IX. Działalność Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie IX.1. Regionalny Zarząd Gospodarki Obszar działania położony jest w obrębie Wodnej w Szczecinie 3 województw: zachodniopomorskiego, po- Teresa Błaszczak, Krystyna Bernacka, morskiego i lubuskiego. Z obszaru wojewódz- Barbara Krawiec twa zachodniopomorskiego, wynoszącego Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej 2 2 w Szczecinie 23 032 km – 17 944 km położone jest w obszarze działania RZGW Szczecin, co Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne stanowi 78% powierzchni województwa. (Dz.U. nr 115, poz. 1229 i DZ.U. nr 154, poz. 1803) obowiązująca od 1 stycznia 2002 r. re- Do wód pozostających w administracji RZGW guluje gospodarowanie wodami zgodnie z za- Szczecin należą: sadą zrównoważonego rozwoju, a w szczegól- – Odra od km 542,4 do km 730,5, ności kształtowanie i ochronę zasobów wod- – Regalica, stanowiąca końcowy odcinek Od- nych, korzystanie z wód oraz zarządzanie za- ry od km 730,5 do km 741,6, sobami wodnymi. – Odra Zachodnia od km 0,0 do km 36,55, –Jezioro Dąbie o powierzchni 56 km2 wraz Ustawa wskazuje organy właściwe w spra- z bocznymi akwenami: Iński Nurt, Babina, wach gospodarowania wodami. Organami ty- Czapina, Święta, Orli Przesmyk, Duńczyca, mi są: Dąbski Nurt i Dąbska Struga, • minister właściwy do spraw gospodarki – Przekop Klucz-Ustowo o długości 2,7 km, wodnej, – ponadto szereg mniejszych kanałów i prze- • prezes Krajowego Zarządu Gospodarki kopów: Kanał Gartz-Marwice, Kanały: Ku- Wodnej – jako centralny organ administracji rowski, Klucki, Zielony, Cegielinka, Odyńca, rządowej, nadzorowany przez ministra wła- krótki odcinek rz. Parnicy, Przekop Parnicki. ściwego do spraw gospodarki wodnej, Wody te stanowią „śródlądowe drogi wodne”, • dyrektor regionalnego zarządu gospodarki co zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt. 18 ustawy Pra- wodnej – jako organ administracji rządowej wo wodne oznacza, że są to śródlądowe wody niezespolonej, podlegający Prezesowi Kra- powierzchniowe, na których z uwagi na wa- jowego Zarządu Gospodarki Wodnej, runki hydrologiczne oraz istniejące urządzenia • wojewoda, wodne, możliwy jest przewóz osób i towarów • organy jednostek samorządu terytorialnego. statkami żeglugi śródlądowej. Bardzo duże kompetencje i zadania nową us- tawą Prawo wodne otrzymał dyrektor Regio- Zasoby i korzystanie z wód nalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. Zada- powierzchniowych nia te regulują działalność RZGW w dwóch sferach: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej • zarządzanie zasobami wodnymi, w Szczecinie dokonał bilansu zasobów wód • gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa powierzchniowych dla czterech wydzielonych związanym z gospodarką wodną i wykony- w ramach obszaru działania regionów bilanso- wanie obowiązków właściciela śródlądo- wych położonych w obszarze województwa wych wód powierzchniowych. zachodniopomorskiego, w tym jeden położony tylko częściowo w obszarze tego województwa. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie działa na obszarze dorzecza W wykonanych bilansach zasobów wód po- Odry, od ujścia Nysy Łużyckiej (km 542,4) do wierzchniowych parametrami charakteryzują- ujścia do Roztoki Odrzańskiej wraz z Zale- cymi zasoby tych wód są przepływy charak- wem Szczecińskim, bez dorzecza Warty oraz terystyczne: na obszarze dorzeczy rzek Przymorza Za- SSQ [m3/s] – przepływ średni z wielolecia, chodniego – od zachodniej granicy państwa SNQ [m3/s] – przepływ średni niski z wielo- do zlewni rzeki Wieprzy włącznie, wraz z ob- lecia, 3 szarem Przymorza zawartym między zlewnią Qnb [m /s] – przepływ nienaruszalny, 3 rzeki Wieprzy i zlewnią rzeki Słupi. Qd [m /s] – przepływ dyspozycyjny. 