10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu Badanie ewaluacyjne pn. 10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu Badanie ewaluacyjne pt. 10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu RAPORT KOŃCOWY Zamawiający: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego al. Łukasza Cieplińskiego 4 35-010 Rzeszów www.umwp.podkarpackie.pl Wykonawca: Zachodniopomorska Pracownia Badawcza Marta Rzeczkowska-Owczarek ul. Salamandry 4 72 -003 Dobra Zachodniopomorska Grupa Doradcza Sp. z o.o. al. Powstańców Wielkopolskich 33 70-111 Szczecin Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 2 Badanie ewaluacyjne pn. 10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu SPIS TREŚCI 1 STRESZCZENIE……………………………………………………………………………………………………………………………………6 2 SUMMARY ............................................................................................................................................. 11 3 WPROWADZENIE .................................................................................................................................. 16 4 METODOLOGIA ..................................................................................................................................... 18 5 WYNIKI BADANIA .................................................................................................................................. 21 5.1 Charakterystyka programów i Inicjatyw Wspólnotowych wspartych środkami UE realizowanych na terenie województwa podkarpackiego ................................................................................................ 21 5.1.1 Okres przedakcesyjny (2000 - 2003) .................................................................................... 21 5.1.2 Perspektywa 2004-2006 ....................................................................................................... 26 5.1.3 Perspektywa 2007-2013 ....................................................................................................... 35 5.2 Dotychczasowe wykorzystanie środków finansowych przez gminy i powiaty województwa podkarpackiego (RPO WP, POKL, PROW).................................................................................................. 55 5.2.1 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2007-2013 ..................... 55 5.2.2 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 .............................................................. 81 5.2.3 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 ................................................................... 90 5.3 Analiza wpływu funduszy unijnych na gospodarczy rozwój regionu ............................................ 92 5.4 Analiza wpływu funduszy unijnych na społeczny rozwój regionu .............................................. 131 5.5 Ocena trafności i skuteczności wykorzystania wsparcia w ramach funduszy UE ....................... 166 5.6 Ocena inwestycji wdrożonych dzięki wsparciu finansowemu UE w opinii publicznej ............... 174 5.7 Wskazanie nowych możliwości wykorzystania funduszy unijnych w perspektywie finansowej 2014-2020 ............................................................................................................................................... 193 5.7.1 Krajowe programy operacyjne ........................................................................................... 194 5.7.2 Programy europejskiej współpracy terytorialnej ............................................................... 195 5.7.3 Regionalne programy operacyjne ...................................................................................... 196 6 STUDIUM PRZYPADKU ........................................................................................................................ 200 6.1 Gmina miejska Rzeszów .............................................................................................................. 200 6.2 Gmina miejska Stalowa Wola ..................................................................................................... 205 7 TABELA WNIOSKÓW I REKOMENDACJI ............................................................................................... 210 8 ZAŁĄCZNIK 1 ........................................................................................................................................ 218 9 ZAŁĄCZNIK 2 ........................................................................................................................................ 228 Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 3 Badanie ewaluacyjne pn. 10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu WYKAZ SKRÓTÓW ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa BDL Bank Danych Lokalnych GUS B+R Badania i rozwój CATI Computer assisted telephone interview (ankieta telefoniczna) EFR Europejski Fundusz Rolny EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRROW Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Obszarów Wiejskich EFS Europejski Fundusz Społeczny EPC Ekwiwalent pełnego czasu pracy EWT Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2007-2013 FMP Fundusz Małych Projektów GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad GUS Główny Urząd Statystyczny HDI Human Development Index (wskaźnik rozwoju społecznego) IDI Individual In-depth interview (indywidualny wywiad pogłębiony) ISPA Instrument for Structural Policies for Pre-Accesion Program (Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej) IZ Instytucja Zarządzająca KSI SIMIK Krajowy System Informatyczny System Informatyczny Monitoringu i Kontroli KSU Krajowy System Usług LGD Lokalna Grupa Działania LGR Lokalna Grupa Rybacka LHDI Local Human Development Index (wskaźnik rozwoju społeczności lokalnej) MIiR Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju MŚP Małe i średnie przedsiębiorstwa NSRO Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia OZE Odnawialne źródła energii PHARE Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies (Pomoc dla Restrukturyzacji Gospodarek Polski i Węgier PKB Produkt krajowy brutto POIG Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 POIŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 POKL Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 POPC Program Operacyjny Polska Cyfrowa PO RYBY Program Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich 2007-2013 PO WER Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 PPS Purchasing power standard (parytet siły nabywszej) Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 4 Badanie ewaluacyjne pn. 10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 PUW Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie RPO WP Regionalny program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 SAPARD Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development (Przedakcesyjny Instrument Wsparcia dla Rolnictwa i Obszarów Wiejskich) SPO ROL Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006 SPO RPR Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004-2006 SPO RZL Program Sektorowy Rozwoju Zasobów Ludzkich SPOT Sektorowy program Operacyjny Transport 2004-2006 SRP System Rozliczeń Projektów SRWP Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego TMR Taksonomiczny miernik rozwoju UE Unia Europejska US Urząd Statystyczny w Rzeszowie UMWP Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie WFOŚIGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie WUP Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie ZPORR Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 5 Badanie ewaluacyjne pn. 10 lat województwa podkarpackiego w UE – ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu 1 STRESZCZENIE Niniejszy raport jest wynikiem badania ewaluacyjnego przeprowadzonego w okresie od 13 maja do 16 września 2014 roku na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Głównym celem ewaluacji było podsumowanie wsparcia, jakie otrzymało województwo podkarpackie w ramach funduszy Unii Europejskiej i Inicjatyw Wspólnotowych – określenie jego wpływu na społeczny i gospodarczy rozwój regionu oraz wskazanie obszarów, które wymagają dalszego inwestowania w nowej perspektywie finansowej 2014-2020. Przeprowadzone badania i analizy wskazują na wyraźny postęp społeczno-gospodarczy regionu, który został poczyniony w ciągu ostatnich 10 lat. Wykorzystanie środków z funduszy UE uruchomiło w województwie mechanizmy prorozwojowe. Produkt Krajowy Brutto dla regionu wzrósł od 2003 do 2011 roku o 23 903 mln zł (do 57 028 mln zł). Ważnym czynnikiem tego wzrostu jest silna stymulacja rozwoju podkarpackiego przemysłu. Rzeszów, Mielec i Dębica są bardzo ważnymi ośrodkami przemysłowymi