1 Hoće li se islam i Zapad neizbježno sukobiti? Koje su implikacije događaja u Alžiru, Egiptu, Iranu, Sudanu, Pakistanu i na Zapadu?... U ovom proširenom izdanju Islamske prijetnje, John L. Esposito, vodeći ekspert za politički islam, analizira posljedice ovih nedavnih događanja od Sjeverne Afrike do Jugoistočne Azije i izazov islama postavlja u kritičku perspektivu. Pravovremenu i neodoljivu Islamsku prijetnju moraju pročitati svi oni koje interesuje "premošćavanje sve opasnijeg jaza između zapadnih i islamskih društava." "Jedan od najautoritativnijih interpretatora islama na tlu Amerike... nudi obaviještenu i razumnu diskusiju o islamu u politici." The Wall Street Journal "Koristan protuotrov baraži pretjeranih viđenja islama... Nudi vrijednu historiju vodećih figura i pokreta islamskog buđenja u 20. stoljeću, potcrtavajući trend otklona od nasilja ka parlamentarnoj politici u posljednjim godinama." The New York Times "Razborita, pažljiva studija, napisana sa žarom i ubjeđenjem." Fouad Ajami "Ne postoji autoritativniji glas koji bi nam predstavio muslimane... Slušamo autentične glasove islama, osjećamo iskreno raspoloženje muslimana i čak dijelimo njihove strahove i nadanja." Times Higher Education Supplement (London) 2 Naslov originala: John L Esposito, The Islamic Threat: Myth or Reality? (New York & Oxford: Oxford University Press, 3. izdanje, 1999., ranija izdanja: 1. izd. 1992., paperback 1993., 2. dopunjeno 1995.) Na bosanski preveo: Ahmet Alibašić Recenzent: Dr. Enes Karić Le ktor: Hurija lmamović Korektor: Mr. Amel Kovačević Tehnička priprema: Nurko Karaman Naslovna strana: Tarik Jesenković Izdavač: UIO „SELSEBIL“ Živinice, 2001. CIP -Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo 327. 7 /. 8 : 297 ESPOSITO, John L. Islamska prijetnja - mit ili stvarnost? / John L. Esposito ; [na bosanski preveo Ahmet Alibašić] . - Živinice : Selsebil, 2001. - 338 str. ; 21 cm Prijevod djela: The Islamic threat - myth or reality?. - Bibliografija: str. 305-333 ISBN 9958-9589-3-7 COBISS/BiH-ID 10108422 Rješenjem Federalnog ministarstva obrazovanja, nauke, kulture i sporta br. 02-15-6408/01, od 18. 10. 2001. ovaj proizvod oslobođen je poreza na promet i usluge, a u skladu sa Zakonom o porezu na promet proizvoda i usluga Sl. list br. 6/95 i 25/97, 13/00, 36/00, 54/00 i 22/01 član 19. tačaka 10. 3 John L. Esposito islamska prijetnja mit ili stvarnost ? Selsebil, Živinice 2001. 4 Mojim roditeljima John i Mary Esposito 5 SADRŽAJ SADRŽAJ ............................................................................................... 6 PREDGOVOR TREĆEM IZDANJU ................................................... 11 PREDGOVOR DRUGOM IZDANJU ................................................. 13 PREDGOVOR PAPERBACK IZDANJU ............................................ 17 PREDGOVOR PRVOM IZDANJU ..................................................... 22 UVOD ................................................................................................... 25 Prvo poglavlje SAVREMENI ISLAM: REFORMACIJA ILI REVOLUCIJA? ... 30 Uskrsnuće religije: Poraz modernizacije i teorije razvoja ................. 32 Islamsko buđenje ............................................................................... 35 Iskustvo neuspjeha i traganje za identitetom..................................... 37 Od neuspjeha do uspjeha ................................................................... 43 Ideološki svjetonazor islamskog revivalizma ................................... 45 Izvoz revolucije ................................................................................. 47 Od periferije ka centru: dominantna tendencija revivalizma ............ 51 Drugo poglavlje ISLAM I ZAPAD: KORIJENI SUKOBA, SARADNJE I SUČELJAVANJE ............................................................................... 54 Porijeklo i priroda islama .................................................................. 55 Muhammed: Božiji poslanik ......................................................... 56 Islamska zajednica ......................................................................... 59 Islamska vlast i društvo ................................................................. 61 Osvajanja i širenje islama .............................................................. 62 Džihad ............................................................................................ 64 Islamska civilizacija ...................................................................... 65 Islamski zakon: Božija staza .......................................................... 66 Islamski misticizam i spiritualnost ................................................ 69 Islam i Zapad ..................................................................................... 