199 Jez. Wicko RZGW Gdańsk Jez. Kopań za Wiepr Jez. Bukowo 16 Jez. Jamno a w R a l D Gra a e bow a k z i ó ie B r U w ż k ę nie c ść a in 15 k a Jez. Resko Przymorskie ta R sę adew e D ar R g ę P a b o s z n 13 i c a Stuchowska a c a Struga M i ic ołstow n n a w w 14 y y z z r r N k k Leś i Św o o ni e in P P ca m iec i a c c a i n il g a a o k P c 11 a Zalew Szczeciński M i n r i sę n ta b m y o 12 z d r r W a G ołcze 02 nic G a a Rega g e R Dę a bnic ln a ó p P ca ą ia ieni S U sk ow kl ow G eja a 09 B rz Gunica Ina e a ż tepnic n S ic k a Jez. Woświn W ę Jez. Dąbie g 10 o rz a Krąpiel ia n d Jez. Ińsko o h c P a ł Z o a n Krępa r ia 08 d O Pęzinka a e i i RZGW Poznań n od w h d c e s i W M a r . d z Ina O e Tywa J M Je ała z. In Pł a oń R 06 u r z y c a a c i l a a dr O K Jez. Myśliborskie 04 - granica województwa zachodniopomorskiego K 05 osa Myśla ca a zy yc ur rz KKu - numer regionu bilansowego Myśla - obszar przewidziany do udokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w latach 2002-2004 - ustalone zasoby dyspozycyjne wód podziemnych 01 - wykonane projekty “Warunków korzystania z wód ... “ Ilanka 03 oraz ustalone zasoby dyspozycyjne wód Pliszka powierzchniowych - obszar bez ustalonych zasobów dyspozycyjnych (realizowany projekt w sprawie dokumentacji zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych - zakończenie 2002 r.) Rysunek IX.1 . Obszar działania i stan prac planistycznych i dokumentacyjnych RZGW Szczecin Wyżej wymienione przepływy określono dla chy, rok mokry i rok średni w układzie mie- przekrojów zamykających, wydzielonych w ra- sięcznym i średniorocznym. mach regionów lub podregionów bilansowych We wszystkich bilansach zasobów wód po- i ustalono ich wielkości dla lat charakterys- wierzchniowych przy ich ustalaniu kierowano tycznych, jakimi w tym przypadku są: rok su- się opracowaniem Metodyka jednolitych bi- 200 lansów wodnogospodarczych – Strategia Za- wody zmniejsza zasoby ilościowe na odcinku rządzania Środowiskiem, wykonanym w 1992 r. od poboru do zrzutu. Generalnie rzecz biorąc przez Hydroprojekt Warszawa. Zasoby wód odcinek taki jest stosunkowo niedługi, a więc powierzchniowych wyrażone przepływem dys- brak jest odcinków deficytowych poza wyjąt- pozycyjnym w przekroju ujściowym dla opra- kowymi sytuacjami. Takim wyjątkowym miej- cowanych regionów bilansowych przedstawia- scem jest obszar Jeziora Głębokiego, gdzie ją się następująco: deficyt wody wynika głównie z powodu nad- miernego eksploatowania wód gruntowych Rega i przyległe Przymorze (nr regionu bilan- przez ujęcia komunalne, a nie z powodu po- sowego – 12) o powierzchni 2 860,0 km2 – za- boru wód powierzchniowych. Konsekwencją soby wynoszą 18,40 m3/s, tych działań było drastyczne obniżenie się Wieprza i przyległe Przymorze (nr regionu bi- poziomu zwierciadła wody w Jeziorze Głę- lansowego – 16) o powierzchni 2 572,2 km2 – bokim (ok. 2,2 m). Obszar objęty deficytem zasoby wynoszą 22,0 m3/s, wody w roku suchym wynosi ok. 10 km2, 3 Rurzyca –Tywa (nr regionu bilansowego – 06) a wielkość tego deficytu to 0,06 m /s. Widocz- o powierzchni 1 090,8 km2 – zasoby wynoszą ne skutki tego zjawiska zlikwidowano poprzez 2,9 m3/s, wykonanie zasilania tego obszaru wodą z dol- nego