Het temmen van de feeks William Shakespeare 1589 (volgens Brian Morris, inleiding bij Arden-uitgave) Vertaling Ruud Wessels 2011 © deze vertaling Ruud Wessels 2011 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur, Ruud Wessels, te bereiken via [email protected] Toneelgroepen die deze tekst willen opvoeren, dienen hiervoor toestemming te verkrijgen van de auteur en met hem overeenkomst te sluiten over een auteursrechtelijke vergoeding. De auteur is bereikbaar via [email protected]. Leperd (Sly) Waardin Heer Dienaar 1 Dienaar 2 (Spelers) Lucentio Tranio Baptista Gremio Katherina Hortensio Bianca Petruchio Grumio Biondello Curtis Leraar Marskramer Kleermaker Vincentio Politieman Weduwe 1 Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd en mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, scan of welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende. Neem contact op met de auteur als u deze tekst wilt gebruiken. © Ruud Wessels [email protected] gedownload op 2 oktober 2021 INDUCTIE SCENE 1 (Waardin smijt Leperd op straat) LEPERD Ik sla je op je sodemieter, godsamme! WAARDIN Aan de schandpaal met jou! Schoft! LEPERD Nee, slet! De Leperds zijn geen schofte! Kijk maar na, wij kwamen binne met Filips de Zwijger. ‘k Maak ’r dus geen woorde meer aan vuil. De wereld gaat naar de ratsmodee. Sessa! WAARDIN Je wil nie betale voor de glaze die je heb gebroke? LEPERD Geen stuiver. Gaat weg, scheer je heen mens, ga toch naar je kouwe nest en verwarm jezelf. WAARDIN Dan wee’k ’t goed gemaakt, dan haal ik de deurwaarder d’rbij. (Af) LEPERD Deurwaarder, of raamwaarder, of nikswaarder, ik geef ‘m antwoord volgens de wet. Ik wijk geen centimeter. Lamaar kome, en vriendelijk. (valt in slaap) (Jachthoorn. Heer op, terug van de jacht, met gevolg) HEER Zorg goed voor de honden. Zag je hoe Zilver bij de heg ’t spoor weer oppikte, van bijna niets? Die hond is goud waard. DIENAAR 1 Belman is minstens zo goed, vind ik. HEER Je bent gek. Als Echo net zo snel was dan was die nog veel beter. Maar zorg goed voor ze, ik wil morgen weer jagen. Wat is dat? Is die dood, of dronken? Kijk eens of hij ademt. 2 Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd en mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, scan of welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende. Neem contact op met de auteur als u deze tekst wilt gebruiken. © Ruud Wessels [email protected] gedownload op 2 oktober 2021 DIENAAR 2 Hij ademt, meneer. Als de drank ‘m niet had verwarmd had-ie niet zo diep kunnen slapen op zo’n koud bed. HEER Kijk hem liggen als een varken. Wat ziet de schaduw van de dood er toch smerig uit. Wacht. Ik ga een grap met hem uithalen. Wat zou je ervan zeggen als hij in bed gelegd werd, met mooie kleren aan, ringen aan zijn vingers, een copieus ontbijt aan zijn bed, en fraai uitgedoste dienaren als hij wakker wordt? Zou de zwerver zichzelf dan niet vergeten? DIENAAR 1 Nou meneer, ik denk dat-ie dan niet anders kan. DIENAAR 2 Hij zou raar opkijken als-ie wakker wordt. HEER Zoals een flatteuze droom, of dagdroom. Goed, til hem op, en laten we de grap dan wel goed uitvoeren. Breng hem naar de mooiste kamer, hang die vol met wulpse schilderijen. Was die kop met warm water, en brand wat jeneverbestakken om de kamer prettig te laten ruiken. Muziek als hij wakker wordt, lieflijke, hemelse klanken en als hij wat zegt, sta dan klaar om met een diepe buiging te zeggen “Waarmee kan ik Uwedele van dienst zijn?” Enzovoort. Zeg dat z’n vrouw zich zorgen om hem maakt. Overtuig hem ervan dat hij zijn verstand had verloren, en als hij zegt dat- ie nu gek is, zeg dat-ie droomt, want hij is niets anders dan een machtig heer. Doe ’t beschaafd heren, dan kunnen we ons kostelijk vermaken. DIENAAR 1 Meneer, we gaan ’t zo spelen, dat hij van hoe gedienstig wij zijn gaat denken dat-ie niks minder is dan wat wij zeggen dat-ie is. HEER Til hem zachtjes op, en naar bed met hem. En in je nieuwe rol als hij wakker wordt…! (Dienaren dragen Leperd af.Trompet) Hee, wie is daar? DIENAAR 2 Het zijn toneelspelers, meneer, die hun diensten komen aanbieden. HEER Laat ze eens hier komen. (Spelers op) Welkom, heren. SPELER 1 Dank u wel, meneer. HEER 3 Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd en mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, scan of welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende. Neem contact op met de auteur als u deze tekst wilt gebruiken. © Ruud