p.o. Dyrektora / Acting Director Danuta Bodzek Dyrektor Artystyczny / Artistic Director dr / PhD Alicja Węgorzewska-Whiskerd Wolfgang Amadeus Mozart UPROWADZENIE Z SERAJU (Die Entführung aus dem Serail) (Abduction from the Seraglio) Libretto – Gottlieb Stephanie der Jüngere na podstawie dramatu / based on the drama by Christoph Friedrich Bretzner Wolfgang Amadeus Mozart UPROWADZENIE Z SERAJU KV 384 (Die Entführung aus dem Serail / Abduction from the Seraglio) Libretto – Gottlieb Stephanie der Jüngere na podstawie sztuki Christopha Friedricha Bretznera Belmont i Konstancja based on the drama Belmont and Constanze by Christoph Friedrich Bretzner Opera w trzech aktach / Opera in three acts Oryginalna niemiecka wersja językowa z dialogami w języku polskim In the original German with Polish dialogues DYRYGENT / CONDUCTOR Marcin Sompoliński INSCENIZACJA I REŻYSERIA / DIRECTING AND STAGING Jurij Aleksandrow SCENOGRAFIA, KOSTIUMY I ŚWIATŁA / SCENOGRAPHY, COSTUMES AND LIGHTS Paweł Dobrzycki CHOREOGRAFIA / CHOREOGRAPHY Natalia Madejczyk OBSADA / SOLOISTS Konstanze – Aleksandra Bubicz-Mojsa, Sylwia Krzysiek, Joanna Moskowicz Belmonte – Aleksander Kunach, Daniel Oleksy, Jacek Szponarski Pedrillo – Bartosz Nowak, Tomasz Tracz, July Zuma Blonde – Paulina Horajska, Nicola Said, Aleksandra Żakiewicz Osmin – Dariusz Górski, Sebastian Marszałowicz, Robert Ulatowski Selim – Piotr Pieron MIMOWIE / MIMES Mariusz Karpiński, Andrzej Kwiatkowski TANCERKA / DANCER Klaudia Walasz ZESPÓŁ WOKALNY WARSZAWSKIEJ OPERY KAMERALNEJ VOCAL ENSEMBLE OF WARSAW CHAMBER OPERA KIEROWNIK ZESPOŁU/ CHORUS MASTER Krzysztof Kusiel-Moroz ZESPÓŁ INSTRUMENTÓW DAWNYCH WARSZAWSKIEJ OPERY KAMERALNEJ ANCIENT INSTRUMENTS ENSEMBLE OF WARSAW CHAMBER OPERA MUSICAE ANTIQUAE COLLEGIUM VARSOVIENSE PREMIERA / PREMIERE: 20 KWIETNIA / APRIL 2018 remiera, nowe dzieło bądź nowa jego inscenizacja, to w kalendarzu każdego teatru okładnie 235 lat, tyle czasu upłynęło od pierwszego wystawienia Uprowadzenia Poperowego wielkie święto. Takim dla nas, zespołu Warszawskiej Opery Kameralnej, jest Dz seraju Wolfganga Amadeusza Mozarta w Warszawie. Zaliczana do grona pięciu prezentowana nowa wersja Uprowadzenia z seraju. Cieszę się, że do jej powstania przyczy- najważniejszych oper Salzburskiego Mistrza opera, obok Wesela Figara, Czarodziejskiego niły się tak znakomite postacie, jak: Jurij Aleksandrow, wybitny reżyser, dyrektor i założy- fletu, Così fan tutte i Don Giovanniego, stanowi nie tylko kanon klasycznej opery, ale ciel Opery Kameralnej w Sankt-Petersburgu, którego obecność staje się gwarancją nowego również wpisuje się w najważniejsze dziedzictwo kultury muzycznej Starego Kontynentu. odczytania mozartowskiego dzieła, jednak z należytym szacunkiem wynikającym z nie- Mam nadzieję, że obecna wersja mozartowskiego arcydzieła, wystawiana w Warszawskiej przeciętnej wiedzy i doświadczenia. Scenografia Pawła Dobrzyckiego wraz z choreografią Operze Kameralnej w trzecią dekadę po pierwszej premierze Uprowadzenia z seraju na Natalii Madejczyk, stają się godnym dopełnieniem tej muzyki. Cieszę się, że mozartowskie naszej scenie, wpisze się w Państwa gusta i będzie gościć na naszym operowym afiszu frazy zabrzmią w sposób najbliższy oryginałowi, za sprawą znakomitych śpiewaków oraz przez kolejne dziesięciolecia. Zespołu Instrumentów Dawnych Musicae Antiquae Collegium Varsoviense pod batutą Danuta Bodzek Marcina Sompolińskiego. Filarem fabuły mozartowskiego dzieła są różnice kulturowe p.o. Dyrektora i mentalne głównych bohaterów, u ich źródeł leży ciągle aktualny kontrast między kulturą Warszawskiej Opery Kameralnej chrześcijańską a islamem. Jednak Mozart ukazał tutaj wspólne wartości, niezmienne bez względu na krąg kulturowy czy religię: męstwo, miłość, uczciwość, lojalność i szacunek stojący ponad animozjami. Niech przesłanie Mozarta trwa. dr Alicja Węgorzewska-Whiskerd Dyrektor Artystyczny Warszawskiej Opery Kameralnej he premiere, a new work or its new staging is a great feast in every opera house. Thus, Tit is no different to us and the Warsaw Chamber Opera has a great pleasure to present t has been exactly 235 years, since the first staging of Wolfgang Amadeus Mozart’s The you a new version of The Abduction from the Seraglio. I am glad that such great character I Abduction from the Seraglio in Warsaw. As one of the five greatest operas of the Salzburg as Yuri Alexandrov, an outstanding director, director and founder of the Saint-Petersburg Opera Master, along with The Marriage of Figaro, The Magic Flute, Così fan tutte and Don Chamber Opera, whose presence is a guarantee of a new reading of the Mozart’s work, has Giovanni, it constitutes not only the canon of the classical opera, but it also is an inherent contributed to its creation, though he approached to this work with due respect