biegu rzeki Gunicy (lewy dopływ Odry Gunica, Szczecin Lewobrzeże (nr regionu bi- Zachodniej). lansowego – 10) o powierzchni 644,0 km2 – zasoby wynoszą 0,54 m3/s (bez rzeki Odry ). Odrębnym zagadnieniem jest istnienie obsza- rów silnie nasyconych działalnością gospo- Przepływy charakterystyczne dla wszystkich darczą, polegającą na hodowli pstrąga, gdzie przekrojów zamykających, wydzielone podre- presja na pobór wód jest tak duża, że speł- giony bilansowe dla przyjętych charakte- nienie oczekiwań użytkowników mogłoby spo- rystycznych lat w układzie miesięcznym i śred- wodować deficyt wód powierzchniowych o wy- nioroczne znajdują się w posiadanej przez maganej jakości na tym obszarze. Problem ten RZGW Szczecin dokumentacji – bilansach dotyczy głównie zlewni rzeki Wieprzy w jej do- wodnogospodarczych poszczególnych zlewni. pływach, w tym w szczególności w obrębie Wielkości poborów z zasobów wód powierz- zlewni rzeki Grabowej, położonej niemal cał- chniowych na obszarze działania RZGW kowicie w województwie zachodniopomorskim. Szczecin przedstawiono w miarę precyzyjnie Rzeka Grabowa oraz ujściowy odcinek rzeki jedynie dla regionów bilansowych objętych Zielenicy (dopływ Grabowej) są silnie obciążo- wykonanymi już projektami Warunków korzy- ne działalnością gospodarczą w postaci ho- stania z wód dorzecza. Przedstawiają się one dowli ryb łososiowatych (hodowla pstrąga tę- następująco dla poszczególnych regionów: czowego). Na 17-kilometrowym odcinku rzeki Wieprza i przyległe Przymorze – 6,06 m3/s, Grabowej od miejscowości Buszyno do prze- kroju na wysokości miejscowości Święcia- 3 Rurzyca - Tywa – 0,0084 m /s, nowo oraz na 3-kilometrowym ujściowym od- Rega i przyległe Przymorze – 0,25 m3/s, cinku rzeki Zielenicy, istnieje 15 ośrodków ho- dowli pstrąga tęczowego, a planowane są 3 Lewobrzeżna zlewnia dolnej Odry – 0,1 m /s. jeszcze 3 dalsze. Lokalizację tych ośrodków Natomiast dla obszarów, które nie mają opra- pokazano na Rysunku IX.2. cowanych Warunków... dokonano jedynie Tak duża koncentracja gospodarstw pstrągo- identyfikacji problemu poboru, którego posz- wych stwarza duże zagrożenie epidemiolo- czególne miejsca i wielkości są rejestrowane giczne oraz negatywnie oddziaływuje na rzekę w bazie danych Regionalnego Systemu Infor- w zakresie zanieczyszczenia substancjami matycznego Gospodarki Wodnej. biogennymi, a co za tym idzie następuje rów- Aktualizacja poszczególnych danych (ilości nież pogorszenie warunków hodowlanych. i terminów ważności pozwoleń na pobór) uzu- Brak jednoznacznych przepisów sanitarnych pełniana jest poprzez uczestnictwo jako stro- dotyczących koncentracji lokalizacji hodowli na w postępowaniach wodnoprawnych. uniemożliwia tworzenie barier do dalszego Zasoby wód powierzchniowych wynikają głów- zagęszczania ośrodków hodowlanych. nie z aktualnego przepływu w rzece i pobór tej 201 Rysunek IX.2. Ośrodki pstrągowe w zlewni rzeki Grabowej Opracowane raporty oddziaływania na środo- retencjonowania wody wynika z możliwości wisko i operaty wodnoprawne są opraco- wystąpienia zjawisk ekstremalnych: powodzi waniami wycinkowymi i zakładają maksymal- lub katastrofalnej suszy glebowej – rolniczej. ne możliwe parametry oczyszczania wód po- RZGW poprzez uczestnictwo w postępowa- produkcyjnych, jak również małe obciążenie niach wodnoprawnych o ustalenie linii brze- tych wód poprzez stosowanie pasz wysoko- gowej jezior pilnie śledzi uwzględnianie zapla- specjalistycznych, co nie zawsze jest zgodne nowanego podpiętrzania jezior.