Ministria e Arsimit dhe Shkencës së Republikës së Maqedonisë MULTIKULTURALIZMI DHE INTERKULTURALIZMI NË LIBRAT SHKOLLOR NGA KLASA E GJASHTË E DERI NË KLASËN E NËNTË TË ARSIMIT FILLOR NË REPUBLIKËN E MAQEDONISË Përpilimi i këtij dokumenti financiarisht është mbështetur nga Ministria e Punëve të Jashtme të Mbretërisë së Norvegjisë nëpërmjet Qendrës për Dialog Nansen Shkup dhe Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës së Republikës së Maqedonisë Dhjetor, 2017 Grupi punues: prof. dr. Suzana Miovska – Spaseva – Tim lider prof. dr. Elena Açkovska – Leshkovska – Tim lider dr. Biljana Krsteska - Papiq dr. Osman Emin Sonaj Bilal Radica Acevska Zujca Stojanova Florina Skenderi Maja Miteva - Petroska Zaharica Rujanoska Mirsada Idrizi Todorka Nane 1 Përmbajtja HYRJE ...............................................................................................................................................9 Qëllim i hulumtimit ................................................................................................................................. 9 Metodologjia e hulumtimit ..................................................................................................................... 9 Mostra e hulumtimit ............................................................................................................................. 10 GJUHË MAQEDONASE .................................................................................................................... 11 Identiteti kulturor (traditat, zakonet, festat, historia, përkatësia nacionale dhe fetare) ..................... 11 Ndërveprimi mes të ndryshmëve (respektim, shoqërim dhe bashkëpunim) ....................................... 14 Stereotipa dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare, sipas gjinisë, profesionit) .............. 15 Emrat personalë dhe autorët e veprave letrare................................................................................... 15 Prezantimi i atdheut (zhvillimi i patriotizmit, ndjenjës së përkatësisë, përgjegjësisë dhe kujdesit për atdheun RM-së) ..................................................................................................................................... 17 Të hapurit ndaj botës ............................................................................................................................ 18 KONKLUZIONE ...................................................................................................................................... 19 GJUHË SHQIPE Identiteti kulturor (traditat, zakonet, festat, historia, përkatësia nacionale dhe fetare) ..................... 20 Ndërveprimi mes të ndryshmëve (respektim, shoqërim dhe bashkëpunim) ....................................... 21 Stereotipa dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare, sipas gjinisë, profesionit) .............. 22 Emrat personal dhe autorë ................................................................................................................... 22 Prezantimi i atdheut (zhvillimi i patriotizmit, ndjenjës së përkatësisë, përgjegjësisë dhe kujdesit për atdheun RM-së) ..................................................................................................................................... 24 Të hapurit ndaj botës ........................................................................................................................... 24 KONKLUZIONE ....................................................................................................................................... 25 GJUHË TURKE ................................................................................................................................ 26 Identiteti kulturor (traditat, zakonet, festat, historia, përkatësia nacionale dhe fetare) ..................... 26 Ndërveprimi mes të ndryshmëve (respektim, shoqërim dhe bashkëpunim) ....................................... 28 Stereotipa dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare, sipas gjinisë, profesionit) .............. 28 Emrat personal dhe autorë ................................................................................................................... 29 Prezantimi i atdheut (zhvillimi i patriotizmit, ndjenjës së përkatësisë, përgjegjësisë dhe kujdesit për atdheun RM-së) ..................................................................................................................................... 31 Të hapurit ndaj botës ........................................................................................................................... 31 KONKLUZIONE ....................................................................................................................................... 33 GJUHË SERBE .................................................................................................................................. 34 Identiteti kulturor (traditat, zakonet, festat, historia, përkatësia nacionale dhe fetare) ..................... 34 2 Ndërveprimi mes të ndryshmëve (respektim, shoqërim dhe bashkëpunim) ....................................... 36 Stereotipe dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare, sipas gjinisë, profesionit) .............. 36 Emrat personal dhe autorë ................................................................................................................... 37 Prezantimi i atdheut (zhvillimi i patriotizmit, ndjenjës së përkatësisë, përgjegjësisë dhe kujdesit për atdheun RM-së) ..................................................................................................................................... 38 Të hapurit ndaj botës ............................................................................................................................ 38 KONKLUZIONE ....................................................................................................................................... 39 GJUHË MAQEDONASE .................................................................................................................... 40 PËR NXËNËSIT E BASHKËSIVE TË NDRYSHME ................................................................................... 40 Identitet kulturor ................................................................................................................................... 40 Ndërveprim mes njerëzve të ndryshëm ................................................................................................ 42 Stereotipa dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare, sipas gjinisë, profesionit) .............. 43 Emrat personal dhe emrat e autorëve të veprave letrare .................................................................... 43 Prezantimi i atdheut (zhvillimi i patriotizmit, ndjenjës së përkatësisë, përgjegjësisë dhe kujdesit për atdheun RM-së) ..................................................................................................................................... 44 Të hapurit ndaj botës ........................................................................................................................... 46 KONKLUZIONE ....................................................................................................................................... 47 GJEOGRAFI ..................................................................................................................................... 48 Identiteti kulturor (traditat, zakonet, festat, historia, përkatësia nacionale dhe fetare) ..................... 48 Ndërveprimi mes të ndryshëvem (respektim, shoqërim dhe bashkëpunim) ....................................... 49 Stereotipa dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare, sipas gjinisë, profesionit) .............. 49 Emrat personal dhe autorë ................................................................................................................... 49 Prezantimi i atdheut (zhvillimi i patriotizmit, ndjenjës së përkatësisë, përgjegjësisë dhe kujdesit për atdheun RM-së) ..................................................................................................................................... 50 Të hapurit ndaj botës ........................................................................................................................... 51 KONKLUZIONE ....................................................................................................................................... 51 HISTORI .......................................................................................................................................... 52 Identiteti nacional dhe kulturor ............................................................................................................ 52 Ndërveprimi mes të ndryshmëve dhe patriotizmi ................................................................................ 56 Stereotipa dhe paragjykime (sipas përkatësisë etnike dhe fetare)....................................................... 57 Të hapurit ndaj botës ........................................................................................................................... 57 KONKLUZIONE ....................................................................................................................................... 58 ETIKË ............................................................................................................................................. 59 Identiteti kulturor (traditat, zakonet, festat, historia, përkatësia nacionale dhe fetare) ..................... 59 3 Ndërveprimi mes