRIORITAIRE WATERLOPEN ..................................... 59 7. AANBEVELINGEN EN PERSPECTIEF .............................................................................................................. 62 8. LITERATUUR ............................................................................................................................................... 65 9. BIJLAGEN .................................................................................................................................................... 68 BIJLAGE 1 – LEDEN VAN DE WERKGROEP VISMIGRATIE ............................................................................................... 68 BIJLAGE 2 – AANPAK DOOR DE DRIE (DEEL)STATEN (NDS, NRW, NL) ........................................................................... 69 Bepaling van migratieroutes en van paai- en opgroeigebieden in Niedersachsen ...................................... 69 Bepaling van migratieroutes en van paai- en opgroeigebieden in Nordrhein-Westfalen ............................ 70 Bepaling van migratieroutes en van paai- en opgroeigebieden in nederland............................................. 71 BIJLAGE 3 – DUITS-NEDERLANDS VAKSYMPOSIUM VISMIGRATIE .................................................................................... 74 BIJLAGE 4 – ANGUILLA ANGUILLA (AAL).................................................................................................................. 75 BIJLAGE 5 - HABITATRICHTLIJN- / NATURA2000-GEBIEDEN IN RIJNDELTA-OOST MET VISSEN ALS WAARDEBEPALENDE SOORTEN ... 76 BIJLAGE 6 – OVERZICHT VAN DOELSOORTEN PER WATERLOOP ...................................................................................... 78 III. LIJST VAN AFBEELDINGEN AFBEELDING 1: SCHEMATISCHE WEERGAVE VAN STURINGSFACTOREN OM EEN INTACT VISBESTAND TE BEREIKEN .................................................. 8 AFBEELDING 2: WERKGEBIED VAN DE WERKGROEP VISMIGRATIE IN 2012 .............................................................................................. 9 AFBEELDING 3: RIJNDELTA-OOST VOOR EN NA DE SAMENVOEGING MET RIJNDELTA-MIDDEN IN 2013 ............................................................. 9 AFBEELDING 4: EIND 2015 OMVATTE DE WG VISMIGRATIE 18 ACTIEF DEELNEMENDE ORGANISATIES…………………………………………………………….10 AFBEELDING 5: EXCURSIE NATUURHERSTELPROJECT EILERINGSBECKE (2014) .......................................................................................... 11 AFBEELDING 6: PRESENTATIE TIJDENS HET NEDERLANDS-DUITSE VAKSYMPOSIUM VISMIGRATIE IN RHEDE (JUNI 2014) ...................................... 12 AFBEELDING 7: INCOMPLEET NETWERK VAN WATERLOPEN OP BASIS VAN HET NEDERLANDSE "MIGRATIETYPE“ 1 (VOORBEELD 1) ........................... 13 AFBEELDING 8: INCOMPLEET NETWERK VAN WATERLOPEN OP BASIS VAN DE NEDERLANDSE MIGRATIETYPEN 1, 3 EN 5 (VOORBEELD 2). ................... 14 AFBEELDING 9: NETWERK VAN PRIORITAIRE WATERLOPEN EN WATERAFHANKELIJKE HABITATRICHTLIJN-/ NATURA 2000-GEBIEDEN ....................... 15 4 AFBEELDING 10: DOELSOORTEN VOOR HET DEELWERKGEBIED RIJNDELTA-OOST ...................................................................................... 16 AFBEELDING 11: MIGRATIEPERIODE VAN DE DOELSOORTEN IN HET DEELWERKGEBIED RIJNDELTA-OOST GEDURENDE HET JAAR............................... 18 AFBEELDING 12: NOODZAAK TOT HARMONISATIE BIJ WEERGAVE VAN HET TOEKOMSTIGE VERWACHTINGSGEBIED VOOR DE FOREL .......................... 20 AFBEELDING 13: NOODZAAK TOT HARMONISATIE BIJ WEERGAVE VAN HET TOEKOMSTIGE VERWACHTINGSGEBIED VOOR DE WINDE ......................... 20 AFBEELDING 14: HISTORISCHE, ACTUELE EN POTENTIËLE VERSPREIDING