ASClliHdNNi S~()~'o/ IHIIj'-IF11 XI[)JI MSX· OOS2 • 19268 kleuren ~~,s ~~~~I) • interlace screen • los toetsenbord • REN SHA-TURBO • 128 kram/128 • SPEED CON- kvram TROLLER • nederlandse • FM-SOUND met versie 64 klanken • 720 K DRIVE • BASIC 3.0 DOS 2.10 1259,90 RGB • ET SCSI HOST inter ~ IU ~\lE lr 11 ~() japanse versie • {o.a. voor 20 M met QWERTY 1499,90 S~()IFlr~V A\IRIE toetsenbord. OMPLEET ME lP A\II\II\IElrlrIE~:: DDISK 11499,90 2399,- 1* TASSWORD ASIC KUN COMPILER 2* MINI DTP 3* SONY DATABASE I-SOFT multitalenpak 4* SONY S-RAM CAR- met: TRIDGE OBOL, PASCAL, C+ t----'111 5* DESIGNER PLUS ~=::-ten DEVPACK80 1349,90 1- 6* MSX- DOS 1.1 7* SURPRISE GAME 8* EASE AND APPLI­ CATIONS met SUPERvoordeel !I! 9* SUPERDUMPER MINI DTP van 179,90 nu 10* BASIC COM - 135,- PILER(KUN) ALWEER EEN NIEUWE T -PLAN van 1499,- nu NEOS MSX MUIS, kan 59,90 ook als joystick gebruikt TIJDELIJK worden 1129,90 met DEVPACK80 nu 189,90 1199,- PALET f179,90 SPARROWSOFT & HSH 05668-453 STRIPE 12 8493 LB TERHORNE maak over naar GIRO 5480245 01 bel ons voor rembours (plus 110,- ) door de grote vraag naar onze produkten is het niet mogelijk altijd om ons telefonisch te bereiken, ook kan e door deze grote drukte vertraging bij ons optreden, Wij hopen dat u hiervoor begrip kunt opbrengen. Wordt Girotel abonnee en bestel via de Postbank een modem voor fl2S,. contact wordt kant-en-klaar bijgeleverd. llilll elektronischGirotel thuisban- is het ZelfS een schroevedraaier om het I kiersysteem van de mode,m vast te zetten krijgt u er bij, net Postbank waannee u als de benodigde software. IIIII1I en wij al helemaal in- Er is geen seriële poort nodig. spelen op de toekomst. Want dat straks Het modem doet V21 (300 baud answer/ bijna iedereen zijn financiële zaken per originate) en V23 (1200/75 baud). computer en vanuit huis zal regelen, Het kan gebruikt worden voor Girotel, staat wel vast. andere videotex-databanken, FIDO, De Postbank heeft lang aan Girotel telesoftware, elektronische post en file gewerkt. Het resultaat is een uitgekiende transfer. faciliteit die voor slechts f 5,- per maand 7 dagen per week voor u klaar staat. Meer weten over Girotel? Met Girotel kunt u thuis vrijwel Wilt u meer weten over Girotel en al uw Postbank-zaken regelen en kunt u het modem aanbod, stuur dan onder­ niet alleen betalingen doen naar ruim staande coupon ingevuld op aan: 5,5 miljoen girorekeninghouders, maar Postbank NY., Mdeling Klantenservice ook naar bankrekeninghouders. Girotel, Antwoordnummer 999, Alles wat u daarvoor nodig hebt is 8900 P6 LEEUWARDEN. Een postze­ een p.c. ofeen homecomputer en een gel is ni~t nodig. telefoonaansluiting. Plus een modem met ~ - --- -- - - - - -- -I communicatie software. I Aanvraagcoupon I I Stuurt u mij s.v.p. zo spoedig mogelijk de folder I Zeer voordelig modem. I Girotel met aanvraagformulier en de modem infor- I Wie nu Girotel abonnee wordt I matie met bestelformulier. I kan tijdelijk via de Postbank een modem I Naam: I voor f125,- bestellen. I J\dres: I Dat modem is een MT-Plus in­ I Postcode/ plaats: I bouwmodem voor XT en AT IBM­ I (---'.1'---'.'---'.'