GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY RYGLICE na lata 2018-2021 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY RYGLICE NA LATA 2018-2021 Opracowanie: mgr Monika Kowalska Kraków, kwiecień – maj 2018 r. 1 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY RYGLICE na lata 2018-2021 Spis treści 1. Wstęp ..................................................................................................................................................................................... 4 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami........................................................................... 5 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce. ...................................................................................... 6 3.1. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. ................................................................................................... 6 3.2. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ............................................................................................ 15 3.3. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym .................................................... 15 3.4. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane ...................................................................................................... 16 3.5. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ............................................................................ 18 3.6. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska ............................................................................... 19 3.7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. – o ochronie przyrody .......................................................................................... 20 3.8. Inne uregulowania prawne. .......................................................................................................................................... 20 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego .......................................................................................... 21 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. ......................................... 21 4.1.1. Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami .......................................................................... 21 4.1.2. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 wraz z uzupełnieniem Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020. ............................................................................................................................................ 23 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu................................................................................................................................................................................ 25 4.2.1. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 .................................................................. 25 4.2.2. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego.............................................................. 27 4.2.3. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Małopolsce na lata 2014-2017 ................................................. 28 4.2.4. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego na lata 2011-2020 ............................................... 29 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ......................................................................................... 30 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy. Dokumenty programowe gminy. ............................................................................................................................................................ 30 5.1.1. Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Ryglice na lata 2011-2020. ............................................. 30 5.1.2. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Ryglice . ............................... 31 5.1.3. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Ryglice na lata 2016 – 2023. ................................................................. 31 5.1.4. Plan Zagospodarowania przestrzennego dla wsi Uniszowa. ................................................................................ 33 5.2. Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy. ....................................... 35 5.2.1. Charakterystyka gminy ........................................................................................................................................ 35 5.2.2. Zasoby przyrodnicze gminy. ................................................................................................................................ 36 5.2.3. Zarys historii obszaru gminy................................................................................................................................ 41 5.2.4. Zabytki nieruchome. ............................................................................................................................................ 49 2 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY RYGLICE na lata 2018-2021 5.2.5. Zabytki ruchome. ................................................................................................................................................. 57 5.2.6. Zabytki w zbiorach muzealnych i innych............................................................................................................. 61 5.2.7. Zabytki archeologiczne. ....................................................................................................................................... 63 5.2.8. Dziedzictwo niematerialne ................................................................................................................................... 64 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony ................................................................................................................. 70 5.3.1. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. ..................................................................... 71 5.3.2. Wykaz zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków ........................................................................... 71 5.4. Zabytki w Gminnej Ewidencji Zabytków – zestawienie. ............................................................................................. 72 5.5. Zabytki o największym znaczeniu dla gminy. .............................................................................................................. 97 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagrożeń (SWOT). ........................................................... 106 6.1. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy Ryglice. .............................................................................................. 106 6.2. Ocena szans i zagrożeń SWOT. ................................................................................................................................. 110 7. Założenia programowe. ...................................................................................................................................................... 111 7.1. Priorytety, kierunki i zadania programu opieki nad zabytkami. ................................................................................. 114 8. Instrumentarium realizacji programu opieki nad zabytkami. ............................................................................................. 120 9. Zasady oceny realizacji programu opieki nad zabytkami. .................................................................................................. 122 10. Źródła finansowania programu opieki nad zabytkami. ..................................................................................................... 123 11. Realizacja i finansowanie przez gminę zadań z zakresu ochrony zabytków. ................................................................... 125 12. Bibliografia: ..................................................................................................................................................................... 127 3 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY RYGLICE na lata 2018-2021 1. Wstęp Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Ryglice jest podstawowym dokumentem służącym inicjowaniu, wspieraniu oraz koordynowaniu prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechnianiu i promowaniu zachowanego dziedzictwa kulturowego przez jednostki samorządu terytorialnego. Opracowany na okres czterech lat, w oparciu o wytyczne Narodowego Instytutu Dziedzictwa, ma na celu określenie zasadniczych kierunków działań i zadań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami znajdującymi się na terenie gminy Ryglice. Gmina położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, składa się z 7 sołectw: Bistuszowa, Joniny, Kowalowa, Lubcza, Uniszowa, Wola Lubecka, Zalasowa oraz miasta Ryglice. Należy zaznaczyć, iż wymiar materialny zabytków ściśle związany jest z ich niemniej istotnym walorem niematerialnym, pozwalającym budować indywidualną, lokalną świadomość obszaru współkształtowanego przez dziesiątki pokoleń mieszkańców gminy. Program opracowany został na cztery lata i będzie cyklicznie aktualizowany. Dwa lata od ogłoszenia w dzienniku urzędowym