Seni Silat Melayu satu perlambangan Akal Budi Melayu Prof Dr Supyan Hussin Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA) Universiti Kebangsaan Malaysia WACANA WARISAN BORNEO 2017 (WWB 20 Disember 2017) Anjuran Bersama Unit Penyelidikan Warisan Borneo, Universiti Malaysia Sabah, Majlis Profesor Negara dan ATMA-UKM Silat adalah benteng pertahanan ketiga negara selain tentera dan polis. 24 Oktober 2015 KUALA LUMPUR: Datuk Seri Najib Tun Razak meminta supaya seni persilatan Melayu diperluaskan dan pengamalnya meningkatkan lagi kemahiran pertahanan diri itu kerana ia adalah benteng pertahanan ketiga negara selain tentera dan polis. Perdana Menteri berharap seni pertahanan diri itu kembali berakar umbi dan bercambah di kampung, taman, institusi pengajian tinggi dan di mana sahaja. "Sejajar dengan aspirasi kerajaan untuk memastikan kesinambungan silat sebagai warisan bangsa di negara ini, saya telah mengisytiharkan silat sebagai bela diri rasmi negara," katanya Dr Supyan Hussin UKM Akal Budi Melayu • 5 elemen penting yang mempengaruhi dan membina Akal Budi Melayu • Setiap satu elemen mempunyai nilai-nilai tersendiri dan saling Gaya hidup melengkapkan. • Seni Silat Melayu adalah satu Emosi bahagian dari gaya hidup orang Melayu yang dipengaruhi oleh 4 Pelakuan elemen yang lain Pemikiran • Manifestasi atau perlambangan lain: busana, makanan, perabot, Falsafah (agama) hiasan, pantun, peribahasa, motif, lanskap, senjata, senibina dsb Dr Supyan Hussin UKM Seni Silat Melayu satu perlambangan Akal Budi Melayu • Seni Silat Melayu adalah salah satu perlambangan Akal Budi Melayu yang di dalamnya mencerminkan falsafah, pemikiran, perlakuan, emosi dan Gaya hidup gaya hidup orang Melayu di Nusantara. • Seni Silat Melayu mempunyai Emosi asas ilmunya yang tersendiri digabungkan dalam lima aspek Pemikiran Pelakuan iaitu fizikal, mental, emosi, spiritual dan sosial yang perlu diselami dan dikupas secara Falsafah (agama) ilmiah agar ilmu Seni Silat Melayu dapat dihargai dan menjadi relevan sepanjang zaman Dr Supyan Hussin UKM Terminologi dan konsep Konsep: • Silat Pertahan, bela, lindung diri • Pencak adalah suatu yang fitrah atau • Seni Silat tabii pada semua manusia dan haiwan apabila diri diserang, • Seni mempertahankan diri diganggu, dan diancam. • Seli bela diri Ada dua perbezaan: • Seni Tempur • Ilmu gaduh Tahap reaksi atau respon diri terhadap gangguan • Ilmu tempur • Silat tari Tahap ilmu dan seni dalam pertahan diri Dr Supyan Hussin UKM Sejarah • Pencak – lebih dahulu dikenali sebelum adanya perkataan silat, banyak digunakan atau disebut di pulau Jawa era pra-Islam • Silat – dikenali selepas kedatangan Islam di Alam Melayu atau Nusantara, banyak digunakan atau disebut di pulau Sumatera • Silat dari perkataan silaturrahim • Guru agama, ulamak pondok memiliki dan mengajar ilmu pertahanan diri Dr Supyan Hussin UKM Seni • Seni – satu set ilmu dan kemahiran serta pengalaman yang diterjemahkan dalam bentuk tindakan bersandarkan kepada falsafah, pemikiran, pelakuan, emosi, dan gaya hidup yang berpaksi kepada nilai-nilai setempat. • Dalam Alam Melayu, sandaran ini dirangkum dalam AKAL BUDI MELAYU • Seni Silat - satu set ilmu dan kemahiran serta pengalaman……. • Seni