De plek waar je wilt zijn! Gebiedsagenda voor de Hoeksche Waard-West/Spuimonding De aanpak: 2016 en verder Deze Gebiedsagenda kwam tot stand in opdracht van en in overleg met Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (SOHW), gemeente Korendijk, Wereld Natuur Fonds en Havenbedrijf Rotterdam. De door de gemeenteraad van Korendijk op 16 februari 2016 bekrachtigde versie kan worden opgevraagd bij SOHW en bij gemeente Korendijk. © Mei 2016. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, zonder voorafgaande toestemming van de betrokken organisaties. De plek waar je wilt zijn! Gebiedsagenda voor de Hoeksche Waard-West/Spuimonding De aanpak: 2016 en verder Inhoud Hoofdstuk 1 4 Achtergrond, aanleiding en doel van de projecten Hoofdstuk 2 10 Impulsen - economie, ecologie en leefbaarheid Hoofdstuk 3 14 Schets van de toekomst Hoofdstuk 4 18 Waardenketens en startmotoren Hoofdstuk 5 28 Organisatie en vervolg Hoofdstuk 6 32 Programma en tijdlijn Hoofdstuk 7 34 Communicatie 3 Hoofdstuk 1 Achtergrond, aanleiding en doel van de projecten et westelijke deel van de Hoeksche Waard heeft twee belangrijke kenmer- Hken. Een ervan is het eeuwenoude bin- nendijkse cultuurlandschap met voormalige getijdenkreken. De uitgestrekte buitendijkse oevers van het Haringvliet en de Spuimonding vormen het tweede kenmerk. Beide zijn bijzon- dere werelden-op-zich met veel ecologische en economische mogelijkheden. Impulsen het initiatief tot deze Gebiedsagenda. Verbinden we deze gebieden met elkaar, dan SOHW realiseert hiermee delen van het ontstaan er belangrijke kansen. Hiervoor moet Uitvoeringsprogramma SOHW 2015-2018 voor de worden geïnvesteerd in natuur en landschap Hoeksche Waard. Gemeente Korendijk heeft tot zodat de beleving van rust en stilte en het mooie dusver gekozen voor een faciliterende rol en ziet landschap meer recreanten gaan aantrekken. nieuwe energie en initiatieven ontstaan om de Tegenover die investering staat winst in de vorm leefbaarheid te bevorderen. Vanuit hun gezamen- van nieuwe banen en behoud van voorzieningen lijk ambitie ‘open haven in een natuurlijke delta’ en leefbaarheid. Een win-winsituatie die we met spelen Wereld Natuur Fonds en Havenbedrijf elkaar kunnen bereiken en die ervoor zorgt dat de Rotterdam een ondersteunende en faciliterende Hoeksche Waard dé plek wordt waar je wilt zijn! rol. Dit leidt tot meer kansen voor economi- sche ontwikkeling maar ook tot een intergetij- Kansen benutten dengebied met een vitale delta voor trekvis en SOHW, gemeente Korendijk, Wereld Natuur zoetwatervoorziening. De potentie daarvoor Fonds en Havenbedrijf Rotterdam namen is rond Spuimonding aanwezig. De betrokken 4 organisaties willen de kansen in het gebied De aanpak benutten door projecten in gang te zetten samen Tijdens drie goedbezochte rondetafelbijeen- met inwoners, grondeigenaren en overheden. komsten op 16-12-2014, 03-03-2015 en 04-11-2015 De Gebiedsagenda is dan ook voortgekomen uit brainstormden ondernemers, bewoners en andere overleg en samenwerking met organisaties en vertegenwoordigers van de initiatiefnemers over ondernemers in het gebied. de toekomst van het gebied. Doel was vooral het uitwerken van de waardenketens en het oplossen De Gebiedsagenda is geen formeel document in van knelpunten. De Ondernemerskring Korendijk de zin van de Omgevingswet. Voor de individu- organiseerde op 2 juli 2015 een drukbezochte ele projecten die eruit voortkomen, gelden dan bijeenkomst waar de energie van afspatte. Het ook de gebruikelijke wettelijke procedures. Denk is duidelijk dat er niet alleen veel enthousiasme daarbij aan een bestemmingsplan dat moet is, maar ook de wil om juist nú initiatieven te worden aangepast of vastgesteld. Zo is zorgvul- realiseren. digheid gewaarborgd en heeft de gemeenteraad het laatste woord. Ook het Planbureau voor de Leefomgeving en de TU Delft brachten hun kennis en kundigheid Aanleiding voor de gebiedsagenda is een aan- in. Samen zetten zij zich in voor een gezonde besteding die in 2013 door SOHW werd uitge- delta met een dynamisch ecosysteem en een schreven. Doel daarvan was de vitaliteit van bloeiende haven. Beide organisaties hebben het gebied nieuw leven in te blazen, want er dan ook belangrijke contacten op de gebieden zijn aanwijzingen dat juist die vitaliteit onder beleid, onderzoek en onderwijs en veel ervaring druk staat. Vanuit SOHW werd iedereen die met vergelijkbare omgevingsprojecten. woont of werkt in de Hoeksche Waard uitge- daagd om ideeën en projecten te presenteren Op 26 mei en 15 september 2015 is de gemeen- voor de ontwikkeling en vitalisering van het teraad van Korendijk geïnformeerd over de gebied. De oproep leverde meer dan veertig, plannen en ook met het college van B&W van vooral particuliere, initiatieven op: zeer