Konsultantske usluge za PODRŠKA UPRAVLJANJU VODNIM RESURSIMA U SLIVU REKE DRINE PROJEKAT BR. 1099991 (FINALNI) POČETNI IZVEŠTAJ Februar 2015 Konsultantske usluge za PODRŠKA UPRAVLJANJU VODNIM RESURSIMA U SLIVU REKE DRINE PROJEKAT BR. 1099991 (FINALNI) POČETNI IZVEŠTAJ Februar 2015 do PROJEKAT BR. A038803 DOKUMENT BR. 02 VERZIJA B DATUM IZDAVANJA 27.02.2015 PRIPREMA DAH I ostali PROVERA RSS ODOBRIO RSS Konsultantske usluge za SUPPORT TO WATER RESOURCES MANAGEMENT IN THE DRINA RIVER BASIN (PODRŠKA UPRAVLJANJU VODNIM RESURSIMA U SLIVU REKE DRINE) PROJECT ID NO. 1099991 Ovaj dokument je kreiran uz finansijsku podršku European Western Balkans Joint Fund‐a u okviru Western Balkans Investment Framework‐a. Ovde izneti stavovi su stavovi autora i stoga se ni na koji način ne može smatrati da odražavaju zvanično mišljenje donatora European Western Balkans Joint Fund‐a ili EBRD‐a i EIB‐a, koji zajedno upravljaju European Western Balkans Joint Fund‐om. Svetska Banka Početni izveštaj Podrška upravljanju vodnim resursima u slivu reke Drine i Pregled sadržaja Strana br. 1 Uvod 1 1.1 Raspored Početnog izveštaja 1 1.2 Ključna pitanja i ciljevi projekta 1 1.3 Objašnjenje 2 1.4 Kratak opis sliva reke Drine 2 1.5 Ugovorne aktivnosti 4 1.6 Angažovanje kadra 4 1.7 Procedure osiguranja kontrole kvaliteta 5 2 Početna faza 6 2.1 Sastanci sa konsultantina i zainteresovanim stranama 6 2.2 Vodeći eksperti, ne-ključni ekspetri i pul eksperata 7 2.3 Izvori podataka i informacija 8 2.4 Informacije Svetske Banke van Projektnog zadatka 8 2.5 Početni radni seminar 9 2.6 Odnosi i koordinacija sa drugim projektima 9 2.7 Koordinacioni odbor 14 2.8 Obilasci terena 15 2.9 Ostale sfere izviđanja 18 2.10 Opcije i vremenski rokovi za Studiju 18 3 Objašnjenje projekta 20 3.1 Opšte pojedinosti sliva reke Drine 20 3.2 Upravljanje vodnim resursima 20 3.3 Hidrologija 21 3.4 Hidroenergija – postojeći planovi 22 3.5 Snabdevanje vodom 30 3.6 Kontrola kvaliteta vode i zagađenja 31 3.7 Čvrst otpad 32 3.8 Zaštita od poplava 33 3.9 Suša i nanos 38 3.10 Postojeće stanje životne sredine 39 3.11 Društveno-ekonomski faktori 66 3.12 Preliminarna pravna i institucionalna pitanja 103 3.13 Upravljanje podacima sliva 108 4 Komunikacija i konsultantske strategije 110 4.1 Komunikacija sa Klijentom 110 4.2 Komunikacija sa javnošću 111 4.3 Prekogranična pitanja 111 4.4 Plan komunikacije: 111 Svetska Banka Početni izveštaj Podrška upravljanju vodnim resursima u slivu reke Drine ii 5 Revidirani Plan rada i metodologija 114 5.1 Opšti pristup 114 5.2 Modelovanje basena / sliva 115 5.3 Klimatsko modeliranje 118 5.4 Metodologija za sušu i nanos 122 5.5 Predlog za višekriterijumsku analizu 123 5.6 Nacrt tabele sadržaja osnovnog izveštaja (zemlje i sliv) 123 5.7 Revidirani plan rada, izveštaji i radionice 123 6 Ograničenja i kritični faktori uspeha 128 7 Reference 129 8 Prilozi 132 8.1 Prilog 1 – Komentari i odgovori na nacrt Početnog izveštaja 133 8.2 Prilog 2- Identifikovani projekti za izgradnju HE 153 8.3 Prilog 3 Detaljnji opis biodiverziteta u zaštićenoj oblasti 162 8.4 Prilog 4 – Važne biljne vrste u zaštićenim oblastima sliva reke Drine 167 8.5 Prilog 5 – Metodologija višekriterijumske analize (optimizacije) 169 8.6 Prilog 6–Predloženi sadržaj glavnih izveštaja 175 8.7 Prilog 7 – Predložene karte za predaju 181 Svetska Banka Početni izveštaj Podrška upravljanju vodnim resursima u slivu reke Drine iii Lista slika Strana br Slika 1-1: Prostiranje sliva reke Drine ............................................................................................................... 2 Slika 2-1: Hidrološke stanice“Prijepolje” i “Radalj” ....................................................................................... 16 Slika 2-2: Hidroelektrana“Zvornik”sa branom i HE “Bajina Basta” sa branom i jezerom “Perucac” ............ 16 Slika 2-3: Brana“Uvac”, “Sjenica” rezervoar i brana “Radoinja” ................................................................... 16 Slika 2-4: Most u Višegradu i Tara – Zaovine ................................................................................................. 17 Slika 2-5: Meteorološka stanica na brani “Zvornik” i komandni centar HE “Bajina Basta” .......................... 17 Slika 2-6: Jedinica hidroelektrane “Zvornik” i brane “Potpec” ....................................................................... 17 Slika 3-1: Brana i hidroelektrana “Zvornik” .................................................................................................... 23 Slika 3-2:” Brana i hidroelektrana”Bajina Basta” ........................................................................................... 23 Slika 3-3: Brana”Lazici” i reverzibilno postrojenje hidroelektrane“Bajina Basta” ......................................... 