Beleidsnotitie permanente bewoning van recreatiewoningen in Twenterand. Vriezenveen Augustus 2004 Hoofdstuk 1 Algemeen 1.1 Aanleiding Deze beleidsnotitie heeft als insteek duidelijkheid te bieden over het tegengaan van de onrechtmatige bewoning van recreatiewoningen. Aanleiding is de brief van minister Dekker aan de Tweede Kamer waarin zij de uitgangspunten aangeeft ten aanzien van de problematiek t.a.v. onrechtmatige bewoning van recreatieverblijven. Hierin geeft zij eveneens aan dat zij voor 1 januari 2005 op dit punt duidelijkheid van de gemeentebesturen verwacht. Voor deze datum moet duidelijk worden welke recreatiewoningen/-complexen in aanmerking komen voor bestemmingsplanwijziging, welke bestaande situtaties een beroep kunnen doen op de mogelijkheid van een persoonsgebonden beschikking en voor welke recreatiewoningen actieve handhaving wordt ingezet c.q. voortgezet. 1.2 Huidig beleid De gemeente Twenterand voert beleid om permanente bewoning van recreatiewoningen niet toe te staan en zonodig daartegen op te treden. Opzet is het beleid in het licht van nieuwe inzichten op rijksniveau opnieuw op schrift te stellen en daarvoor de Awb-procedure te volgen ten behoeve van de rechtszekerheid. Permanente bewoning van recreatiewoningen werd in de voormalige gemeente Den Ham en de voormalige gemeente Vriezenveen niet toegestaan. Een uitzondering werd gemaakt voor enkele gevallen namelijk 2 woningen te Den Ham. Voor die 2 recreatiewoningen werd en wordt bewoning toegestaan op basis van een schriftelijk vastgelegde uitsterfconstructie. Dus een persoonsgebonden recht, dat eindigt op het moment dat de huidige bewoners de recreatiewoningen verlaten. Door de gemeente is in andere dan deze 2 gevallen nooit toestemming gegeven voor dergelijke vormen van illegale bewoning. Overtreders kunnen zich dan ook niet beroepen op het feit dat het illegale gebruik van hun opstallen voorheen wel was toegestaan. 1.3 Continuering van beleid De gemeente Twenterand zal geen gebruik maken van de mogelijkheid om de bestemming van recreatiewoningen c.q. complexen om te zetten naar een woonbestemming, omdat zoals bekend de gemeente recreatie en toerisme als speerpunt van beleid heeft. De gemeente zet in op het actief stimuleren van de toeristische sector. Immers recreatie en toerisme is een belangrijk instrument om de leefbaarheid en economische vitaliteit van het platteland te bevorderen. Met name rondom Den Ham liggen potenties voor het verder uitbouwen van verblijfsrecreatie. De onlangs vastgestelde Structuurvisie Flierdijk geeft hiervan een uitwerking. Nu her en der in de gemeente recreatieparken tot stand komen c.q. plannen in voorbereiding zijn voor de bouw van recreatieparken is het gewenst beleid te vormen voor het bepalen van de rechtspositie van de ingezetenen die eigenaar en/of gebruiker van één of meer recreatiewoningen zijn en actiever dan voorheen tegen eventuele overtredingen van het verbod op permanente bewoning op te treden. Daarnaast komt nog het feit dat het omzetten van de bestemming verblijfsrecreatie naar woonbestemming in onze gemeente voor recreatiecomplexen niet aan de orde is, omdat dit volgens het nieuw ingezette beleid van het ministerie ( zie volgende paragraaf) uitsluitend kan als deze complexen in ruime mate ( meer dan 50 %) permanent worden bewoond. Dat is in onze gemeente nergens het geval. Onder een park wordt in dit geval verstaan een complex van recreatieverblijven, waarop minimaal drie recreatieverblijven aanwezig zijn. Een uitzondering op deze regel zal worden gemaakt in die gevallen waar het recreatiewoningen betreft, die niet op een park zijn gesitueerd, en waar de bewoners al langere tijd in de GBA staan ingeschreven, en waarbij de recreatiewoning aan nader te stellen randvoorwaarden voldoet. Deze woningen zullen per geval afzonderlijk voor besluitvorming aan het college worden voorgelegd. 1.4 Verruiming van beleid door de minister VROM Deze verruiming, die niet geldt voor gebieden die als waardevol en/of kwetsbaar worden aangemerkt (Ecologische hoofdstrucuur, Vogel- en Habitatrichtlijngebieden, Natuurbeschermingswet-gebieden, delen van de Nationale Landschappen), biedt de gemeenten en provincies meer mogelijkheden om op grond van hun reguliere bevoegdheden, woonbestemmingen door te voeren voor situaties waarin op 31 oktober 2003 onrechtmatig in een recreatiewoning werd gewoond. Dat kan alleen voor complexen die op een door de gemeente te bepalen peildatum, die niet na 31 oktober 2003 mag liggen, in grote mate (meer dan 50%) onrechtmatig werden bewoond. Deze situatie doet zich in onze gemeente niet voor. Ook voor gevallen die betrekking hebben op onrechtmatige bewoning van recreatiewoningen, maar dan buiten complexen, moeten de gemeenten in samenwerking met de provincies beleid vormen voor 1 januari 