een film van Fernando León de Aranoa Officiële selectie van Spanje voor de Academy Awards 2003 Winnaar van 4 prijzen op het Filmfestival van San Sebastián Winnaar van 5 Goyas waaronder beste film en beste acteur de film In de noordwestelijke Spaanse kuststad is de scheepswerf waar Santa, José, Lino, Amador en Sergei werkten al enige tijd gesloten. In het dok ligt nog altijd 't laatste, onafgebouwde schip, als roestende getuige van voorspoedigere dagen. Santa (Javier Bardem) leverde zichzelf, in tegenstelling tot anderen, niet direct met een oprotpremie uit aan de grote leegte, maar verloor het gevecht tegen de bazen uiteindelijk toch. De woede en ontgoocheling sluimeren in hem, komen soms boven in discussies met zijn lotgenoten. Van Australië droomt Santa, waar alles beter en rechtvaardiger is; nou ja, in ieder geval beter dan 'hier'. In gezelschap van de allengs neerslachtiger wordende José (Luis Tosar), de stil drinkende vijftiger Amador (Celso Bugallo), de Russische immigrant Sergei (Sergei Riaboukine) en de tijdens sollicitaties kansloos tegen de jeugdige concurrentie aantredende Lino (José Ángel Egido) slijt Santa zijn landerige, voortkruipende dagen. Chips etend in de supermarkt, slenterend over het verlaten scheepswerfterrein, rondhangend in de kleine arbeiderskroeg La Naval, gedreven door een ex-collega die wèl tekende en de afkoopsom in een tweede leven investeerde. Voor Santa en zijn oude makkers lijkt het iedere dag maandag de opmaat van een werkweek die nooit begint. In de derde speelfilm van de Spaanse scenarist-regisseur Fernando León de Aranoa (Madrid, 1968) gebeurt iets onwaarschijnlijks: in twee uur tijd raakt de kijker vergroeid met de gestrande levens van een groepje werkloze mannen van middelbare leeftijd, lacht hij om Santa's vaak scherpzinnige sarcasme en ziet hoe de scharen van het markt- mechanisme goede, hardwerkende kerels versnipperen als onbruikbaar restmateriaal. In een tijd waarin zowel publieks- als arthousecinema bolstaan van jonge mensen met interessante bezigheden en luxeproblemen, gebruikt De Aranoa (Familia, Barrio) zijn specifieke mengeling van observerend naturalisme, sociaal engagement en kleinschalig drama om de afvallers in de ratrace te portretteren. Je zou 't cinéma vérité 2004 kunnen noemen, ware het niet dat De Aranoa's stijl niet pseudo-documentair, maar meer op het verborgen drama gericht is en daarbij veel subtieler aanvoelt. Ondanks de ernst van het onderwerp hebben sommige situaties zelfs iets absurd-komisch. Het sublieme spel van het acteursensemble met als excellerende midvoor Javier Bardem en de melancholieke muziek van Lucio Godoy maken van Los lunes al sol ('Maandagen in de zon') een terughoudend geënsceneerde, wondermooie film die nog lang in het geheugen blijft hangen. personages SANTA (Javier Bardem): Santa is quick-tempered, indignation always bubbling just beneath the surface, but he also has a ready word and is always quick to offer a friendly, helping hand. He has a hearty, rollicking laugh. He neither knows nor accepts limits. He is incapable of being deceitful or devious. Santa is a straight road of rough earth. Santa also has a dream, to immigrate to Australia. He read somewhere that everything is the other way round there and, things being as they are, that's always an advantage. JOSE (Luis Tosar): Jose's character is changing. Unemployment is lengthening his silences, his indecision, and honing his bad moods. Unemployment sneaks into his house every night. It has a key and comes and goes at will. A meddler, it gets into bed between him and his wife, like a third party, driving them apart. Jose sees Ana going out every night, and sometimes he sleeps and sometimes he doesn't, but the third party is always with him. LINO (José Ángel Egido): Lino is still trying. He goes regularly for job interviews, every morning he puts on his clean shirt, his borrowed suit, and his highest hopes. But his hands betray him. They sweat nervously. Lino dries them with a handkerchief while he parades his insecurity through the waiting rooms of temporary employment, offering his anxiety in exchange for eighty thousand pesetas a month, six months of uncertainty, another prorogation. ANA (Nieve de Medina): She works on the night shift in a canning factory and is obsessed by how she smells. She is constantly showering, scrubbing herself, and smelling herself. Ana has the hard expression and calm gaze of someone who hopes that things may change some day. She still retains a lot of the beauty which she thinks she has lost, and a certain weariness slows down her movements, as if time, to get a better look at her, were passing by her more slowly. AMADOR (Celso Bugallo): A bit older than the others, he stopped trying some time ago. He speaks occasionally and is only understood