tampak (visual), Seni lukis, Seni suara, Seni fesyen, Seni tari, Seni Muzik, Seni ukir Dr Supyan Hussin UKM Seni … • Fungsi seni: menambah daya tarikan, mencantikkan mengukuh, memantapkan, mengindahkan, menawan, menghibur • Aliran seni: Klasisisme , Romatisme , Naturalisme , Realisme , Ekspresionisme , dan Impresionisme. Dr Supyan Hussin UKM Akal Budi Melayu • Nilai membentuk karakter, imej, pelakuan, dan identiti ata jati diri manusia • Nilai dalam AKAL BUDI MELAYU: tolak ansur, sabar, akomodatif, toleran, hormat menghormati, bantu membantu, mengelak dari bergaduh • Nilai dalam Silat Melayu: bunga (ilmu nonverbal dalam perbincangan awal – negosiasi), buah (mengelak, menepis, membuang, mengunci, melumpuh, membunuh) • Konsep silat – sunnatullah, tabie manusia dalam mempertahan, membela yang haq, maaruf, adil, baik, mulia, dan aqidah. Dr Supyan Hussin UKM 26 Cekak dan Gayong Pahang Cekak Pusaka Hanafi 27 Cekak Hanafi Senarai Cekak Silat Papan Sekeping 28 Cekak Harimau 29 Cekak Lincah Sutan Maakat silat 6 Bakawali 30 Cekak Malaysia 7 Bambu Runcing Rajawali 31 Cekak Pendekar Ahmad 8 Bangau Putih 32 Cekak, Terlak, Lintar, dan berdaftar 9 Bantan Spado 10 Bantan Melaka 33 Cekam Rimau di Malaysia 11 Banteng Betawi 34 Cekap 12 Bengkong Hijau 35 Cemara Bugis 13 Bengkong Putih 36 Cempani Cekalong 1 Abjad 14 Berembang 37 Cengkam Harimau Ghaib 2 Alam Cahaya 15 Betung Cemati Siguntang 38 Cepat Tangan 3 Alang Samudera 16 Buah 21 39 Cikalong 4 Al-Haq 17 Buah Dalam Tari 40 Cimande Lincah 5 Awang Sulong Merah 18 Buah Jatuh 41 Cimande Mega Malam Muda 19 Buah Johor 42 Cimande Pecah Tujuh 20 Buah Pukul Mersing 43 Cimandi 21 Buah Pukulan Yunan 44 Cindai Alam 22 Bunga Malaysia 45 Cindai Kuning 23 Bunga Negeri Kedah 46 Cindai Putih 24 Bunga Raya 47 Cula Sakti 25 Bunga Wali 48 Cula Simanjakini Dr Supyan Hussin UKM 72 Gayong Sri Gemuruh 98 Gerak Kilas 73 Gayong Warisan Serantau 99 Gerak Kilat 49 Dangwangi 74 Gayung Fatani 100 Gerak Kuntau 50 Daun 75 Gayung Ghaib 9 101 Gerak Langkah 7 51 Diam 76 Gayung Ghaib Ghadiwat Panca 102 Gerak Lincah Purba Gerakan 9 103 Gerak Panca 52 Gabungan 5 77 Gayung Harimau Hitam 104 Gerak Panji Alam 53 Gabungan Panji 78 Gayung Jati Setapak 71 54 Garis Laksamana 79 Gayung Kedah 105 Gerak Pendekar 55 Garuda Sakti 80 Gayung Khalifah 106 Gerak Persilatan 56 Gayang Lian 81 Gayung Laksamana Sejagat 57 Gayang Lima 82 Gayung Maarifat 107 Gerak Sejati Pancar 58 Gayong (9) Hak Sejati Pahang 83 Gayung Pancasila Murni 59 Gayong 3 Kalimah 84 Gayung Siam 108 Gerak Seni Silat Kuntau 60 Gayong 5 85 Gayung Sri Fatani Melayu Kedah 61 Gayong 7 86 Gayung Tunggal 109 Gerak Silat Lian 62 Gayong Garuda 87 Gayung Zahir 9 110 Gerak Silat Tapak Suci 63 Gayong Gerak Serentak 88 Gayung, Kuntau Jawa dan Tomoi Kelantan 64 Gayong Ghaib Nusantara 89 Gegaran Petani 111 Gerak Sunan 65 Gayong Helang Merah 90 Gerak Gayong Jati 112 Gerak Tangkas Suci 66 Gayong Karomah 91 Gerak Ibu Gayong 113 Gerak Tempur 67 Gayong Malaysia 92 Gerak Ilham 114 Gerak Teras Pasak 68 Gayong Pancaindera 9 93 Gerak Ilham Kuntau Kaedah Bumi Melayu 69 Gayong Panglima Ahmad 94 Gerak Insan Seni Malaysia 115 Gerakan Suci 70 Gayong Seni Bunga 95 Gerak Jati Mangkubumi 71 Gayong Singa Berantai 96 Gerak Jurus