Rozpoczynamy nowy złoty wiek Biecza. Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Biecz w perspektywie do 2025 roku. Spis treści Wstęp I. Gmina Biecz – historia i teraźniejszość. 1. Biecz na przestrzeni wieków. 2. Obecny stan rozwoju Gminy Biecz. 3. Najważniejsze wnioski strategiczne. II. Gminy Biecz – podstawy strategiczne. 1. Środowisko rozwojowe. 2. Misja i wizja rozwoju. 3. Obszary priorytetowe, cele i zadania. 4. Główne zasady Strategii. 5. Instrumenty realizacji Strategii. 6. Zgodność Strategii z innymi dokumentami strategicznymi. 7. Finansowanie realizacji Strategii. 8. Zarządzanie wdrażaniem Strategii. 9. Monitoring realizacji Strategii. III. Metodologia i zespół 2 Szanowni Państwo, Gmina Biecz stoi przed szeregiem wyzwań współczesnego świata. Po wielu latach trudów przemiany ustrojowej i niekorzystnych tendencji społecznych i gospodarczych nadchodzi czas, kiedy musimy sobie odpowiedzieć na pytanie skąd zaczerpnąć sił do dalszego rozwoju naszego miasta i gminy? Gdzie leży nasz potencjał i w jaki sposób go wykorzystać? Jaki mamy obrać kierunek, aby po latach wytężonej pracy cieszyć się z sukcesów? Odpowiedź w przypadku naszej gminy wydaje się być prosta i jest powtarzana od lat. To turystyka oparta na dziedzictwie naszej historii i kultury. To gospodarka czasu wolnego i kultury może przynieść nam najwięcej korzyści i sprawić, że wszystkie pokolenia mieszkańców odnajdą w Bieczu i okolicach spełnienie osobistych celów i oczekiwań. Pomimo wielu lat kiedy powtarzaliśmy jak zaklęcie - turystyka szansą Biecza - dziś nie jesteśmy zadowoleni z jej pozycji w lokalnym życiu społecznym i gospodarczym. Historia, o którą codziennie potykamy się widząc bieckie zabytki, podziwiając wspaniałe przykłady architektury sakralnej czy słuchając hejnału z ratuszowej wieży wtopiła się w nasze życie i spowszedniała. Często jest także źródłem problemów, zakazów i narzekań części mieszkańców. To, co jednak nam wydaje się tak zwykłe i codzienne dla wielu tysięcy innych jest warte zobaczenia i doświadczenia. Dziś musimy zdecydować się na milowy krok i wykorzystać szansę odrodzenia Biecza i okolic. To szansa na powrót do złotych wieków, kiedy pracowici mieszkańcy z sukcesem wykorzystywali przywileje, jakie otrzymywali od królów i natury. Dziś naszym przywilejami są właśnie historia i dziedzictwo kultury dawnych złotych wieków, które musimy przekuć w koło napędowe rozwoju gminy w kolejnych latach. Jestem przekonany, że dzięki realizacji zaproponowanej strategii, tak odmiennej w założeniach od dotychczas przyjmowanych, uda się nam osiągnąć ambitne i realne cele z korzyścią dla wszystkich mieszkańców miasta i gminy Biecz. Mirosław Wędrychowicz, Burmistrz Biecza 3 4 I. Gmina Biecz - historia i teraźniejszość. 