diverse Korendijk is overlegd. Bewoners worden in de ideeën en investeringsmogelijkheden variërend eerste helft van 2016 uitgenodigd voor een infor- van enkele tonnen tot vele miljoenen euro’s. De matieve bijeenkomst. meest kansrijke initiatieven zijn in 2014 uitge- werkt en verzameld in het Werkboek Hoeksche Op 17 februari 2016 werd de Gebiedsagenda Waardenmakerij.1 Daarbij vormen ‘waardenke- bekrachtigd door de gemeenteraad van tens’ de economische verbindingen die ervoor Korendijk. De raad is het er unaniem mee eens zorgen dat de verschillende initiatieven met dat de gekozen werkwijze het mogelijk maakt om elkaar samen sterker staan en meer impact heb- de leefbaarheid en de economische vitaliteit te ben (zie hoofdstuk 4). stimuleren, terwijl de natuur- en cultuurhistori- sche waarden van het gebied behouden blijven. Waardenketens worden gevormd door groepen De raad vindt onder meer dat de ‘rode loper’ initiatieven die elkaar versterken. De initiatieven moet worden uitgelegd voor particuliere initiatie- hebben een specifieke bedrijfswaarde, soci- ven in het gebied. De kaders die het college van ale waarde, economische waarde of gebieds- B&W meekreeg voor wat betreft de uitvoering, waarde. Uitgangspunt is dat ‘publiek geld’ slim worden gebruikt bij de toetsing van concrete wordt gekoppeld aan ‘privaat’ geld. Met andere plannen die vervolgens aan de raad moeten wor- woorden: er is sprake van investering door den voorgelegd. de overheid en door andere organisaties en ondernemers. 5 Tien jaar! kracht van de zuidrand van de Hoeksche Waard. Er is veel enthousiasme, energie en de wil om Bovendien is dit gebied een sleutel voor de de initiatieven in het gebied te (helpen) realise- ontwikkeling van het Haringvliet, dat ecolo- ren. Bestuurlijk is de tijd rijp en er zijn financie- gisch gezien internationaal van groot belang is. ringsmogelijkheden, waaronder subsidies. Deze Uitgangspunt is dat de initiatieven tussen 2016 Gebiedsagenda is gericht op de Hoeksche Waard- en 2026 worden gerealiseerd. De uitvoering van West / Spuimonding omdat dit gebied alles in de eerste initiatieven begint al in 2016. Een aantal zich heeft om bij te dragen aan de economische projecten wordt daarbij gezien als ‘startmotor’. 6 Doel van de projecten Elk project heeft zijn eigen belangen en doelen. De kracht zit echter in het uitvoeren van álle projecten, waardoor ze elkaar in waardenketens versterken en de volgende, algemene, doelen worden bereikt: • de dorpen versterken hun aantrekkingskracht om er te wonen, te werken en te verblijven • dat gebeurt op een voor de Hoeksche Waard herkenbare, karakteristieke manier die onder meer vraagt om aandacht voor de beleving van rust en ruimte • het landelijke gebied wordt beter bereikbaar en gastvrijer, waardoor het vitaler wordt • er komt meer toegankelijke natuur, zowel bin- nendijks (kreken, akkerranden) als buitendijks (getijdennatuur, landschap en recreatie langs Haringvliet en Spui) • agrariërs zien hun zoetwatervoorziening veilig- gesteld, waardoor het productievermogen op peil blijft • het niveau van de voorzieningen stijgt en verschillende sectoren – zoals de zorgsector – groeien. De projecten uit de Gebiedsagenda worden inge- bracht in de Landschapstafel Haringvliet.2 Hier worden financiële afspraken vastgesteld over investeringen rond biodiversiteit en recreatie tussen provincie Zuid-Holland en de regio’s in de komende jaren. 7 Projecten uit het Werkboek kansrijke initiatieven uit het werkboek Hoeksche Het Werkboek Hoeksche Waardenmakerij geeft Waardenmakerij. van een aantal projecten in de Hoeksche Waard aan dat ze niet alleen toonaangevend en kansrijk Nieuwe projecten zijn, maar ook op relatief korte termijn te realise- Na gesprekken met initiatiefnemers en bewoners ren. Op de Projectenkaart Gebiedsontwikkeling uit het gebied – onder meer tijdens de rondeta- Hoeksche Waard-West (blz. 9) en in het felbijeenkomsten – is de lijst uitgebreid met nog Uitvoeringsprogramma (blz. 32/33) zijn de meer, inmiddels uitgewerkte initiatieven. Meer deelprojecten vermeld, die voortkomen uit de hierover in hoofdstuk 6. Kansrijke projecten en betrokken partijen uit het Werkboek (in alfabetische volgorde) • Bas Ampt • Charterschip de Zeeland • Coöperatie Collectief Hoeksche Waard Werkboek • De Bruijne / Windlocatie 50 • Dorpsverenigingen / belangenverenigingen: Hoeksche Waardenmakerij - D10 - Goudswaard - Dorpsbelang Zuid-Beijerland - Filopopers - Nieuw-Beijerland - Nieuwendijk - Zuid-Beijerland - Swaneblake - Piershil • Firma Zeelenberg • Fort Buitensluis • Freek en Marleen Ampt • Gemeente Korendijk • Havenbedrijf Rotterdam economische kracht • Hoekschewaards Landschap • Jachthaven De Hitsert vanuit de zuidrand • Landgoed Delta Hoeve • LTO • Ministerie van Infrastructuur