/2018 In dit nummer Memo wijst op rol Hirohito bij aanval op Pearl Harbor....................2 De doden van de Bersiap...............................3 Helden van toen.............9 Nationale Indië Herdenking....................13 Sophiahof – Van Indië tot nu................................16 Herdenkingen elders in Nederland.......................17 Achter de coulissen van een klein Theater........22 De Catalina vertrekt uit Nederland..............24 Ebbe op Java................25 Afslanking Boekhandel Van Stockum.................28 Column.............................28 Zware aardbevingen op Lombok............................31 Iedereen eet sambal..............................34 Zie uitgebreide boekbespreking op pag. 9 Nederlands Indisch Gratis maandelijks e-magazine voor de Indische gemeenschap jaargang 10, augustus 2018 | oplage: 9600 Cultureel Centrum Heeft u overigens zelf ook een uw betrokkenheid bij NICC Van de redactie verhaal te vertellen, waarvan Magazine van groot belang en u denkt dat dit onze lezers zal vragen wij u een VRIJWILLIGE Op veler verzoek dit jaar toch interesseren? NICC Magazine DONATIE. Wij zullen u daarvoor weer een ‘Herdenkingsspecial’ met stelt haar redactionele inhoud zeer dankbaar zijn en u zult een overzicht van een groot aantal graag voor u open. verzekerd zijn van een blijvende herdenkingen in Nederland en Graag willen wij u ook wijzen op gratis toezending van uw geliefde daarbuiten. Dan een uitgebreide de mogelijkheid NICC Magazine en gewaardeerde NICC Magazine. boekbespreking over The Tielman als advertentie medium te Onze volledige bankgegevens zijn: Brothers, de pioniers van de Rock- gebruiken. Hierbij een oproep aan (BIC: RABONL2U) ‘n-Roll in Nederland en daarmee alle lezers die eigenaar zijn van NL39 RABO 0129 2168 36, de grondleggers van de vader- een bedrijf of er werkzaam zijn als t.n.v. N.I.C.C. Den Haag NL. landse popindustrie. Verder een PR manager om NICC Magazine Mogen wij u tenslotte vragen om bericht van een afslankactie van als mogelijkheid te zien om uw NICC Magazine zoveel mogelijk bij Boekhandel Van Stockum, waar bedrijf of product onder de uw familie, vrienden en kennissen wij wat vraagtekens bij hebben. aandacht van nu 9500 abonnees onder de aandacht te brengen? te brengen. Tevens willen wij een Vraag hen ook gratis abonnee te Onze gedachten zijn bij beroep doen op uw waardering als worden. Wij wensen u weer veel alle slachtoffers abonnee voor het zeer vele werk plezier met uw NICC Magazine. En en nabestaanden dat wij maandelijks aan NICC mede dankzij uw donaties en Magazine hebben. Houdt u in advertenties kan NICC Magazine van de verwoestende gedachten dat NICC Magazine helemaal GRATIS blijven. aardbevingsramp geheel GRATIS is, hetgeen echter Hans Vogelsang, hoofdredacteur. op Lombok niet betekent dat wij geen kosten hebben. Juist in deze tijden is ___________________________ Memo wijst op rol Japanse keizer Hirohito bij aanval Pearl Harbor In Japan is een memo opgedoken De politicus beschrijft een gesprek die een nieuw licht werpt op de rol dat hij met premier Hideki Tojo en van de premier en de keizer in een andere topadviseur had, aanloop naar de aanval op Pearl enkele uren voor de aanval op Harbor in 1941. Het onderwerp Pearl Harbor. ligt erg gevoelig in Japan. De ontdekker van het document Tojo vertelde Yuzawa dat keizer wachtte negen jaar voordat hij Hirohito "niet twijfelde" en "geen zijn vondst wereldkundig maakte. tekenen van spijt" toonde over het "Ik was bang voor een storm besluit van de Japanse regering van kritiek", vertelt boekhandelaar om diplomatieke gesprekken met Takeo Hatano, die het handschrift Keizer Hirohito tijdens de Tweede Groot-Brittannië en Verenigde en ouderwetse taalgebruik ont- Wereldoorlog (foto Historiek.net) Staten te beëindigen. De gesprek- cijferde. "Maar ik hoop dat we er ken waren gericht geweest op het door deze memo achter komen Amerikaanse marinebasis Pearl voorkomen van oorlog. wat er is gebeurd in de Tweede Harbor op Hawaï. Na wat speur- Wereldoorlog." werk ontdekte hij dat het om een Keizer Hirohito had de premier memo ging, geschreven door verzekerd van zijn steun, zo Uren voor de aanval het toenmalig kabinetslid Michio vertelt Tojo in de memo. "De Yuzawa. keizer leek op zijn gemak en was Hatano kreeg door dat hij iets ‘Ik denk dat we de onvermurwbaar over het besluit dat hij had genomen. Gezien de speciaals in handen had toen hij oorlog al bijna hebben de datum boven de tekst zag: huidige omstandigheden, denk ik zondag 7 december 1941, de gewonnen’, dat we de oorlog al bijna hebben Premier Tojo gewonnen." dag van de Japanse aanval op de 2 (L) de Memo (EPA) (R) vrijwel de gehele Amerikaande vloot in Pearl Harbor werd vernietigd (Historianet.nl) Zijn optimisme bleek misplaatst. om de schuld weg te nemen bij deel van de bevolking ziet Japan De aanval op Pearl Harbor was keizer Hirohito", vertelt correspon- als agressor, anderen weigeren vanuit Japans oogpunt weliswaar dent Kjeld Duits vanuit Tokio. dat te geloven. Vooral bij een een succes, met 2400 doden Na de oorlog is de keizer altijd kleine, maar agressieve