1. Złote wieki Na przestrzeni całej historii Gminy Biecz wyróżnimy 3 okresy, które możemy nazwać złotymi wiekami . Każdy z nich charakteryzował się innymi czynnikami, które powodowały rozwój, okresem trwania i przyczynami które go kończyły. Wszystkie okresy miały jednak jeden wspólny mianownik, który przyczynił się do rozpoczęcia złotego okresu. Były to ogólnie rozumiane przywileje, czyli szczególne okoliczności o charakterze niezależnym od samych mieszkańców, które pozwoliły mieszkańcom na wykorzystanie ich do rozwoju. Nazwa okresu Czas trwania Przywileje Dziedzictwo materialne i niematerialne (najważniejsze elementy) Królewski Biecz XIV – poł. XVII wieku Dogodne położenia na szlakach Układ urbanistyczny Biecza z rynkiem handlowych i na granicy ziem ruskich. i zabytkową zabudową. Przywileje handlowe, skład wina Kościół p.w. św. Michała Archanioła węgierskiego. w Binarowej. Kasztelania, starostwo grodowe Kolegiata Bożego Ciała z bogatym w Bieczu – Funkcje administracyjno- wyposażeniem. sądownicze. Szpital św. Ducha. Starostwo niegrodowe w Libuszy. Biecz był przez ok. pół roku stolicą Polski Lokacje wsi Binarowa, Głęboka, za panowania Władysława Łokietka Grudna Kępska, Libusza, Racławice, Kult św. Jadwigi. Rożnowice (Rozembark), Sitnica, 5 Strzeszyn. Ratusz miejski z unikalną 24 -godzinną tarczą Prawo miecza, pozwalające na zegara na wieży działalność kata w Bieczu. Legendy i podania. Względy królów, opieka św. Jadwigi. Postaci: Marcin Kromer, Wacław Potocki Ożywienie poł. XIX w. Złoża ropy naFtowej w Bieczu i Budynki szkolne i kulturalne. naftowe – lata 30 XX w. okolicach – Lipinki, Libusza i Gorlice. Rozwój organizacji społecznych: Bieckie Linia kolejowa Jasło – Stróże Fragment Kółko Rolnicze, Towarzystwo Przyjaciół Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Biecza, drużyna skautowa i inne. Zainteresowanie Bieczem historyków Muzeum przemysłu naFtowego sztuki, konserwatorów i artystów m. i etnograFii w Libuszy. in.: Jan Matejko, Stanisław Sala aptekarska w muzeum. Wyspiański, JózeF MehoFFer. Postaci: ks. Jan Bochniewicz, rodzina Fusków, Aleksander Kosiba. Pogórzańska kultura ludowa. Peerelowska lata 50, 60 i 70 XX Dotacje państwowe na rozwój Szkoły, budynki użyteczności publicznej, „prosperity” w. społeczny i gospodarczy. ośrodek zdrowia, budynki mieszkalne. Położenie na szlaku turystycznym. Muzeum Ziemi Bieckiej. Restauracje zabytków Biecza i okolicznych miejscowości. Tradycje zakończenia studenckiego rajdu beskidzkiego. Tradycje piernika kasztelańskiego i zakładów 6 drzewnych Cepelia. Postaci: Tadeusz Ślawski, Wacław Rybotycki, Antoni Śliwiński, Anna i Tadeusz Pabisowie, Wacław Kaleta, Antoni Kaleta. Pośród tych trzech okresów historii szczególne znaczenie i największy potencjał do planowania działań rozwojowych ma złoty wiek, który nazwaliśmy “Królewskim Bieczem”. To wtedy obecna przestrzeń gminy zapełniła się wsiami, wybudowany został Biecz a mieszkańcy doskonale wykorzystywali dane im przywileje prawne, społeczne i gospodarcze. W tym okresie urodził się i działał Marcin Kromer, człowiek prawdziwie renesansowy, który jest dla Biecza postacią-symbolem, ikoną nowego złotego wieku. 2. Obecny stan rozwoju gminy Biecz Lokalizacja i przestrzeń Gmina Biecz wielokrotnie zmieniała swoje położenie administracyjne i ostatecznie od roku 1999 roku przynależy do powiatu gorlickiego i województwa małopolskiego. Według wielu mieszkańców zmiana ta nie przyniosła korzyści gminie. Z peryFeryjnej wobec Rzeszowa i Podkarpacia stała się peryFeryjną dla rozwijającego się Krakowa i Małopolski. Dzisiejsze położenie na granicy województw nie może być z pewnością uznane za przywilej ale może stać się ważnym elementem budowania wizerunku gminy łączącej regiony i historycznie odwoływać się do dziedzictwa granicznej twierdzy. 