2005. Dit zijn de situaties waar op de zojuist bedoelde peildatum onrechtmatig werd gewoond, maar waar op grond van rijksbeleid geen bestemmingswijziging aan de orde kan zijn , dan wel waar gemeenten en / of provincies op grond van hun eigen beleid geen bestemmingswijziging overwegen. In beginsel dienen de gemeenten volgens de minister handhavend op te treden, maar het ministerie maakt geen bezwaar indien gemeenten persoonsgebonden beschikkingen nemen die er toe strekken dat de betreffende bewoner(s) in de betreffende recreatiewoning mogen blijven wonen. Gemeenten die nog niet handhavend optreden dienen volgens de minister alsnog een peildatum te bepalen. Situaties van permanente bewoning, die na die peildatum zijn ontstaan, komen niet in aanmerking voor een persoonsgebonden beschikking. De gemeenten dienen uiterlijk 31 december 2004 via de VROM-inspectie hierover aan de minister te rapporteren. De provincie Overijssel wil hierbij vinger aan de pols houden. Gedeputeerde staten hebben de gemeentebesturen inmiddels schriftelijk verzocht over hun aanpak (voorgenomen tijdpad en voorgenomen uitwerking) aan de provincie te rapporteren. 1.6 Overleg en samenwerking met de buurgemeenten Overleg met de buurgemeenten over het te voeren beleid ligt voor de hand. Hierbij kan gedacht worden aan de gemeente Hellendoorn, Tubbergen, Wierden, Ommen en Hardenberg. Hierbij kan worden aangesloten met de het project HON (handhaving op niveau), waarin Twenterand met andere Twentse gemeenten participeert. In de nota HON is aangegeven dat een uitwerking van de problematiek met betrekking tot permanente bewoning van recreatiewoningen nodig is. Dit geldt temeer nu, zoals is aangegeven, de minister een rapportage verlangt over specifiek deze aangelegenheid voor 1 januari 2005. Bij uitvoering van beleid ligt samenwerking c.q. afstemming met Hardenberg in verband met het park de Vlegge, dat deels op grondgebied van Hardenberg en deels binnen Twenterand ligt, voor de hand. Hoofdstuk 2 2.1 situatie Twenterand Op grond van de beschikbare gegevens, waarbij gebruik is gemaakt van de gemeentelijke basis administratie (GBA), de woningregistratie en gegevens van de plaatselijke VVV’s, blijkt dat in de gemeente Twenterand ruim 140 recreatiewoningen aanwezig zijn. Hiervan staan er 24 niet op een recreatiepark c.q. complex. Harde gegevens over situaties waarin van de circa 140 recreatiewoningen gebruik wordt gemaakt voor het houden van hoofdverblijf (permanent wonen), zijn (nog) niet voorhanden. Op basis van de gemeentelijke basis administratie blijkt dat op 10 adressen, die bekend zijn als recreatiewoning, bewoners staan ingeschreven. Het betreft daarbij 3 woningen op een park, waarbij in één geval sprake is van een persoonsgebonden gedoogbeschikking, en twee gevallen die daar relatief nog maar kort wonen, nl sinds augustus 2003 en sinds mei 2004. De overige gevallen betreffen dus “solitaire” recreatiewoningen, waarvan op 4 adressen pas sinds 2004 wordt gewoond, en in drie gevallen al veel langer nl. respectievelijk sinds 1956 en 1989 en 1983 (deze laatste betreft een persoonsgebonden gedoogsituatie) . Uit de GBA kan niet worden afgeleid of het hier gaat om een definitieve huisvesting of om een tijdelijke overbruggingssituatie. Hierbij zijn de circa 30 woningen van het park “de Lourenshoeve”, die worden gebruikt voor de huisvesting van asielzoekers, niet meegerekend. Voor deze recreatiewoningen is een tijdelijke vrijstelling ex artikel 17 WRO verleend, welke expireert op 13 oktober 2007. Uiteraard kan bij het onderzoek niet worden volstaan met de signalering vanuit de GBA, ook andere gegevens, zoals bijvoorbeeld van de belastingdienst, moeten worden gehanteerd. 2.2 definitie van permanente bewoning Een eenduidige definitie van permanente bewoning is niet voorhanden. Kenmerkend voor het wonen is het hebben van een feitelijk hoofdverblijf op die plaats. Degenen die in een recreatiewoning bivakkeren dienen derhalve elders over een hoofdwoning te beschikken. Het mag dan niet gaan om enkel een postadres, maar men dient daar feitelijke te wonen. Na divers overleg tussen vertegenwoordigers van Rijk, provincie en gemeenten is een aanbeveling gedaan voor het definiëren van het begrip “permanente bewoning ”. Deze luidt als volgt: het (al dan niet) tijdelijk gebruiken van een voor een wisselende bewoning bedoelde woning als hoofdverblijf. De definitie van het begrip “recreatiewoning” in de bestemmingsplanvoorschriften moet hierbij aansluiten. Zover dat nog niet het geval is moet dat alsnog gebeuren. Uitgangpunt is de volgende model-definitie: “een gebouw, bestemd om uitsluitend door een gezin of een daarmee gelijk te stellen groep van personen, dat/die zijn hoofdverblijf elders heeft, gedurende een gedeelte van het jaar,overwegend het zomerseizoen, te worden bewoond