Wessels [email protected] gedownload op 2 oktober 2021 Wilt u hier bij mij overnachten? SPELER 1 Als u van onze diensten gebruik zou willen maken… HEER Jazeker wel. Hee, die herken ik. Die heeft ook een keer een dokter gespeeld, die een meisje moest helpen. Ik ben even je naam kwijt, maar die rol die speelde je heel natuurlijk. Paarse broek stond je ook mooi. SPELER 2 Ik denk dat u Wouters bedoelt. HEER Ja dat deed je uitstekend. Heel beweeglijk ook. Nou, jullie komen als geroepen. Ik heb namelijk net een soort grap omhanden waarin jullie listigheid mij goed van pas kan komen. Er is een heer die vanavond jullie stuk gaat zien. Maar ik twijfel aan jullie zelfbeheersing… Of jullie niet, als je zijn ietwat vreemde gedrag ziet – weet je, hij heeft nog nooit een toneelstuk gezien – dat jullie dan niet gaan lopen schmieren en geiten en hem dan beledigen met je melige ongein… Als je hem uitlacht, wordt hij ongeduldig, hè. SPELER 2 U hoeft niet bang te zijn, meneer, wij kunnen ons inhouden, al was het Geert Wilders. HEER Heren, u bent van harte welkom. Zorg dat het u aan niets ontbreekt in mijn huis. (Spelers af) En dan laat ik Bartje zich op alle punten als een dame verkleden. Dan gaat hij naar die kamer. Ik zal hem zeggen dat hij moet bewegen zoals hij dames van stand heeft zien doen bij hun heren. Zo moet hij tegen die dronkelap doen. Met een zoet stemmetje moet hij lispelen: “Wat gebiedt mijn heer, zodat uw nederige echtgenote haar toewijding en liefde kan tonen?” En dan moet hij met tedere omhelzingen en kusjes en zijn hoofd op diens schouder zijn tranen laten stromen, overweldigd van vreugde omdat ‘haar’ edele heer weer gezond is, die zeven jaar lang heeft gedacht dat hij een vieze arme zwerver was. Als hij niet op commando kan huilen gebruikt hij maar stiekem een ui, of Vick’s Blue. Ja die jongen kan wel een dame spelen. En dan moeten mijn mannen hun lachen inhouden, dat wil ik zien. Ik moet erheen, anders ben ik bang dat ze zich niet in kunnen houden. SCENE 2 (IND 2) LEPERD Godsamme, een flesje Alfa pils. DIENAAR 1 Zou meneer misschien een glas sec willen nuttigen? 4 Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd en mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, scan of welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende. Neem contact op met de auteur als u deze tekst wilt gebruiken. © Ruud Wessels [email protected] gedownload op 2 oktober 2021 DIENAAR 2 Zou Uwedele misschien deze gekonfijte vruchtjes willen proeven? DIENAAR 1 En welke combinatie zou meneer vandaag willen dragen? LEPERD Ik ben Hendrikus Leperd, noem me geen ‘meneer’ of ‘Uwedele’. En ik heb nog nooit van mijn leve sec gedronke. Als je me wat te ete wil geve doe dan maar een frikadel. Vraag me nooit wat ik wil drage, want ik heb niet meer hemde dan rugge, niet meer broeke dan bene, niet meer schoene dan voete – eerder soms meer voete dan schoene, of van die schoene waar m’n tene verstoppertje in spele. HEER Och hemel, laat toch deze waanbeelden bij meneer ophouden! Dat een machtig man, met zo’n afkomst, zo’n bezit, en zo’n aanzien, toch bezeten wordt door zo’n akelige hersenschim! LEPERD Wou je me gek make? Ben ik niet Hendrik Leperd, zoon van de ouwe Leperd van Oud Ade, van geboorte marskramer, van opleiding kaartenmaker, door transmutatie bereherder en in mijn huidige betrekking ketellapper? Vraag maar aan Marjan Hekkers, ’t dikke bierwijf van Zoeterwoude, of ze me niet ken. Als ze zegt dat ik bij haar niet twee geeltjes in ’t krijt sta voor zuiver bier, dan mag je mij de grootste leugenaar van ’t westelijk halfrond noeme. (krijgt glas bier) Wat! Ik ben niet mesjogge. Op – (drinkt) DIENAAR 1 O, hiervan wordt uw vrouw zo treurig. DIENAAR 2 O, hiervan laten uw dienaren de moed in de schoenen zinken. HEER Hier komt het van dat uw familie wegblijft – weggejaagd door uw vreemde waanzin. Edele heer, gedenk toch uw afkomst, roep uw oude gedachten terug uit ballingschap, en verban deze abjecte laagbijdegrondse dromen daarheen. Kijk toch hoe uw dienaren elk klaar staan om u op uw wenken te bedienen. Wilt u muziek? Hoor, Apollo speelt, en twintig nachtegaaltjes zingen. (Muziek) Of wilt u slapen? We leggen u op een divan, zachter en zoeter dan het lustbed van Semiramis. Wilt u wandelen? We bestrooien uw pad met veenbies. Of wilt u rijden? Uw paarden worden opgetuigd, de zadels bezaaid met goud en parels. Wilt u met de havik jagen? U hebt er die hoger vliegen dan de leeuwerik.