MARKO DRAGIĆ KJIŽEVOST KATOLIČKE OBOVE I PRVOGA PROSVJETITELJSTVA (HRVATSKA BAROKA KJIŽEVOST) (FAKULTETSKI PRIRUČNIK) SPLIT, 2006. Nakladnik: Sveučilište u Splitu Filozofski fakultet Za nakladnika: prof. dr. Josip Milat, dekan Biblioteka: Suvremena nastava Knjiga br.2. Recenzenti: Prof.dr. Slobodan Prosperov Novak Prof.dr. Ivan Mimica, emer. Dr.sc.Antun Pavešković, znanstveni suradnik Lektor: Jozo Kraljević, prof. Grafička obrada: Josip Dragić, dipl. iur. Jozo Kraljević, prof. CIP - Katalogizacija u publikaciji SVEUČILIŠNA KNJIŽNICA U SPLITU UDK 821.163.42(091)"15/17" DRAGIĆ, Marko Književnost katoličke obnove i prvoga prosvjetiteljstva (hrvatska barokna književnost) : (fakultetski priručnik) / Marko Dragić. - Split : Filozofski fakultet Sveučilišta, 2006. - (Biblioteka Suvremena nastava ; knj. 2) Bibliografija. - Kazalo. ISBN 978-953-7395-02-5 120711038 Priručnik se elektronički objavljuje na službenoj web stranici Filozofskog fakulteta u Splitu, prema odluci br.: 3509 donesenoj na sjednici Znanstveno-nastavnog vijeća FF Splita dana 20.prosinca 2006. godine. 2 K A Z A L O CILJEVI, PROGRAM I LITERATURA .............................................. 5 REFORMACIJA ................................................................................... 14 REFORMACIJA U HRVATSKOJ ...................................................... 14 MATIJA VLAČIĆ ILIRIK .................................................................. 15 ANTUN VRAMEC ............................................................................. 15 PROTUREFORMACIJA ..................................................................... 16 POVIJESNI KONTEKST .................................................................... 16 HRVATSKA KJIŽEVOST KATOLIČKE OBOVE ................. 21 BARTOL KAŠIĆ ................................................................................. 21 JURAJ KRIŽANIĆ .............................................................................. 25 ŠIME BUDINIĆ .................................................................................. 30 MAVRO ORBINI ................................................................................ 31 JAKOV MIKALJA .............................................................................. 38 ALEKSANDAR KOMULOVIĆ ......................................................... 38 MATIJA MATULIĆ ALBERTI .......................................................... 40 MARKO ANTONIJE DE DOMINIS .................................................. 41 HRVATSKA BAROKA KJIŽEVOST ........................................ 43 IVAN GUNDULIĆ .............................................................................. 44 TOMKO MRNAVIĆ ........................................................................... 47 IVAN BUNIĆ VUČIĆ ......................................................................... 48 JUNIJE DŽONO PALMOTIĆ ............................................................. 49 STIJEPO ĐURĐEVIĆ ......................................................................... 50 VLADISLAV MENČETIĆ (MINČETIĆ) .......................................... 51 PETAR BOGAŠINOVIĆ .................................................................... 51 IGNJAT ĐURĐEVIĆ .......................................................................... 52 PETAR KANAVELIĆ ......................................................................... 54 JEROLIM KAVANJIN ....................................................................... 54 PETAR ZRINSKI ................................................................................ 55 ANA KATARINA ZRINSKI .............................................................. 56 FRAN KRSTO FRANKOPAN ............................................................ 57 3 IVAN BELOSTENEC ......................................................................... 57 JURAJ HABDELIĆ ............................................................................. 58 IVAN TANZLIGER ZANOTTI .......................................................... 59 ANTUN KANIŽLIĆ ............................................................................ 59 PAVAO RITTER VITEZOVIĆ ........................................................... 60 RAFAEL LEVAKOVIĆ ...................................................................... 65 JURAJ RATTKAY .............................................................................. 66 STJEPAN GRADIĆ ............................................................................. 70 IVAN LUČIĆ ....................................................................................... 70 KJIŽEVOST BOSASKIH FRAJEVACA ................................ 73 MATIJA DIVKOVIĆ .......................................................................... 74 IVAN BANDULOVIĆ ........................................................................ 