Bouwsteen Beeld op de Rivieren 24 november 2020 – Bouwdag Rijn 1 Ontwikkelperspectief Nederrijn - Lek 24 november 2020 – Bouwdag Rijn 1 Ontwikkelperspectief Nederrijn – Lek • Midden Nederrijn (Stuw Driel – stuw Amerongen) • Beneden Nederrijn (Stuw Amerongen – stuw Hagestein) • Lek (Stuw Hagestein – Schoonhoven) Wat bespreken we? • Oogst gezamenlijke werksessies • Richtinggevend perspectief gebruiksfuncties rivierengebied • Lange termijn (2050 en verder) • Strategische keuzen Hoe lees je de kaart? • Bekijk de kaart via de GIS viewer • Toekomstige gebruiksfuncties zijn met kleur aangegeven • Kansen en opgaven met * aangeduid, verbindingen met een pijl • Keuzes en dilemma’s weergegeven met icoontje Synthese Rijn Waterbeschikbaarheid • Belangrijkste strategische keuze: waterverdeling splitsingspunt. • Meer water via IJssel naar IJsselmeer in tijden van hoogwater (aanvullen buffer IJsselmeer) • Verplaatsen innamepunten Lek voor zoetwater wenselijk i.v.m. verzilting • Afbouwen drainage in buitendijkse gebieden i.v.m. langer vasthouden van water. Creëren van waterbuffers in bovenstroomse deel van het Nederlandse Rijnsysteem. (balans • droge/natte periodes). Natuur • Noodzakelijk om robuuste natuureenheden te realiseren • Splitsingspunt is belangrijke ecologische knooppunt. • Uiterwaarden Waal geschikt voor dynamische grootschalige natuur. Landbouw • Nederrijn + IJssel: mengvorm van landbouw en natuur mogelijk. Waterveiligheid • Tot 2050 zijn dijkversterkingen afdoende -> daarna meer richten op rivierverruiming. Meer water via IJssel betekent vergroten waterveiligheidsopgave -> dijkverleggingen • noodzakelijk. • Cultuurhistorische waarden landschap van groot belang bij ingrepen t.b.v. waterveiligheid. • Waal: afgraving in combinatie met zomerbedverhoging biedt uitkomst. • Lek: zeer beperkte mogelijkheden voor buitendijkse ingrepen. Rivier ontzien met hoog water. • Nederrijn: combinatie van vergravingen, dijkversterkingen en dijkterugleggingen. Scheepvaart • Technische ingrepen nodig om bevaarbaarheid te garanderen Kleinere schepen (verminderde diepgang tijdens laag water) -> meer bewegingen -> meer • overnachtingsplekken. Delfstoffen Voldoende mogelijkheden langs Waal, Nederrijn en in Splitsingspuntengebied. Langs Lek en • IJssel zeer beperkte mogelijkheden. Verstedelijking. • Uitbereiding stedelijk gebied naar hogere gronden • Stad + uiterwaarden: geschikt als uitloopgebied voor de steden. • Meer recreatie vraagt om duidelijke zondering. Vismigratie bij kunstwerken wordt verbeterd; stuwpasserende Natuur en landbouw • nevengeulen bieden daarvoor betere mogelijkheden dan de bestaande vispassages. • Nieuwe natuur. Natuurontwikkeling zal zich op de Nederrijn richten, de Lek is te smal. Kwelmoerassen en -bossen zijn interessanter dan Geen waterkrachtcentrales. Uitfasering noodzakelijk beperkt vermogen (meestromende) geulen, vanwege de beperkte stroming op de rivier. • in combinatie met de negatieve ecologische impact te groot is. • Ecologische verbindingen. De verbinding tussen Utrechtse Heuvelrug Van landbouw naar natuur inclusief. Door de landbouw in de zuidelijke en Veluwe langs de Nederrijn wordt versterkt. Op lokale schaal zullen • uiterwaarden te extensiveren komen natuur- en landschapswaarden beken en weteringen zoals de Renkumsebeek en het Valleikanaal beter beter tot hun recht. moeten aansluiten op de rivier. Waterveiligheid en delfstoffenwinning een uitgebalanceerde en integrale aanpak. • Lek ontzien. De waterveiligheid van de Lek is tot 2050 goed te • Slim en doelmatig. Dijkversterkingen op dit traject kunnen garanderen maar daarna problematischer. Het