occasionally. He drinks constantly, invited by the others, who don't realize that Amador kisses the glass when he drinks. Reserved, silent, Amador is a distorted mirror, in which any of the others could soon see their reflections. One night, which lasts longer than usual, Santa accompanies him home and discovers his secret. SERGEI (Serge Riaboukine): Sergei is Russian and can walk among the stars. He was going to be an astronaut, or at least that's what he says. When the Soviet Union fell, his program was cancelled and he was left on earth. The others look at him skeptically, but it is true that Sergei's eyes shine when he talks about the heavens, and they turn blue, as if they were reflecting the sky. REINA (Enrique Villén): He is a night watchman on a building site near the local soccer field. On Sundays, the group of friends, wrapped in blankets and overcoats, watch the games from there. Reina found the job some time ago and this, inevitably, distances him from the others. It puts a gap between them which gets wider every day. RICO (Joaquín Climent): He is almost fifty years old and has a large, soulless bar. The friends gather there, talking away the wasted hours, gambling their hopes on the fruit machine… In the bar, there is a mixture of memories, silences, and projects. Rico listens. Rico serves. Rico gives credit. He tolerates the men who used to be his fellow workers. de regissseur Fernando Leon de Aranoa, geboren in Madrid in mei '68, studeerde af in de audiovisuele wetenschap aan de Complutense Universiteit van Madrid. In 1996 schreef en regisseerde hijFamilia waarvoor hij in 1998 tijdens de uitreiking van de Goya's in de prijzen viel als Beste Nieuwe Regisseur. De film werd eveneens bekroond op het filmfestival van Valladolid, Houston International Film Festival en het Festival of Hispanic Cinema in Miami. Voor zijn tweede langspeelfilm Barrio (1998) kreeg hij de Goya voor beste regisseur en meest originele script en ontving in hetzelfde jaar de zilveren Conch voor beste regie op het Filmfestival van San Sebastian. Zijn korte filmSirenas (1994) won prijzen op een aantal kleinere filmfestivals in Spanje. Caminantes (2001), een documentaire, won de Coral prijs op het Filmfestival van Havana en was geselecteerd voor beste documentaire op het Latino Film Festival in Los Angeles. Fernando Leon de Aranoa werkte verder mee aan een aantal documentaires alsIzbjeglice (vluchtelingen in Bosnië, Herzegovina),Primarias en La Espalda Del Mundo . Hij schreef ook een aantal script waaronderFausto 5.0 , La Gran Vida , Insomnia , Cha Cha Cha , Corazon Loco, Por Fin Solosen Los Hombres Siempre Mienten. Ook een aantal televisieseries zijn van zijn hand, ondermeer Turno De Oficio, Unisex en Por fin Solos. cast Santa Javier Bardem Scheepvaart Officier Luis Castro José Luis Tosar Bediende Werkgelegenheid María Luisa Martínez Lino José Ángel Egido Eigenaar Opvangtehuis Casilda García Ana Nieve de Medina Monica Mónica García Reina Enrique Villén Lino's Vrouw Luisa Merelas Amador Celso Bugallo Lino's Zoon Pablo de la Fuente Rico Joaquín Climent Lino's Dochter Belén López Nata Aida Folch Jongen op Boot Denis Gómez Serguei Serge Riaboukine Manager van de Fabriek Miguel Barines Ángela Laura Domínguez Vrouw in Supermarkt Gracia Mestre Samuel Pepo Oliva Ana's Collega Lois Seaxe Lazaro Fernando Tejero Gerechtelijke clerk Isabel Cervino Advocaat Andrés Lima Kind in Huis Pablo Vázquez Procureur César Cambeiro Bizco Talcoiki Marín Bank Manager Antonio Durán 'Morris' crew Productie Elías Querejeta Make-up Carlos Hernández Productie Jaume Roures Co-productie Jérôme Vidal Assistent Regie José Manuel Quiroga Co-productie Andrea Occhipinti Muziek Lucio Godoy Geluid Pierre Lorrain Camera Alfredo F. Mayo Speciale Effecten Ricardo G. Elipe Filmmontage Nacho Ruiz Capillas Visuele Effecten Ricardo G. Elipe Casting Luis San Narciso Productie assistentie Norma Fernández Vormgeving Julio Esteban Gómez Mar Ilundain Kleding Maiki Marín details Speelduur 113 minuten Taal Spaans Geluid DTS, Dolby Digital, SDDS Beeld 1.85:1 Productie Spanje, Frankrijk, Italië Jaar 2002 Print Kleur 35mm Nederlands ondertiteld Nederlands / Frans ondertiteld besprekingen en quotes "Engaged filmmaking that makes a political point, and the observant script and incisive direction give it considerable power." Frank Swietek, One Guy's Opinion "The story's rambling, meandering style is just right for the melancholy subject being explored, and all the acting is excellent." David Sterritt, Christian Science Monitor "Full of sympathy for the worker's plight." Dennis Schwartz, Ozus' World Movie Reviews "Okay, I’m saying it: Javier Bardem is the next Robert De Niro." Rob Thomas, Capital Times "A piece of sophisticated, subtle filmmaking that is both thoughtful and thought-provoking."