78 PAVAO MOŠUNJANIN POSILOVIĆ ............................................... 78 IVAN ANČIĆ ...................................................................................... 81 LOVRO ŠITOVIĆ LJUBUŠAK .......................................................... 82 FRANJO GLAVINIĆ .......................................................................... 81 KJIŽEVOST PRVOG PROSVJETITELJSTVA ......................... 84 FILIP GRABOVAC ............................................................................. 86 ANDRIJA KAČIĆ MIOŠIĆ ................................................................ 87 POVIJESA I KJIŽEVA ISTIA O BOSASKIM KRALJEVIMA U RAZGOVORU UGODOMU ............................. 89 ZBILJA O KEZOVIMA AKIĆIMA I VUČKOVIĆIMA U RAZGOVORU UGODOMU I TRADICIJI ................................... 107 4 CILJEVI, PROGRAM I LITERATURA Ciljevi Književnost katoličke obnove i prvoga prosvjetiteljstva (hrvatska barokna književnost) kao fenomen koji se razvija u specifičnim okolno- stima katoličke obnove. Upoznati studente sa specifičnim mikrostilskim osobinama barokne književnosti, kao i sa strukturom žanrova u vrijeme baroka. Problem manirizma i odnos manirizma spram baroka, ali i kasnorenesansne književnosti. Odnos između utilitarnog i estetskog modela u hrvatskoj književnosti. Osobito osvijetliti odnos između visokih dosega dubrovačkog književnog i kulturnog kruga te prosvjetiteljskih književnih napora i dosega. Ozaljski književni i kulturni krug kao fenomen; propast tog kruga kao razlog izostanka autentičnog klasicizma. Program Težište je na kroničarima: Antunu Vramecu, Mavru Orbiniju, Juraju Rattkayu; piscima teoloških tekstova: Bartolu Kašiću, Aleksandru Komuloviću, Matiji Matuliću-Albertiju; djelima bosanskih franjevaca Matije Divkovića, Pavla Posilovića, Ivana Bandulovića, Ivana Ančića, Lovre Šitovića; dubrovačkim književnicima Gundulićeva, Bunićeva i Palomotićeva kruga; piscima vezanim uz Zrinske i Frankopane, zatim Pavlu Ritteru Vitezoviću i prvim dalmatinskim preporoditeljima Grabovčeve i Kačićeve generacije. Literatura obvezna 1 1. Batušić, Nikola: Povijest hrvatskoga kazališta , Zagreb 1978.; dijelovi Kazališta baroknog razdoblja i Kazalište osamnaestog stoljeća . 2. Fališevac, Dunja: Stari pisci hrvatski i njihove poetike, Zagreb, 1989.; pet studija u dijelu pod zajedničkim naslovom Barok. 1 Literaturu obveznu, literaturu dopunsku i lektiru navodim prema popisu dr. sc. Antuna Paveškovića koji je kolegij Književnost katoličke obnove (Hrvatska barokna književnost) predavao na Odjelu za humanističke znanosti Sveučilišta u Splitu (sadašnjem Filozofskom fakultetu) od 2000/01. do 2005/06. akademske godine. Značajan je dio korištene literature koja nije u tom popisu.Ta je literatura nevedena u bilješkama. 5 3. Georgijević, Krešimir: Hrvatska književnost od 16. do 18. stoljeća u sjevernoj Hrvatskoj i Bosni, Zagreb, 1969.; sva poglavlja o 17. i 18. stoljeću 4. Ježić, Slavko: Hrvatska književnost od početka do danas, Zagreb, 1944. (može i novije izdanje); od poglavlja Posljednje dvije renesan- sne generacije u Dalmaciji i Dubrovniku (1560.-1600.) do, zaključno, poglavlja Dizanje vjerskog osjećaja i narodne svijesti među Hrvatima pod tuđim gospodstvom 5. Kombol, Mihovil: Povijest hrvatske književnosti do narodnog preporoda, Zagreb, 1945. (2. izd. 1961.) od poglavlja Epigoni, zaključno s poglavljem Grabovac i Kačić 6. Kravar, Zoran: Studije o hrvatskom književnom baroku, Zagreb, 1975. 7. Kravar, Zoran: Svjetovi Osmana i Barok kao potonulo kulturno dobro, u: akon godine MDC, Dubrovnik, 1993. 8. Novak, Slobodan Prosperov: Povijest hrvatske književnosti /Od Gundulićeva “Poroda od tmine” do Kačićeva “Razgovora ugodnoga naroda slovinskoga” iz 1756., III. knjiga, Zagreb, 1999.; osobito proučiti uvodno poglavlje koje sadrži iscrpan komentar literature. 9. Šojat, Olga: Pregled hrvatske kajkavske književnosti od polovine 16. do polovine 19. stoljeća i jezično-agrafijska borba uoči i za vrijeme ilirizma , u PSHK, knj. 15/I., Zagreb, 1977. 10. Švelec, Franjo: Hrvatska književnost 17. stoljeća, u: Povijest hrvatske književnosti, knjiga 3., Od renesanse do prosvjetiteljstva, napisali Marin Franičević, Franjo Švelec, Rafo Bogišić, Liber – Mladost, Zagreb, 1974. 11. Frangeš, Ivo: Povijest hrvatske književnosti , Nakladni zavod Matice hrvatske, Cankarjeva založba, Zagreb – Ljubljana, 1987. 12. Leksikon hrvatskih pisaca , autor koncepcije Krešimir Nemec, urednici Dunja Fališevac ( Starija hrvatska književnost ), Krešimir Nemec ( ovija hrvatska književnost ), Darko Novaković ( Hrvatski latinizam ), Školska knjiga, Zagreb, 2000. 13. Jelčić, Dubravko: Povijest hrvatske književnosti , drugo znatno prošireno izdanje, Naklada P.I.P. Pavičić, Zagreb, 2004. 14. Hrvatska književnost Bosne