resulting part of the most significant heritage of the musical culture of the Old Continent. I hope that from his incredible knowledge and experience. The set design by Paweł Dobrzycki along the current version of the Mozart’s masterpiece, that will be staged at the Warsaw Chamber with the choreography of Natalia Madejczyk are a worthy complement to this music. I am Opera in the third decade after the first premiere of The Abduction from the Seraglio on our glad that Mozart’s phrases will sound in the closest way to its original version, owing to stage, will fit in your taste and will be present in our opera repertoire for another decades. the excellent singers and the Ancient Instruments Ensemble Musicae Antiquae Collegium Varsoviense under the baton of Marcin Sompoliński. The fundamentals of Mozart’s plot Danuta Bodzek are the cultural and mental differences of the main characters, since the contrast between Acting Director Christian culture and Islam are still present. However, Mozart showed in his work that Warsaw Chamber Opera these two cultures share common values, that are unchanging regardless of the cultural circle or religion: courage, love, honesty, loyalty and respect standing above all the ani- mosities. Let Mozart’s message continue. Alicja Węgorzewska-Whiskerd, PhD Artistic Director Warsaw Chamber Opera 4 5 Nut tyle, ile trzeba W liście z dnia 26 września kompozytor pisze do ojca: „Pierwszy akt został ukończony ponad trzy tygodnie temu, podobnie jak jedna aria w akcie II i pijacki duet Vivat Bacchus z tego aktu. Ale nie mogę komponować owiedziałbym, że w operze poezja musi być całkowicie posłuszną córką muzyki” – pisał 13 paź- więcej, bo cała historia jest zmieniana – i, prawdę mówiąc, na moją własną prośbę. Na początku III aktu „Pdziernika 1781 roku Wolfgang Amadeusz Mozart w liście do ojca, Leopolda. Wówczas intensywnie jest uroczy kwintet, a raczej finał, ale wolałbym go mieć pod koniec II aktu. Aby było to wykonalne, trzeba pracował nad swym nowym dziełem – Uprowadzeniem z seraju, na podstawie libretta dostarczonego mu dokonać wielkich zmian, w rzeczywistości muszę wprowadzić zupełnie nowy wątek, i przedstawiłem to przez urodzonego we Wrocławiu poetę, Gottlieba Stephanie, jednego z ojców singspielu. Stephanie, a on po szyję jest zajęty czymś innym. Muszę się uzbroić w cierpliwość.” „Dlaczego włoskie komiczne opery są popularne wszędzie, pomimo nieszczęśliwych librett?” – pytał Sukces premiery (16 lipca 1782 w Burgtheater w Wiedniu) był tak wielki, że zaprocentował specjalnym w liście kompozytor, zrazu samemu udzielając odpowiedzi. „Ponieważ w nich muzyka króluje, a kiedy zaproszeniem Mozarta na salony siedziby cesarza – Hofburgu. To tam padły chętnie przywoływane słowa się jej słucha, wszystko inne zostaje zapomniane. Opera jest skazana na sukces, gdy fabuła jest dobrze monarchy, w sposób osobliwy recenzujące dzieło: „Zbyt piękne to dla naszych uszu, drogi Mozarcie. opracowana, słowa są podporządkowane wyłącznie muzyce, a nie upychane między nutami tu i tam, I strasznie dużo nut!” Na co kompozytor miał odpowiedzieć: „Akurat tyle nut, ile trzeba”. w taki sposób, by pasowały do jakiegoś nieszczęśliwego rymowania. Najszczęśliwiej dzieje się, gdy dobry Najlepszą recenzją tego, co się wydarzyło, są słowa samego Johanna Wolfganga von Goethego: kompozytor, który ma warsztat i jest wystarczająco przekonywujący w sugestiach, spotyka zdolnego „Wszystkie nasze wysiłki zmierzające do ograniczenia się do tego, co proste i niewydumane, poszły na poetę. Ot, takiego prawdziwego feniksa. Efekt jest taki, że w tym przypadku nie należy się obawiać marne, gdy pojawił się Mozart. Uprowadzenie z seraju podbiło wszystko, a nasze starania w tym, abyśmy o brawa, nawet ignorantów” – twierdził Mozart. Znamienne jest tutaj użycie słowa feniks, którego napisali utwór teatralny tak doskonały, jak jego, próżne”. Salzburski Mistrz używał, kiedy chciał podkreślić wyjątkowość zjawiska, jakiegoś szczególnego talentu, Choć singspiel w twórczości Mozarta gościł już za sprawą Bastiene i Bastienne (1768), Zaidy (1780), to bądź wykazać ulotność chwili. Nomen omen, zwrot ten wspaniale opisuje całe dzieło Uprowadzenia jednak Uprowadzenie z seraju uznaje się za pierwsze wielkie dzieło w tej formule, a wraz z Czarodziejskim z seraju, bowiem już u zarania obok walorów artystycznych, miało również lekki narodowy podtekst. fletem (1791) za kanon gatunku. I to właśnie Uprowadzenie z seraju było najczęściej wystawianym dziełem Otóż zgodnie z wolą cesarza Józefa II Habsburskiego, wielkiego orędownika singspielu jako narodowej scenicznym za życia kompozytora. formy artystycznego wyrazu, swoistej opozycji do włoskiej opery buffa, miano wystawiać dzieła Piotr Iwicki w języku niemieckim. I jak to często bywa, po kilka latach poczynań nie zwieńczonych