---'.1'---'.1'---,.,---\ I compatible personal computers. Een w­ I Girorekeningnr.: t___ ,.,___ ,.,___ ,.,___ ,.,___ ,.,___ ,.,_j I genaamd kaartmodem dat snel in de p.c. I I kan worden ingebouwd. I I De stekker voor het telefoonstop- L _ ___POSTBANK___ _ _ _ __ _ ~~ MSXlMS-DOS COMPUTER MAGAZINE is een uitgave van Algemeen MBI Publications bv, Amsterdam Hoofdredacteur Redactioneel 7 Wammes Witkop Philips is gestopt met MSX. Dus: MSX is nu dan toch dood. Hoewel? Wammes Wit­ kop geeft zijn mening, en probeert eens wat traag werkende molens aan te zwengelen. Medewerkers Hans Niepoth, Hany van Horen, Markus The, Hany Oliemans, Marièlle Mink, Andre Knip, Edgar Hilde­ Fiscaal rekenwerk 13 ring, Robbert Wethmar, Lies Muller, Kees Reedijk, Als listing, voor MSX en MS-DOS, SAL89. Salarisberekeningen, met andere woorden. Aat van Uijen, Bob van Duuren. Bovendien introduceren we hier FISC89, een programma - ook voor alle machines Redactie-adres - dat u helpt bij het aangifte-biljet. Op de volgende MCM diskette/cassette. Prima Postbus 5142, 1007 AC, Amsterdam programma's van lezershand! Fax: 020-862719 Vragentelefoon redactie Uitslag lezersonderzoek 1988 18 De redactie is telefonisch alleen bereikbaar via 02(}- We hebben dagen zitten rekenen, en de laserprinter fraaie grafiekjes laten produce­ 860743. Op dit nummer staat een antwoordapparaat, ren. Wie leest MCM hoelang, waarom en vooral: wanneer. waarop we eventuele correcties op artikelen en listings inspreken. Bovendien zijn we minimaal één keer per week via dit nummer rechtstreeks bereikbaar. Wan­ Computer Vakantie 32 neer, dat maken we ook via het antwoordapparaat be­ Eén van onze redacteuren was afgelopen zomer begeleider - korte ei! - op een com­ kend. puterkamp. Zijn dagboek is vermakelijk om te lezen. Uitgever Ron Heijmans Spel besprekingen 35 Spellen van allerlei pluimage op de testbank van onze beroeps-speler. Met - zoals het Abonnementen en advertenties hoort - schermfoto's! Bovendien de brandende vraag: mag een oorlogs-spel een Duits WegenerTijl Tijdschriften Groep B.V. Postbus 9943, 1006 AF Amsterdam bijsmaakje hebben? telefoon 020-5182828 telex 15230, telefax 020-177143 Lezersbrieven 38 Abonnementsprijs Een greep uit de vele brieven die we ontvangen. Dit maal vragen over printer proble­ Een abonnement op MCM kost f 50, - (8 nummers) men, en Quattro/symphony. Het abonnement kan elk gewenst moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor Programma-Service 40 de vervaldatum schriftelijk opgezegd. Alle MCM-programma's zijn op diskette of - voor MSX - op cassette verkrijgbaar. Advertenties De volledige lijst tegen de nieuwe verlaagde prijzen. Inclusief de nieuwe belasting-pro­ Peter Gerling, tel.: 02(}-5182764 gramma's. Geldend advertentie tarief 1 januari 1989 Lezers en programmaservice Kort nieuws 44 Heeft u vragen over het nabestellen van programma­ Het treurig lot van de CD-Sequential, de Hobbyscoop-CD en andere wetenswaardig­ tuur of losse nummers, bel dan met Adrie Donker­ heden. voort afd.lezersservice MCM 020-5182828 Vormgeving Kort & Krachtig 56 Marièlle Mink Onze snelle listinkjes met veel effectbejag. Toveren met een byte'je. Montage Henk Eschweiler Lezers Helpen Lezers 60 De vraag- en antwoord rubriek. Dit maal een fraaie tutor, om bijvoorbeeld vreemde Cartoons woordjes te leren. Jeroen Engelberts Cover-foto MCM's Lezerstrofee 64 Jan Bartelsman Aan ons lezersonderzoek koppelen we altijd een vraag omtrent het meest populaire Distributie programma. Welk programma dat geworden is - en welke programma's tweede viool Beta Pressivan Ditmar, Burg. Krollaan 14, speelden - kunt u op deze pagina's lezen. 