rocznik powiatu oleskiego 2 (2009) nr Redaktor: rocznik Andrzej Szklanny powiatu oleskiego nr 2 (2009) Korekta i łamanie: Rozmowa ze Starostą Oleskim Janem Kusem Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża 10 LAT MINęłO… 5 dr Zbigniew Szczerbik POMNIKI NA TERENIE MIASTA I GMINY PRASZKA 9 Fotografia na okładce: Włodzimierz Kierat Wejście do Sądu Rejonowego w Oleśnie TABLICE DWUJęZYCZNE 16 Arkadiusz Cebula Bernhard Kuss GENEZA I DZIAłALNOść TOWARZYSTWA SpOłECZNO-­KULTURALNEGO NIEMCÓW W OLEśNIE I REGIONIE 18 Agata Wons-Wiecha i Gerard Wons ZARYS SZKOLNICTWA W GMINIE ZęBOWICE OD CZASÓW NAJDAWNIEJSZYCH DO ROKU 1944 25 Hubert Imiołczyk STULETNIA TRADYCJA – SZOPKA W BORKACH WIELKICH 33 dr Henryk Czech ETHOS WSI OLESKIEJ – POMIęDZY TRADYCJą a NOWOCZESNOśCIą 44 Anna Kajtochowa WIERSZE 59 Joanna Lech ZAPAMIęTAJ: WWW.FIRMY.POWIATOLESKI.PL/BAZA 62 Małgorzata Lukas SPOTKANIA MUZYKÓW JAZZOWYCH W RUDNIKACH 64 Grzegorz Duda ROK 1945 W OLEŚNIE... 66 Ewa Janiszewska-Dandyk WARSZTAT TERAPII ZAJĘCIOWEJ W OLEŚNIE 80 Anna Głąb, Joachim Wloczyk DZIEJE SZKOLNICTWA NA ZIEMI DOBRODZIEŃSKIEJ 84 Wydawca: Jerzy Liberka Starostwo Powiatowe w Oleśnie ZARYS HISTORII OLESKIEGO WęDKARSTWA 95 ul. Pieloka 21 Michalina Szewczyk WYPOCZNIJ KULTURALNIE W GORZOWIE śLąSKIM 99 46-300 Olesno Martyna Duda WIERSZE 101 Patrycja Kniejska ISBN 978-83-918360-1-0 AKTYWNOŚĆ DO GRANIC MOŻLIWOŚCI – DZIAŁALNOŚĆ OLESKIEGO ZWIĄZKU EMERYTÓW, RENCISTÓW I INWALIDÓW 102 Janusz Orlikowski W OGRODZIE MOJEGO MIASTA 105 Helena Buchner Druk i oprawa: ODMIENIEC, CZYLI O MOIM OJCU, KTÓRY BYł iNNY NIŻ WSZYSCY 111 Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża RÓŻE POWIATU 2008 – SYLWETKI NAGRODZONYCH 116 45-007 Opole, ul. Katedralna 6 tel. 0 77 453 94 93, [email protected] LISTY DO REDAKCJI 118 10 LAT MINęłO… Rozmowa ze Starostą Oleskim Janem Kusem Panie Starosto, 10 lat to wystar- czająco dużo czasu dla rozwoju po- wiatowej jednostki samorządu terytorialnego? To spory czas. Powiat oleski na pewno go nie zmarnował. Pierwsze dwa lata upłynęły między innymi na budowaniu struktur organizacyjnych i przygotowaniach projektów remon- tów obiektów służby zdrowia, szkół i in- nych jednostek. To w tym okresie ku- piliśmy, między innymi budynek dla Powiatowego Zarządu Dróg i Powia- Oleśnie towego Centrum Pomocy Rodzinie. To były prawdziwie pionierskie czasy, które wspominam z sentymentem. Sta- rostwo zatrudniało niewiele osób, a na- czelnicy często byli jedynymi pracow- nikami w wydziałach. Mieliśmy tylko archiwum Starostwa Powiatowego w kilka komputerów. Petentów za to było bardzo dużo, ale wszystkie sprawy za- Fot. z łatwiane były na bieżąco. Starosta Oleski Jan Kus Wróćmy jednak do początków po- województwa częstochowskiego z gmi- wiatu oleskiego. Jak to było z jego po- nami: Olesno, Gorzów Śląski, Praszka, wstaniem w 1999 r.? Rudniki i Radłów. Dzięki powstaniu re- Bardzo istotne było utworzenie jonu, w Oleśnie pozostały wszystkie in- w 1990 r. w Oleśnie Urzędu Rejono- stytucje dawnego powiatu – sąd, poli- wego, administracji rządowej w ramach cja, straż, sanepid, weterynaria i inne. nr 2 (2009) 6 Rozmowa ze Starostą Oleskim Janem Kusem 10 lat minęło… 7 Kiedy w 1998 r. rodził się pomysł no- i Gospodarczej. Z całą odpowiedzial- niem, są najważniejsze dla naszego szkoły ponadgimnazjalne, Publiczna wego podziału administracyjnego Pol- nością mogę stwierdzić, że integracja powiatu? Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ski, mieliśmy już skład przyszłego po- gmin naszego powiatu istnieje i ma Najważniejsza jest służba zdrowia, i Specjalny Ośrodek Szkolno-Wycho- wiatu oleskiego. Bardzo nas cieszyło, że się dobrze. czyli zabezpieczenie zdrowotne dla na- wawczy. W 1999 r. przejęliśmy także pragną do nas dołączyć Rudniki i Pra- Jednym z głównych zadań, przed szych mieszkańców. Na początku mie- Dom Dziecka w Sowczycach i Rodzinny szka. Odbywało się wtedy dużo spo- którym stanęły władze powiatu, był liśmy w naszym powiecie aż trzy szpi- Dom Dziecka w Świerczu. tkań. Jako szef rejonu uczestniczyłem szpital. Wtedy zadłużony i niedoinwe- tale oraz kilkanaście ośrodków zdrowia. Nasze placówki oferują szeroki za- w sesjach rad gmin, gdzie toczyły się stowany. Teraz po latach można mówić Oprócz osiemnastoletniego budynku kres kształcenia, a rokrocznie zgłasza rozmowy o kształcie naszego powiatu. o nim, że jest nowoczesny i dobrze za- nowego szpitala pozostałe były w złym się do nich około 200 uczniów więcej, Pamiętam moje wizyty w Dobrodzieniu, rządzany. Nie ma długów. Doprowa- lub bardzo złym stanie. Podjęliśmy więc niż kończy szkoły gimnazjalne w na- Zębowicach, Lasowicach Wielkich czy dziliśmy do powstania, jakże potrzeb- decyzję o likwidacji szpitala w Dobro- szym powiecie. Ciasnej. Od 1999 r. zaczął funkcjono- nego, Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego dzieniu i starego szpitala w Oleśnie. Po- W trosce o jakość kształcenia i wa- wać powiat oleski z 72 tysiącami mie- w Dobrodzieniu. Przekształciliśmy stanowiliśmy także przekazać wszyst- runki sanitarno-higieniczne wykonano szańców, o powierzchni 974 kilometrów szkoły średnie w nowoczesne szkoły kie ośrodki zdrowia w ręce prywatne, szereg prac remontowych. Przytoczę tu- kwadratowych. Niestety, bez Lasowic, ponadgimnazjalne. Jednym słowem wy- czyli doprowadzić do powstania niepu- taj niektóre: remont dachu w Zespole które wcześniej do 1975 r. administra- konaliśmy dużo trudnej pracy. blicznych zakładów opieki zdrowotnej. Szkół Ponagimnazjalnych w Praszce, ko- cyjnie przynależały do nas. Udało się to zrealizować i teraz z całą lejno remont sali gimnastycznej i uru- A ówczesne nastroje? Przecież odpowiedzialnością mogę stwierdzić, chomienie kotłowni w Zespole Szkół Zaczynając pracę jako Starosta w skład powiatu weszły gminy zwią- że nasza służba zdrowia działa sprawnie Zawodowych w Oleśnie, budowa sali Oleski miał Pan już doświadczenie zane kiedyś z ziemią wieluńską. i dobrze. Natomiast w Dobrodzieniu, po gimnastycznej w Gorzowie Śląskim, ter- administracyjne, jednak stanął Pan Podobnie jak Dobrodzień, związany przeprowadzeniu remontu kapitalnego momodernizacja w szkołach w Praszce wtedy przed nową rzeczywistością przecież z Lublińcem. Sam fakt kształ- upadającego szpitala, uruchomiliśmy je- i Dobrodzieniu. Obecnie trwa rozbu- i nowymi zadaniami. Co wtedy było towania się powiatu oleskiego w takim dyny w powiecie Zakład Opiekuńczo- dowa Zespołu Szkół w Oleśnie. Obiekt najważniejsze? zarysie przyjmowałem z dużym