II. ULUSLARARASI DEVELİ - ÂŞIK SEYRÂNÎ VE TÜRK KÜLTÜRÜ KONGRESİ Develi Bildirileri II. INTERNATIONAL DEVELİ - ÂŞIK SEYRÂNÎ AND TURKISH CULTURE CONGRESS Develi Announcements Cilt 1/ Volume 1 Kayseri Büyükşehir Belediyesi 174 Kültür Yayınları Kitap Adı II. Uluslararası Develi - Âşık Seyrânî ve Türk Kültürü Kongresi / 1. Cilt “Develi Bildirileri” Editör Recep Özkan Birinci Baskı Ağustos 2021 ISBN 978-605-9117-59-3 ISBN Takım No 978-605-9117-58-6 Gözden Geçirenler Yayın Koordinatörü Salih ÖZGÖNCÜ Muhammed KARADURMUŞ Yayın Yürütme Kurulu Erkan KÜP Gülsema YURTTAŞ Mustafa ERDOĞDU Rumeysa ERSÖZLÜ Maide GÜZELOĞLU Mustafa ERGÜL Tasarım Ahmet Deniz DOĞAN Tuğba KAYGISIZ Kapak Ali SARAÇOĞLU Sena BABÜR Yapım BİLGE TASARIM ATÖLYESİ Barbaros Mahallesi Oymak Caddesi Sümer Hukuk Plaza A Blok (8) Kat: 10/55 Kocasinan KAYSERİ T.: +90 352 221 16 16 www.bilgegrafik.com ÖNDER OFSET Baskı ve Cilt Organize Sanayi Bölgesi 22. Cadde No 27 Melikgazi/Kayseri // T.: +90 352 331 44 00 Adres Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı T. +90 352 220 70 90 Bu kitap KAYSERİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ©’nin bir kültür hizmetidir. Eserin tüm hakları saklıdır. Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan kullanılamaz. II. ULUSLARARASI DEVELİ - ÂŞIK SEYRÂNÎ VE TÜRK KÜLTÜRÜ KONGRESİ 1. CİLT “DEVELİ BİLDİRİLERİ” II. INTERNATIONAL DEVELİ - ÂŞIK SEYRÂNÎ AND TURKISH CULTURE CONGRESS VOLUME 1 “DEVELİ ANNOUNCEMENTS” İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ............................................................................................................................................................................................................................vii DEVELI’DEN YUNANISTAN’A GÖÇEN LOZAN MUADILLERINDE KÜLTÜREL BENZERLIKLER .........................................................................................................................................................81 TAKDIM ..............................................................................................................................................................................................................................ix Doç. Dr. Recep ÖZKAN ARŞIV BELGELERI IŞIĞINDA 20. YÜZYIL BAŞINDA DEVELI (1900- ÖNSÖZ-2 .........................................................................................................................................................................................................................xi 1905) ...................................................................................................................................................................................................................................93 KURULLAR ..............................................................................................................................................................................................................xiii Dr. Nesrin KANBEROĞLU DIVALI/DEVALI’DEN KIRKLAR BAYRAMINA ALEMLERARASI GIRIŞ ......................................................................................................................................................................................................................................21 ILIŞKILER ...................................................................................................................................................................................................................105 TÜRK-ISLAM MEDENIYETI PERSPEKTIFINDEN MUSTAFA ASIM Dr. Yaşar KALAFAT KÖKSAL: HAYATI, ESERLERI, ŞAHSIYETI VE DÜNYA GÖRÜŞÜ..............................21 Taha Duhan TURAN Prof. Dr. Asım YAPICI DEVELI’DE BIR EĞLENCE KÜLTÜRÜ OLARAK SINEMA .....................................................113 KIPIZ KANYONU’NUN TABIAT PARKINA DÖNÜŞTÜRÜLMESI VE DEVELI Doç. Dr. Ali KORKMAZ EKONOMISINE ETKILERI ..............................................................................................................................................................29 Mustafa ÖCAL Prof. Dr. Recep BOZDOĞAN ALTERNATIF TURIZM KAPSAMINDA SULTAN SAZLIĞI “SEYYIDLIK” KAVRAMI VE 1834 NÜFUS SAYIMINA GÖRE DEVELI’DEKI ZIYARETÇILERININ MEMNUNIYET DÜZEYLERININ INCELENMESI ........125 SEYYIDLER................................................................................................................................................................................................................37 Burak ATASOY Hacı Osman YILDIRIM KAYSERI’DE TICARET KÜLTÜRÜ VE KAYSERI TICARET MÜZESI ....................133 DEVELILI ALI CELÂLEDDÎN EFENDI VE DÎVÂNÇESI (D. 1831 /Ö. 1907) .45 Nursel IŞIK Yrd. Doç. Dr. Kadir ÖZDAMARLAR Kasım KOCABAŞ “DEVELILI CELAL BABA” ÜZERINE BIR ARAŞTIRMA ...........................................................145 Emel ŞİMŞEK DEVELI’DE KURULDUĞU IDDIA EDILEN ITIDAL ADLI GIZLI CEMIYETLE ILGILI ARŞIV BELGELERI................................................................................................................................................................... 