5126 PT, Gilze Verschij ning oo~ ~ MSXlMS-DOS Computer Magazine verschijnt acht Onze lezers-advertenties, gratis voor abonnees. Wie na een MS-DOS avontuur weer maal per jaar terug wil naar MSX, kan hier terecht. Of andersom, natuurlijk. Alleen software, dat is in deze tijden van piraterij verboden in onze advertenties. ICP6/ICP/PC1 69 Ons onovertroffen Invoer Controle Programma, in zowel MSX als MS-DOS uitvoe­ Toezenden materiaal ring. Een vriendelijk verzoek namens de redactie: probeer niet om langere listings zon­ Tenzij uitdrukkelijk anders overeengekomen heeft der het Invoer Controle Programma in te voeren. De kans op tikfouten is te groot. MCM het recht om vrijelijk te beschikken over alle haar toegezonden materiaal. Terugzending van ongevraagd toegezonden materiaal ~~ N zal alleen plaatsvinden als er een geadresseerde en vol­ De pagina waar we onze fouten weer rechtzetten. Dit keer hopen we de problemen doende gefrankeerde retour-enveloppe is bijgesloten rond MCM2B, onze MSX Memory Mapper Database, uit de wereld te helpen. MSX/MS-DOS Computer Magazine nummer 28 - februari 1989 - 4 - TurboFlow! MSX Basic-tools zijn zeldzaam. Des te MSX-DOS versie 2.10 getest 8 prettiger om nu eens een hulppro­ Na lang wachten dan eindelijk toch op de testbank: MSX-DOS versie 2.10. Onze te­ gramma van eigen bodem aan te tref­ als ster is lovend, zeer lovend zelfs. met deze DOS-versie wordt MSX werkpaard weer fen, dal. het leven van de Turbo- of een heel stuk volwassener. Bovendien opent deze DOS de weg naar de harde schijf. Ouick-ptogrammeur echt een stuk prettiger maakt. Structuurschema's, Bach: Bit by Bit 22 listings automatisch laten opmaken in MSX lijkt wel gemaakt om muziek op te programmeren. De drie-stemmige sound-gen­ een leesbaar formaat, labels invoegen erator - met de handige Basic-commando's om deze te besturen - is werkelijk ide­ in een GW-Basic programma, alles aal. Alleen, men moet wel met enkele zaken rekening houden. kan met vebluffend gebruikersge­ mak. En voor de prijs kan je het niet Fdate, nieuw MSX-DOS commando 42 laten liggen. MSX-DOS zelf uitbreiden is niet zo'n heksentoer, zo bewijst één van onze redactiele­ den. Als Basic-lader, zodat iedereen het kan gebruiken. Demo-versie Dergelijke kwaliteit komen we niet MS-DOS vaak tegen. Vandaar dat we in samen­ spraak met de makers van dit fraais Cleandir 26 hebben besloten er meer bekendheid Een DOS-commando om uw directory-beheer een stuk simpeler te maken. In machi­ aan te geven. Op de eerstvolgende netaal, dus razendsnel. De listing is zwaar van commentaar, leerzaam voor wie in ML MCM/pC disk, nummer 27 dus, zal voor de PC geïnteresseerd is. Wie alleen het programma zelf wil hebben, dat kan ook. een uitgebreide demo van Turbo­ Simpel met Debug invoeren. Flow! worden gezet. Natuurlijk is er een gemenigheidje, deze demo zal SnelStart administratie 47 niet meer dan 100 regels Basic-sour­ Een hele reeks administratieve programma's in één keer onder de loep genomen. Snel­ ce aankunnen. Meer dan genoeg om Faktuur, SnelBoek, SnelBoek Plus en SnelBase vormen tezamen een verfrissende er­ eens te proberen hoe het werkt en of varing, als het gaat om vrijheid van rapportage.