24 Slika 3-4: Brana i hidroelektrana “Visegrad” .................................................................................................. 25 Slika 3-5: Brana”Radoinja” i hidroelektrana “Bistrica” .................................................................................. 25 Slika 3-6: Brana i hidroelektrana”Kokin Brod” ............................................................................................... 26 Slika 3-7: Brana i hidroelektrana”Uvac” ......................................................................................................... 26 Slika 3-8: Brana i hidroelektrana “Potpec” ...................................................................................................... 27 Slika 3-9: Brana i hidroelektrana”Otilovici” ................................................................................................... 28 Slika 3-10: Brana i rezervoar”Piva" ................................................................................................................ 28 Slika 3-11: Plutajući otpad na reci Lim bli u ušća u Drinu (rezervoar "Visegrad")2012 ................................ 33 Slika 3-12: Područje pogođeno poplavama u maju 2014 ................................................................................ 35 Slika 3-13: Lokacije automatskih monitoring staniva (crvene tačke) u Crnoj Gori ........................................ 43 Slika 3-14: Lokacija stanica za merenje čestica u 2012, Srbija ....................................................................... 44 Slika 3-15: Geološka karta sliva reke Drine .................................................................................................... 45 Slika 3-16: Mezozojski osfolitski pojasevi, ostaci okeanskog domena u centralnom delu Balkanskog poluo- strva ......................................................................................................................................................... 46 Slika 3-17: Seizmičke zone u slivu reke Drine (Merkalijeva skala) ................................................................ 47 Slika 3-18: Hidrogeološka karta sliva reke Drine ............................................................................................ 48 Slika3-19: Nalazišta mangana (levo) i nalazišta žive (desno) u BiH (Kurtanovic 2000) ................................ 51 Slika 3-20: Karta zemljišta sliva reke Drine .................................................................................................... 53 Slika 3-21: Zastupljenost Aquilegia nikolicii u slivu reke Drine ..................................................................... 54 Slika 3-22: Karta postojećih i planiranih zaštićenih područja u slivu reke Drine ............................................ 61 Slika 3-23: Karta postojećih i planiranih zaštićenih područja u slivu reke Drine BPK Goražde, 2013, ......... 63 Slika 3-24: Raspodela stanovništva u okviru sliva reke Drine ........................................................................ 68 Slika3-25: Stepen urbanizacije u regiji sliva reke Drine ................................................................................. 69 Slika 3-26: Demografija u regiji sliva reke Drine ............................................................................................ 70 Slika 3-27: Prosečna zarada u opštinama u slivu reke Drine ........................................................................... 73 Slika 3-28: Zaposlenost po sektorima u slivu reke Drine ................................................................................ 74 Slika 3-29: RS - BiH - Prosečna zarada u opštinama u slivu reke Drine ......................................................... 75 Slika 3-30: RS - BiH – Zaposlenost po sektorima u slivu reke Drine ............................................................. 75 Slika 3-31: FBiH - Prosečna zarada u opštinama u slivu reke Drine .............................................................. 76 Slika 3-32: FBiH – Zaposlenost po sektorima u slivu reke Drine ................................................................... 77 Slika 3-33: Srbija- Prosečna zarada u opštinama u u slivu reke Drine ............................................................ 78 Slika 3-34: Srbija - Zaposlenost po sektorima u slivu reke Drine ................................................................... 78 Slika 3-35: Eksploatacija zemljišta za sliv reke Drine ..................................................................................... 83 Slika 3-36: Crna Gora – Finalna potrošnja energije, 2011 i 2012 (Coal/Ugalj, Oil production/proizvodnja u- lja, Fuel wood/drvno gorivo, Electricity/električna energija) .................................................................. 86 Slika 3-37: BiH – Proizvodnja konzumne ribe,