55 KAYSERI ILI BAĞLAMA YAPIMCILARI .................................................................................................................155 Prof. Dr. Muhittin ELİAÇIK Feride KESKİNKILIÇ Doç. Dr. Serenat İSTANBULLU MILLI MÜCADELEDE ŞEHIT OLAN DEVELILILER (EVEREKLILER) ...............61 Prof. Dr. Naci ŞAHİN DEVELI’DEKI ARTVIN MUHACIRLERININ MUTFAK KÜLTÜRÜ .............................161 Öğr. Gör. Meral ŞAHİN Ülkü ÖNAL DEVELI ARAŞTIRMALARININ YAPISI: SOSYAL AĞ BAKIŞ AÇISINDAN BIR DEVELI NÜFUS DEFTERLERI VE 1834 TARIHLI DEVELI NÜFUS INCELEME ................................................................................................................................................................................................................ 67 DEFTERI .....................................................................................................................................................................................................................167 Prof. Dr. Ramazan ACUN Nazım YILMAZ Yağız Fatih NAZLIER Hacı Osman YILDIRIM DEVELI ILÇESININ IDARI YAPISINDA YAPILAN DÜZENLEMELER (1960- DESTEKLEYEN KURUMLAR .................................................................................................................................................183 2000) .................................................................................................................................................................................................................................75 Doç. Dr. Bilal TUNÇ ÖNSÖZ Sevgili Kitapseverler! Hayal etmenin ve özgürlüğün kaynağı, başarının sırrı, geçmiş deneyim- lerin bilgisi ve hakikat arayışı okumaktan geçmektedir. Okumak ve kitap gönülden gönüle yoldur. Okumakla aralanır perdeler, açılır ufuklar, aydınlanır karanlıklar, çözülür sırlar, anlaşılır insanlar. Okumak, bizi cehaletin karanlığından bilgeliğin felahına çıkarır. Yepyeni ufukları bize açan kitaplarla kültürel mirasımızı ve başka dünyaları okuruz. Her bir kitap yolculuğu ile zamanımızı ve dilimizi en doğru şekilde kullanıp hayattan ve zamandan kazanmış oluruz. Kitap, tarihi bağlamda bir hafıza, kültürel anlamda bir geleneğin teva- rüsü, sanatsal bakımdan insanlığa bırakılan mirasın geleceğe taşınması, medeniyet açısından ise zamanı ve mekânı belirleme unsurudur. Kitabı ve eseri olanlar insanlık tarihini yazarlar. İlk çağlarda dahi taşlara, mağaralara yazan insanın amacı kendini ifade etmek ve iz bırakmaktır. Gerek tahtalara, ağaçlara, derilere yazılı olsun gerekse iki kapak arasında sahifelere yazılsın kitap, kültürel bir mirastır, toplumun hafızasıdır. İlk emre muhatap olan insan, okur Yaratan Rabbi›nin adı ile kâinatı, kendini, Rabbini ve kitabı. Bu yönüyle kitap vahiydir, hakikattir, dünya ve ahiret mutluluğunun rehberidir. ‘‘Eğitimi önemsiyoruz çünkü cehaletin düşmanıyız.’’ sloganıyla hareket ettiğimiz güzel şehrimizde ulaşım, yol, su gibi ihtiyaçları şehircilik anlayışıyla görüp giderdiğimiz gibi, sosyal ve kültürel ihtiyaçları da dikkate almaktayız. Kitapları ve kitap yuvaları olan kütüphanelerimizi hemşehrilerimize sunma gayreti göstermekteyiz. Kayseri Büyük- şehir Belediyesi olarak, siz kitapseverleri kitaplarla buluşturmak için elimizden geleni yapıyoruz. Gerek basılı, gerek e-kitaplar ile hayal etmeniz ve hayallerinizi gerçekleştirmeniz için kütüphanelerimize bekliyoruz. Tarihsel ve coğrafi anlamda medeniyetlerin beşiği olan Kayseri’de tarihimizi, geleneğimizi, kültürümüzü ve sana- tımızı yansıtan eserleri yayımlayarak halkımıza ulaştırma kaygısı taşıyoruz. Biliyoruz ki yayımladığımız eserler gele- ceğe bıraktığımız mirasımız, hoş bir sedamızdır. Açtığımız her bir kütüphane ve kültür merkezi, yayımladığımız her dergi ve kitap, memleketimize olan saygı ve sevgimizin somut bir göstergesidir. Akif’in dediği gibi: ‘‘Okuyorsa ahali, yapılamayacak ne var’’... Hayal eden, merak eden, araştıran ve okuyan neslimiz gelecek adına ümit vaat etmektedir. Kütüphanelerimizin raflarında okurlarıyla buluşmayı bekleyen her bir kitap bu anlayışla hareket eden hemşehrilerimizi beklemektedir. Unutmayalım ki bir insanın hayatta kendisine yapabileceği en büyük iyilik; iyi bir okur olmaktır. Bir kütüphanenin rafında, bir kitabın sayfalarında, bir yazının satırlarında gönüllerimizin buluşması dileğiyle... Dr. Memduh BÜYÜKKILIÇ Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı vii TAKDİM Milletleri birbirinden ayıran temel unsur kültürdür. Kültür ise insan yaşa- mını anlamanın, anlamlandırmanın ve düzenlemenin yegâne yoludur. Maddi ve manevi ögeleriyle birlikte bireyleri toplum olarak bir arada tutan kültür; toplumsal kimliğinin