beleid om andere doelen mede worden bedient. Te denken valt aan Nederrijn en Lek te ontzien bij extreem hoge afvoeren moet inrichting van de uiterwaarden voor natuur, nevengeulen en extra fiets- en wandelpaden langs de vernieuwde dijk. worden voortgezet. • Kansen voor delfstoffen Nederrijn. Ruwweg ten oosten van • Rijke cultuurhistorie. Bij alle ingrepen voor dijkversterking en de A2 laat delfstofwinning zich combineren met rivierverruiming of delfstoffenwinning zal moeten worden ingespeeld op de verschillen tussen nederzettingen langs de rivier. Dat vraagt om en natuurontwikkeling • Beroeps- en recreatievaart. De vaarweg van de Lek Scheepvaart kan worden verbreed door extra boeien te plaatsen • Harde lagen verwijderen. Bevaarbaarheid van de naast de bestaande betonning. Hierdoor worden de Lek kan worden verbeterd door harde lagen te vaartuigen meer gescheiden van elkaar. verwijderen, waardoor schepen hier geen diepgangsproblemen meer ondervinden. voor waterrecreatie afgestemd op de natuurdoelen. Zonering kan ook Verstedelijking en recreatie de bereikbaarheid van oevers vergroten, zodat vissers en wandelaars Recreatie neemt toe. Het recreatief gebruik van de uiterwaarden zal het water kunnen bereiken. Doorgaande recreatieroutes lopen langs de • met name op het traject tussen de regio’s Arnhem en Utrecht vernieuwde dijken. toenemen. • Lagere vaarsnelheid. Verlaging van vaarsnelheid tussen Driel en • Stedelijk front. Bij Vianen en Nieuwegein zal zich een (bescheiden) Amerongen vermindert conflicten tussen recreanten en faciliteert groei. stedelijk front vormen. Connectie met stuwwallen. Op verschillende punten wordt de • verbinding gelegd met de stuwwal, waar veel natuur en cultuur • Nieuwe recreatie mogelijkheden. Langs de noordzijde liggen kansen aanwezig is en een prachtig uitzicht bestaat op het rivierengebied. Waterbeschikbaarheid termijn te voorkomen. Toekomst van laagveen. Toevoer van water naar het • Vasthouden van water. Op de (hoge) gronden langs de rivier • regionale watersysteem in het Groene Hart moet en in de uiterwaarden zijn mogelijkheden water langer vast betrouwbaarder worden: aanvoer verbeteren en watervraag te houden. Aanpassing van het grond- en watergebruik is beperken. Vernatting gaat veenoxidatie en uitstoot van hiervoor noodzakelijk. broeikasgassen tegen. Waterinname Lek. Het verplaatsen van drinkwater • innamepunten langs de Lek is nodig om verzilting op lange Strategische keuzen en dilemma’s • Toekomst van het laagveen. Sterke bodemdaling in het veenweidegebied noopt ertoe om scherpe keuzes te maken over land- en watergebruik. • Afvoercapaciteit niet beperken. Natuur ontwikkeling en buitendijkse dijkversterkingen botsen met de afvoer capaciteit. • Smalle Lek. Op de Lek zijn scheepvaart, natuur en waterveiligheid moeilijk verenigbaar vanwege ruimtegebrek. • Recreatie versus natuur. Strenge natuurdoelen leveren conflicten op met toenemende vraag naar recreatie, vooral nabij stedelijke gebieden. • Nationale afwegingen. Besluitvorming over inzet en bereik van de regelwerken (zoals stuw Driel) voor de afvoerverdeling zijn cruciaal bij de afweging van belangen. • Zuidzijde Nederrijn in productief gebruik. De belangrijke rol van de landbouw aan de zuidzijde van de rivier staat op gespannen voet met natuurontwikkeling. Discussie Beeld op de Rivieren • Worden de juiste accenten gezet in dilemma’s en keuzes? • Op trajectniveau/deelgebied/systeemniveau • Wordt het beeld bij het ontwikkelperspectief herkend? • Zijn de thema’s goed geadresseerd? • Bevat het nog onjuistheden? • Is het volledig, welke verrijking is er door te voeren?.