W bieżącym numerze: HISTORIA FARMACJI – APTEKARSKIE TRADYCJE FELIETON REDAKCJI dr n. o zdr. Adam Zemełka Akcja społeczna – UWAGA NA LEKI ............ 17 Aptekarze w zwycięskim Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 i ich udział w organizacji władz WSZECHNICA APTEKARSKA samorządowych ....................................................................... 42 dr n farm. Jan Szuszkiewicz Terapia chorób narządu ruchu BAROMETR RYNKU APTECZNEGO w praktyce aptecznej .......................................................... 5 Błażej Górniak dr n. farm. Jolanta Orzelska-Górka Rynek apteczny w lipcu 2018 Ewelina Głowacka wyżej niż rok wcześniej (+7,1%). Lecznicza trucizna? Spadek względem czerwca br. (-2,9%) ......... 49 Przegląd medycznych wskazań dla toksyny botulinowej ............................................. 10 PANORAMA SAMORZĄDU dr n med. Anetta Bartczak Inwazyjna choroba meningokokowa ............ 17 Samorządowy peryskop ..................................................... 51 dr n. med. Karolina Skonieczna-Żydecka BISAKTUALNOŚCI Mikrobiota jelitowa i probiotyki – przewodnik dla farmaceuty ............................. 31 Ze stron: www.aptekarzpolski.pl .................. 55 OPIEKA FARMACEUTYCZNA FORUM WYDARZEŃ dr n. farm. Piotr Merks II Kongres Polskiego Towarzystwa Opieka farmaceutyczna – postępowanie Studentów Farmacji .......................................................... 57 w ostrej biegunce u dorosłych .......................... 22 W APTECE dr n. farm. Jarosław Filipek dr n. o zdr. Adam Zemełka Nowe rejestracje – lipiec 2018 Jak znosić porażki? Konstruktywne myśli ................................................................................................ a zdrowie psychiczne ....................................................... 36 Polska 58 Unia Europejska .......................................................................... 64 Nowości na rynku ........................................................................... 68 Test wiedzy Aptekarza Polskiego ................... 70 3 Aptekarz Polski, 144 (122e) sierpień 2018 FELIETON REDAKCJI WSZECHNICA APTEKARSKA ► Akcja społeczna – UWAGA NA LEKI Sierpień zaowocował akcją społeczną pod wadzących apteki ogólnodostępnej przez przedsiębior- nazwą UWAGA NA LEKI zainicjowaną i wspólnie ców…”, – czytamy w komunikacie NIA. realizowaną przez Naczelną Izbę Aptekarską i Naro- Komunikat wywołał reakcję „podmiotów dowy Instytut Leków. Akcja ma zadanie edukacyjno- sieciowych”, na którą NIA szybko odpowiedziała -informacyjne. Redakcja Aptekarza Polskiego dekla- tekstem „Uderz w stół, a… odzew Wielkiej Piąt- ruje, że przyłącza się do tej akcji i będzie wspierać ki masz gwarantowany”, w którym odnajdujemy Terapia chorób działania podejmowane w jej ramach. następujące memento – „Z sygnałów, które docie- rają do NIA jasno wynika, że farmaceuci otrzymują propozycje skorzystania w tzw. twardych franczyz poprzez m.in. podpisywanie weksli in blanco. Popu- larnym rozwiązaniem jest również skupowanie aptek na tzw. „słupa”, co najczęściej kończy się tym, iż rola W komunikacie prasowym inicjującym akcję aptekarza-właściciela placówki sprowadza się jedynie narządu ruchu napisano, że „wszyscy korzystają z medykamentów, do roli „posiadacza” zezwolenia. W praktyce traci on ale nie wszyscy wiedzą, jak się z nimi obchodzić. Co możliwość podejmowania samodzielnych decyzji bi- więcej, analiza zachowań i przyzwyczajeń pacjentów, znesowych. Bezpowrotnie traci więc swą niezależność pokazuje, że nieświadomie narażają swoje zdrowie ekonomiczną”. i ryzykują skuteczność terapii między innymi po- w praktyce aptecznej xxx przez niewłaściwe przechowywanie leków”. I właśnie przechowywanie leków jest pierwszym z tematów, Aptekarz Polski objął patronatem medial- któremu poświęcone są przedstawione przez NIA nym XXVII Sympozjum Historii Farmacji, które pod i NIL materiały obejmujące cztery bloki zagadnień: hasłem „Aptekarze na drogach do Niepodległej” Minioną dekadę Światowa zęsto przyczyną urazów aparatu więzadłowo -czytaj ulotki; -transport leków; -przechowywa- odbyło się w dniach 24-26 maja 2018 roku w Star- – torebkowego jest niewłaściwe przygotowa- nie w domu; -kiedy lek nie nadaje się do użytku? gardzie. Plonem tego sympozjum są materiały doku- Organizacja Zdrowia ogło- nie organizmu do powszechnie uprawianych Csportów, takich jak: piłka nożna, tenis, narciarstwo W każdym z wymienionych bloków tytułowe zagad- mentujące udział farmaceutów i aptekarzy w dziele nienie jest dokładnie i przystępnie przedstawione. odbudowania państwowości po 123 latach zaborów. siła Dekadą Kości i Stawów. czy jazda na rowerze. Uszkodzenie stawu kolanowe- Łatwo jest się zapoznać z tymi materiałami, Dzięki uprzejmości magistra Jerzego Waliszewskie- go najczęściej jest związane z uszkodzeniem łąkotek, ponieważ są udostępnione w sieci internetowej