Makrifat 97 Gerak Kerohanian Gayong Dalam Dr Supyan Hussin UKM 116 Habib Hamid 137 Jabat 7 117 Hak 138 Jalak Lenteng 161 Keris Lok Sembilan 118 Halilintar Gerak 139 Jatuh 162 Khatam Maut Laksamana Jebat 140 Jatuh Ketereh 163 Klimunan 119 Haqq Melayu 141 Jatuh Mata 164 Kota Sendeng 120 Harimau 142 Jawa 165 Kunci Melayu 121 Harimau Banten 143 Jawa Betawi 166 Kuningan 122 Harimau Berantai 144 Jawa Sunda 167 Kuntau 123 Harimau Berantai Kedah 145 Jawi 168 Kuntau 7 124 Harimau Hitam 146 Jemaah 169 Kuntau Banjar 125 Harimau Jatian 5 147 Jurus Senjata Lapan 170 Kuntau Betawi 126 Harimau Sang Saka Pak Mat Kedidi 171 Kuntau Harimau 127 Harimau Sri Rama 172 Kuntau Iban 128 Helang Harimau 148 Kala Putih 173 Kuntau Ilat 129 Helang Langkawi 149 Kalimah Gempur Jagat 174 Kuntau Jawa 130 Helang Merah 150 Kalimah Malaysia 175 Kuntau Melayu 131 Helang Putih 151 Kalimah Panglima Tangkas 176 Kuntau Patani 132 Helang Putih Perkasa 152 Kalimah Serumpun Jati 177 Kuntau Tekpi 133 Helang Terbang 153 Kalimah Yahya Said 134 Hulubalang Melaka 154 Kampung Rawa 155 Kapi 135 Ikatan Kalam Utama 156 Kegayungan Acheh Helang Putih 136 Ikatan Laksamana 157 Kenjawan 158 Kenjawen 159 Kera Putih Kegayungan Seri Sukma Sakti 160 Kerayong Sendeng Dr Supyan Hussin UKM 178 Laksamana Kedah 209 Pagar Ruyung 179 Langkah 3 197 Mega Chemande 210 Pahang Tua (Pencak Desa) 180 Langkah 7 198 Megat Laksamana 211 Pahlawan 181 Langkah Hang Jebat 199 Melayu Asli 212 Paksi Rimau Berantai 182 Langkah Pusaka Purba 200 Melayu Asli Kedah 213 Palitau 183 Langkah Silat Sri Wali Maya 201 Melayu Jati 214 Panca Delima 184 Lela Pahlawan 202 Melayu Pahang 215 Panca Sila Seni Silat Gayong 185 Lian 203 Melayu Pahang (Tok Gajah) Pongok 186 Lian Buah Pukul 204 Menanti 216 Pancaindera 187 Lian Padukan 205 Merpati Putih 217 Pancaindera Seni Silat 188 Lima Bersaudara 206 Minangkabau Lintau 189 Lincah 218 Pancang 12 190 Lincah Harimau 207 Naga Buana Cekak Berapi 219 Pancasila Gayong Harimau 191 Lincah Sutan Maakad 208 Nasrul Haq 220 Pandinjuan 192 Lincah Terlak 221 Panglima Hitam 193 Lintar Minangkabau 222 Panglima Terbilang 194 Lintar Tanah Datar 223 Panji Putera Ledang 195 Lintar Warisan 224 Pasak Bambu Runcing 196 Lintau Tua 225 Pedang 226 Pelaga Pulau Pinang 227 Pelanduk Putih 228 Pencak Riak Harimau 229 Pendekar Bertuah 230 Pendekar Muda 231 Pendekar Ulong 232 Pendekar Warisan Mahaguru Melayu Sejati Dr Supyan Hussin UKM 233 Peninjau Sutan Maakat 264 Sabil Seri Indera Sakti 234 Penjurit Melayu Kepetangan 265 Sadar Malaysia 235 Penyatuan Gerak Seni Gayong Sentuhan Badar 266 Sakabumi 236 Perguruan Senaman Gerak Sentuhan 267 Sambar Helang 237 Perisai Minda Sejati 238 Perisai Sakti 268 Sarang Dayung 239 Perkalongan Cimindai Putih 269 Sekebun 240 Permainan 12 270 Sekiambang Sakti 256 Rajawali 241 Pesaka Bahaman 271 Sekubi 257 Rajawali Putih 242 Pesaka Desa 272 Selangkah Gerak 258 Rajawali Tunggal 243 Pesaka Melaka 259 Randai Minang 273 Selendang Gabungan 244 Pesaka Terlak 260 Ranting 274 Selendang Merah 245 Porsigal 261 Rencong Rentak Sembilan 275 Seligi Putra 246 Pukul Pelaga 262 Riak Harimau Cengkam Maut 247 Pukulan Melaka 276 Semandai Dam-Dam 263 Rumpun Serantau 248 Pukulan Paris Dendam 277 Semangat Panglima 249 Pukulan Sendeng