7 Gmina obejmuje obszar 98,22 km 2, z czego miasto zajmuje powierzchnię 17,80 km 2 a tereny wiejskie 80,42 km 2. Teren gminy obejmuje wydzielony obszar miasta Biecza i 10 sołectw: Strzeszyn, Libusza, Korczyna, Głęboka, Grudna Kępska, Binarowa, Racławice, Rożnowice, Sitnica i Bugaj. Przez gminę przebiegają drogi o łącznej długości 251 km: • krajowa DK 28 Zator – Medyka (UA) – zwana również trasą karpacką – długość odcinka 11 km; • wojewódzka DW 980 łącząca Biecz z Jurkowem – długość odcinka 14 km; • powiatowe o łącznej długości 40 km; • gminne publiczne i wewnętrzne o łącznej długości 186 km. 8 Przez gminę przebiega linia kolejowa nr 108 Nowy Sącz – Biecz - Krosno, która na odcinku Stróże – Biecz – Jasło została wyłączona z ruchu pasażerskiego. Ruch towarowy prowadzony jest okazjonalnie. Gmina Biecz położona jest w obniżeniu Dołów Jasielsko-Sanockich, w dolinie rzeki Ropy i jej dopływów: Libuszanki, Sitniczanki, potoku zw. Grudna i potoku Strzeszyńskiego. Miasto Biecz usytuowane jest na jednym ze wzgórz (281 m n.p.m.) Pogórza Karpackiego na lewym brzegu Ropy. Pod względem klimatycznym obszar gminy należy do klimatu podgórskiego zróżnicowanego w zależności od położenia i wysokości. Infrastruktura publiczna Drogi gminne Na terenie gminy przebiegają drogi: krajowa, wojewódzka, powiatowe oraz gminne o łącznej długości 251 km. Sieć dróg gminnych ma długość 186 km, w tym drogi publiczne 105 km i drogi wewnętrzne 81 km. Z ogólnej długości dróg gminnych 68,4 km posiada nawierzchnię bitumiczną a 117,60 km nawierzchnię gruntową i żwirową. Stan prawny gruntów zajętych pod drogi gminne w 2015 roku rozkłada się w stosunku 31% uregulowany stan i 69% stan prawny nieuregulowany. Odpady Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Bieczu Sp. z o.o. administruje Składowiskiem Odpadów Komunalnych w Bieczu. Obecnie ze względu na jego niewielką pojemność nie są tam przyjmowane odpady. Od 1 lipca 2013 roku zaczęły obowiązywać nowe zasady odbioru odpadów. Na dzień 31.12.2014 r. systemem gospodarowania odpadami komunalnymi w Gminie Biecz zostało objętych 3860 nieruchomości zamieszkałych. W deklaracjach na odbiór odpadów komunalnych składanych przez mieszkańców Gminy ujętych zostało 14679 osób. Selektywną zbiórkę odpadów zadeklarowało 6893 osoby (48% ogółu liczby mieszkańców), nieselektywną zbiórkę odpadów zadeklarowało 7786 osób (52% ogółu liczby mieszkańców). W roku 2014 9 z terenu Gminy Biecz odebrano 1998,22 ton odpadów komunalnych, w tym 1421,5 ton (71%) to odpady zmieszane a 576,72 ton (29%) to odpady segregowane. Gmina Biecz posiada opracowany Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest z Terenu Gminy Biecz na lata 2013 – 2032. Szacunkowa ilość wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Biecz wynosi ok. 90 188,00 m² tj. ok. 992 tony. Od roku 2014 Gmina Biecz samodzielnie realizuje zadanie polegające na odebraniu i zagospodarowaniu azbestu od zainteresowanych mieszkańców. W budżecie roku 2015 na realizację zadania odbioru i zagospodarowania odpadów zawierających azbest zostało zabezpieczone 25 000 zł. Pozwoli to na odebranie ok. 71 ton tego odpadu z 28 posesji. Sieci wodociągowa