pod go, przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Znaczną część przyczyn dys- więzadeł i torebki stawowej. adresem: http://uwaganaleki.pl/. Jako zdeklarowani Sympozjum, który obiecał, że udostępni redakcji zwolennicy akcji postaramy się, żeby treści spod te- Aptekarza Polskiego wybrane artykuły i doniesie- funkcji narządu ruchu sta- go adresu jak i też wpadający w oko znak graficzny nia historyczne prezentowane w Stargardzie mamy Choroba zwyrodnieniowa były obecne na naszych łamach. przyjemność zakomunikować, że będziemy je pub- nowią urazy i uszkodzenia. narządu ruchu likować na naszych łamach. Tę serię publikacji roz- Choroby i dysfunkcje narzą- xxx poczynamy artykułem „Aptekarze w zwycięskim Znaczącą grupę schorzeń stanowi choroba Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 i ich udział du ruchu dotyczą znaczącej zwyrodnieniowa narządu ruchu. Jest określana często Naczelna Izba Aptekarska ostrzegła farma- w organizacji władz samorządowych (w 100. jako typowe zużycie stawów w wyniku długotrwa- ceutów przed pochopnym zawieraniem umów, które rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego)" części populacji, wszystkich łego ich obciążenia. mają wpływ na prowadzoną przez farmaceutę dzia- autorstwa znakomitego historyka farmacji doktora Do czynników przyspieszających zużycie sta- łalność gospodarczą w postaci prowadzenia apteki Jana Majewskiego z Poznania. ■ grup wiekowych z przewa- wów należą także: ogólnodostępnej i uzależniają farmaceutów od osób • nieleczone uszkodzenia łąkotek; ► Umowy franczyzowe stały Zapraszamy do lektury Aptekarza Polskiego lub podmiotów trzecich. „ gą grupy osób starszych. • niewygojone właściwie złamanie kości; się dzisiaj sposobem kontrolowania farmaceutów pro- Redakcja 4 Aptekarz Polski, 144 (122e) sierpień 2018 Aptekarz Polski, 144 (122e) sierpień 2018 5 WSZECHNICA APTEKARSKA WSZECHNICA APTEKARSKA ► • wrodzone (i nieleczone) wadliwe ustawienie spoczynku, a także w nocy. Są powodowane prze- Do tej grupy chorób należy także zesztywnia- wierzby (wyciąg z kory wierzby nie hamuje agregacji kośćca; ciążeniem aparatu więzadłowo-mięśniowego lub jące zapalenie stawów kręgosłupa. Schorzenie obej- płytek krwi, nie działa przeciwzakrzepowo); kora, • utrzymywana długo nadwaga i otyłość; wtórnym stanem zapalnym. Niekiedy może docho- muje stawy żebrowo-kręgowe, ogranicza ruchomość liście i pączki topolowe, kwiaty wiązówki. • sport wyczynowy; dzić do powstania wysięku w stawie, co może być klatki piersiowej, zmniejsza pojemność płuc. Stosowane są też inne surowce o działaniu • niewłaściwe uprawianie niezbędnych dla przyczyną ograniczenia ruchu w stawie. Postęp cho- U dzieci i młodzieży poniżej 16 roku życia przeciwreumatycznym i moczopędnym: kora i liście zdrowia form ruchu (bieganie, sporty po- roby prowadzi do pogrubienia i deformacji stawów, występuje młodzieńcze reumatoidalne zapalenie jesionu, ziele fiołka trójbarwnego, liście brzozy, ziele wszechne); niszczenia chrząstki, zapadania kości podchrzęstnej, stawów (choroba Stilla), zajmujące stawy skokowe, nawłoci, ziele pokrzywy czy owoc jałowca. Do cieka- • brak ruchu. podwichnięć i tworzenia się cyst. a także kolanowe, łokciowe. wych surowców o działaniu przeciwreumatycznym Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych Choroba zwyrodnieniowa może dotyczyć sta- U chorych z łuszczycą może występować łusz- należą: korzeń hakorośli rozesłanej, kłącze imbiru występuje często w niektórych grupach zawodowych wów rąk, stawów kolanowych, stawów biodrowych czycowe zapalenie stawów będące przewlekłym sta- i żywica kadzidłowca. takich jak: górnicy, dekarze, płytkarze, kamieniarze, i kręgosłupa. Właściwym podejściem do proble- nem zapalnym. Zewnętrznie w reumatologii w postaci pre- pracownicy biurowi i u ludzi preferujących siedzący mu jest diagnoza lekarska i ordynowana terapia. W grupie chorób narządu ruchu występują paratów do nacierania, okładów, plastrów, mazideł tryb pracy i życia. W praktyce aptecznej zdarza się, że pacjent opisując także swoiste i nieswoiste zapalenia kości i stawów, i maści rozgrzewających stosuje się pieprzowiec Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych objawy (często błędnie) podejmuje samoleczenie. choroby nowotworowe. roczny (paprykę), nasienie gorczycy czarnej i białej, występuje często u górników i u ludzi dźwigających Farmaceuta może doradzić chwilowe postępowanie Niesteroidowe leki przeciwzapalne obejmują korzeń chrzanu, a także olejki eteryczne – terpen- ciężary. przeciwbólowe, ale musi przekonać pacjenta o ko- dużą grupę preparatów dostępnych w większości tynowy, jałowcowy i kamforę. Cechy charakterystyczne choroby zwyrod- nieczności diagnozy i konsultacji lekarskiej. bez recepty. Podstawą ich stosowania powinna być Surowce roślinne są stosowane w mieszankach nieniowej stawów to uszkodzenie i zanik chrząstki Wielu