zado- -Leczniczy. Aktualnie mogą w nim prze- powiększy się o nowe pracownie przed- Stawiałem na integrację mieszkań- woleniem. Widziałem ogromne popar- bywać 44 osoby. Niestety, nie udało się miotowe i halę sportową. ców i samorządów. Nie tworzyliśmy cie społeczne oraz przychylność ówcze- zagospodarować budynku starego szpi- Bardzo ważne jest utrzymanie i re- wspólnoty powiatowej przez prawie 25 snych władz gmin. Przeprowadzaliśmy tala, który od dwóch lat jest w prywat- mont dróg. Mam nadzieję, że dobry dla lat. W tym początkowym okresie często dużo konsultacji. Wynikało z nich, że nych rękach. Bardzo pocieszające jest to, drogownictwa w naszym powiecie bę- spotykaliśmy się z władzami przynależ- Olesno było – i mniemam, że jest na- że nowy szpital od pięciu lat nie ma już dzie bieżący rok. Nakłady na te zada- nych gmin. Do dzisiaj zresztą pozostał dal – poważnym ośrodkiem integru- zadłużenia i stale się modernizuje. Mo- nia zwiększyliśmy do ośmiu milionów dobry zwyczaj kwartalnych spotkań jącym. Byliśmy wszyscy bardzo długo żemy poszczycić się, tomografem kom- złotych, to jest do wysokości 16% na- burmistrzów i wójtów z władzami po- w jednym województwie częstochow- puterowym, mammografem, pracow- szego budżetu. Przypomnę, że zarzą- wiatu. W ten sposób wypracowaliśmy skim. Do Olesna przyjeżdżano załatwiać nią endoskopii, świetnie wyposażonym dzamy 362 kilometrami dróg. Nie za- i wypracowujemy wspólne rozwiązania różne urzędowe sprawy. Dla mieszkań- oddziałem rehabilitacji, oddziałem ra- pominamy także o środkach unijnych. służące mieszkańcom naszego powiatu. ców Rudnik i Praszki niezwykle ważny townictwa medycznego, trzema ambu- Cieszy mnie współpraca z burmistrzami Razem finansujemy wiele zadań – mię- był oleski szpital. lansami. Praktycznie prace remontowe i wójtami naszego powiatu, dzięki któ- dzy innymi budowę chodników przy A nastroje? Były konstruktywne, w szpitalu trwają przez cały czas. Aktu- rej udało się wybudować na wielu od- drogach powiatowych, kupujemy wozy wspieraliśmy się nawzajem. Mieliśmy je- alnie remontowany jest oddział ortope- cinkach chodniki wzdłuż dróg powia- strażackie i policyjne. Ustaliliśmy za- den cel, który udało się osiągnąć, czyli in- dyczny, a niebawem ekipy wejdą na od- towych i wyremontować znaczną ilość sady dostępu urzędów gmin do bazy tegrację mieszkańców i samorządów. dział wewnętrzny. z 32 naszych mostów. ewidencji gruntów i budynków przez Bardzo ważną dziedziną dla każdego Dbamy o osoby niepełnosprawne, Internet, czy też powołaliśmy Powia- Samorządy powiatowe realizują powiatu jest oświata. Wśród prowadzo- potrzebujące pomocy oraz w podeszłym towe Centrum Informacji Europejskiej szereg zadań. Które z nich, Pana zda- nych placówek oświatowych znajdują się wieku. W tym celu utworzyliśmy Po- nr 2 (2009) 8 Rozmowa ze Starostą Oleskim Janem Kusem wiatowe Centrum Pomocy Rodzinie jej największym potencjałem. Uczci- w Oleśnie, które nadzoruje funkcjono- wość, pracowitość, dbałość – te ce- wanie takich jednostek jak: Dom Po- chy od pokoleń są naszym skarbem. mocy Społecznej w Radawiu i Borkach Nie trzeba daleko szukać. Wystarczy Wielkich, Dom Dziecka i Środowiskowy przyjrzeć się naszym domom i gospo- Dom Samopomocy w Sowczycach