70 6 Nemuslimani u islamskoj državi ................................................... 72 Krstaški ratovi................................................................................ 73 Osmansko carstvo: bič Evrope ...................................................... 77 Evropske predstave o islamu ......................................................... 80 Treće poglavlje TRIJUMF ZAPADA I ODGOVORI MUSLIMANA ...................... 84 Islamska obnova i reforma ................................................................ 87 Evropski kolonijalizam ..................................................................... 89 Muslimanski odgovori na izazov kolonijalizma ............................... 91 Odbijanje i odstupanje ................................................................... 92 Sekularizacija i pozapadnjačenje ................................................... 92 Islamski modernizam ..................................................................... 94 Nacionalni pokreti i dugi marš ka nezavisnosti .............................. 104 Arapski istok ................................................................................ 105 Arapski zapad (Sjeverna Afrika, Magreb) ................................... 107 Iran ............................................................................................... 108 Južna Azija .................................................................................. 109 Nove države i "Zapad: od oponašanja do neuspjeha liberalnih režima ......................................................................................................... 111 Moderni islamski neorevivalistički pokreti i "neuspjeh Zapada" ... 113 Arapski nacionalizam/socijalizam i Zapad ..................................... 114 Palestina ....................................................................................... 118 Arapski nacionalizam i islam ...................................................... 119 Četvrto poglavlje ISLAM I DRŽAVA: DINAMIKA BUĐENJA ............................... 123 Islam i moderna država ................................................................... 124 Libija ............................................................................................... 126 "Gaddafijev islam" ...................................................................... 130 Spoljna politika ............................................................................ 133 Sudan ............................................................................................... 137 Islam, demokratija i povratak vojnoj vladavini ........................... 143 Egipat .............................................................................................. 145 Sadatov islamski put .................................................................... 145 7 Husni Mubarek i institucionalizacija islamskog revivalizma ...... 149 Islamska republika Iran ................................................................... 154 Islam, nacionalizam i država ....................................................... 155 Iran i Zapad .................................................................................. 157 Represija i opozicija .................................................................... 158 Iranska "islamska" revolucija ...................................................... 166 Jedan ili više Irana? - Raznolikost i razlika ................................. 167 Od monarhije do islamske republike ........................................... 168 Islamska prijetnja: iranski izvoz revolucije ................................. 170 Podjele unutar vlade .................................................................... 172 Peto poglavlje ISLAMSKE ORGANIZACIJE: BOŽIJI VOJNICI...................... 178 Muslimanska braća i Džema'at-i islami .......................................... 179 Neorevivalizam i Zapad ............................................................... 185 Radikalni islam: Sejjid Kutb, šehid ............................................. 187 Politička akcija ............................................................................ 191 Savremeni islamski pokreti u Egiptu: evolucija ili revolucija? ... 193 Muslimanska braća 1970.-1991. .................................................. 194 Islamske revolucionarne grupe u Egiptu ......................................... 196 Džihad - zaboravljena dužnost .................................................... 198 Ideološki svjetonazor militantnih islamista ................................. 199 Vođstvo i organizacija ................................................................. 200 Profil članstva .............................................................................. 202 Egipatski