groep en veel materiële schade aan afgebeeld als iemand die tegen de ultranationalisten valt dit soort Amerikaanse zijde. oorlog was. Ook omdat de VS, die nieuws over de keizer slecht. Japan na de Tweede Wereldoorlog Met geweld proberen zij het beeld nog jarenlang bezette, vreesde in stand te houden van een keizer Terugblik aanval Pearl dat het land zonder de keizer die boven alle partijen stond. Zo Harbor 1941 uiteen zou vallen. "Zo bezien is de werd in 1990 de burgemeester ontdekking van deze memo een van Nagasaki neergeschoten Maar al binnen enkele maanden heel interessante ontwikkeling", nadat hij zich negatief had uit- keerde het tij. Japan leed grote zegt Duits. gesproken over Hirohito, die een verliezen, maar weigerde op te jaar eerder was overleden. geven. Het land erkende alsnog de ‘Met dit soort Duits: "Niet voor niets wachtte nederlaag na atoomaanvallen op informatie moet je in deze boekhandelaar negen jaar Hiroshima en Nagasaki en een lang voordat hij de memo naar aanval op Japanse troepen door Japan heel voorzichtig buiten bracht en koos hij zorg- het Sovjet-leger in augustus 1945. omgaan’, vuldig via welk medium hij het Tojo werd na de strijd veroordeeld Correspondent Kjeld Duits nieuws bekendmaakte. Met dit als oorlogsmisdadiger en ter dood soort informatie moet je in Japan gebracht. "Hij heeft veel verant- Nog steeds woedt in Japan heel voorzichtig omgaan." woordelijkheid op zich genomen discussie over de rol van het land Bron: NOS en er eigenlijk alles aan gedaan in de Tweede Wereldoorlog. Een De doden van de Bersiap Door: Han Dehne Deze schokkende periode is deel van de Indische geschiedenis Ik hoop dat deze tekst ook Dat in Nederlands Indië destijds Hetgeen nu volgt is afschuw- gelezen gaat worden door tijdens de Bersiap door de wekkend en vreselijk, maar het Nederlanders die geen idee Nederlandse Militairen ontoelaat- maakt onderdeel uit van onze hebben wat zich in die tijd bare dingen zijn gedaan is al erg geschiedenis. allemaal afgespeeld heeft en door genoeg. Deze vermeende oorlogs- de jongere generaties Indo's. misdaden zullen dan ook in het Ook mogen de slachtoffers nooit Veel, heel veel Indische families NIOD onderzoek bekeken gaan vergeten worden. Sommigen hebben in deze periode familie, worden. De vraag of Indonesië worden bij naam genoemd, geliefden, vrienden en kameraden bereid is om aan dit onderzoek anderen blijven anoniem, maar verloren. Laten wij hierbij ook mee te doen is nog maar de voor allemaal moet de brandende even stilstaan. Het onmetelijke vraag. Als je dit artikel leest dan kaars blijven bestaan. Dat recht verdriet dat zij nog altijd met zich valt er inderdaad ook aan die kant hebben zij verdiend met hun dragen en dat nooit overgaat. veel, heel veel te onderzoeken. leven, of beter met hun dood. 3 Tijdens de bezetting van Neder- toestand zeer ernstig in en een gebrek aan aanwezigheid van lands-Indië door Japan, op 8 geloofde dat hij rekening diende te beschermende troepen konden de november 1944, vond er een houden met het bestaan van de op handen zijnde bloedbaden zich grote demonstratie te Batavia nieuwe Republiek. na de capitulatie van Japan in alle plaats. Door de demonstranten gruwelijkheid gaan voltrekken. werden poppen van Churchill, Het Nederlandse bestuur vernam Rooseveld en Van der Plas mee- hierop tot haar grote ontsteltenis Medio 1945 was door de gevoerd en verbrand. Soekarno dat deze man bij aankomst te Japanners PETA opgericht, een hield een vurige rede en zei onder Batavia had verklaard dat hij de door hen geleid vrijwilligersleger, meer: "Onze jongens moeten zo Republikeinse partijleiders op Java bestaande uit Indonesiërs. Dit nodig bereid zijn de Indonesische en Sumatra zou verzoeken het nieuwe jongerenleger bestond uit bodem te besproeien met hun bestuur in de door hen 38.000 man en was ingedeeld bloed en tranen opdat het land gecontroleerde gebieden op zich in bataljons van 500 personen. vruchtbaar en welvarend wordt." te nemen. Dit was praktisch een Daarnaast waren er nog de Soekarno, Hatta en Radjiman erkenning van de Republiek als Indonesische hulptroepen, de vertrokken op 9 augustus 1945 regeringsorganisatie. De Neder- zogenaamde heiho's. Al die van Batavia naar Saigon, het landse regering protesteerde dan jongeren leerden dat Nederland, hoofdkwartier van de Japanse ook tegen deze gang van zaken, Engeland en Amerika hun vijanden Opperbevelhebber van Zuid-Oost die geheel in strijd was met eerder waren en Japan hun vriend. Azië, waar zij op 11 augustus gemaakte afspraken. Generaal Soetomo, bijgenaamd deelnamen aan een conferentie Boeng Tomo, zorgde ervoor dat over de politieke toekomst van het voor vrouwen en kinderen Indonesië. Soekarno sprak hierbij levensgevaarlijk was de interne- de woorden: "Ongetwijfeld is deze ringskampen te verlaten. Feitelijk gave, dit verlenen van de onaf- was men nergens meer veilig. hankelijkheid, een gunst van de meest heilige majesteit, de Tenno Dodentallen van de Heika, voortgekomen uit diens Bersiap oneindige wijsheid en wij wensen onze eeuwige dank daarvoor uit te Loe de Jong ging er vanuit dat drukken".