Dokumentacja na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych jeziora Przywidzkiego Dużego Zamawiający: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku ul. Franciszka Rogaczewskiego 9/19 80-804 Gdańsk Wykonawca: Philippe Marliere Envi-Pro ul. Engestroma 24/5 60-571 Poznań Poznań, październik 2017 r. Praca zrealizowana przez zespół w składzie: Artur Grześkowiak - kier. proj. Joanna Żak Jędrzej Bujny Krzysztof Pyszny Hanna Marliere 2 WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW aKPOŚK aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych aPGW aktualizacja Programu gospodarowania wodami AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa BDL Baza Danych o Lasach BDL-GUS Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego BDOT Baza danych obiektów topograficznych BZT5 pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie na tlen b.d. brak danych CBDG Centralna Baza Danych Geologicznych CODGiK Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej Dz.U. Dziennik Ustaw ECONET Sieć korytarzy ekologicznych EGiB Ewidencja Gruntów i Budynków ESMI Makrofitowy Wskaźnik Stanu Ekologicznego (Ecological State Macrophyte Index) GDOŚ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska GeoSMoRP System Monitorowania Ryzyka Powodziowego GIOŚ Główny Inspektorat Ochrony Środowiska GUGiK Główny Urząd Geodezji i Kartografii GUS Główny Urząd Statystyczny GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych IMGW-PIB Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy IO Indeks Okrzemkowy IOJ Multimetryczny Indeks Okrzemkowy dla Jezior IOŚ-PIB Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy IRŚ Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie ISOK Informatyczny System Osłony Kraju IUNG Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa JCWP jednolita część wód powierzchniowych JCWPd jednolita część wód podziemnych KPOŚK Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych 3 KZGW Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej mpzp miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego MPHP Mapa Podziału Hydrograficznego Polski MHP Mapa Hydrograficzna Polski n.b. nie badano NMT Numeryczny Model Terenu nPW nowelizacja Prawa Wodnego OBZP Obszar Bezpośredniego Zagrożenia Powodzią OChK Obszar Chronionego Krajobrazu ODR Ośrodek Doradztwa Rolniczego ONO Obszar Najwyższej Ochrony OWO Obszar Wysokiej Ochrony OSN Obszar szczególnie narażony na dopływ azotu ze źródeł rolniczych PGW Plan gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły PIG-PIB Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy PIOŚ Państwowy Inspektor Ochrony Środowiska PIS Państwowa Inspekcja Sanitarna PMPL Polski multimetriks fitoplanktonowy (phytoplankton metric for polish lakes) PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska POŚ Przydomowe Oczyszczalnie Ścieków PSHM Państwowa Służba Hydrologiczno–Meteorologiczna PUWG Państwowy Układ Współrzędnych Geodezyjnych PW Prawo wodne PZO Plan Zadań Ochronnych RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SOJJ System Oceny Jakości Jezior SWDE Standard Wymiany Danych Ewidencyjnych (ewidencji gruntów i budynków) WFOŚ Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WMS Web Map Service WODR Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego 4 Spis treści 1. Podstawa wykonania opracowania ......................................................................................... 7 2. Metodyka wykonania opracowania ........................................................................................ 7 2.1. Metodyka analizy dostępnych materiałów, danych i dokumentów................................... 8 2.2. Metodyka identyfikacji oddziaływań antropogenicznych w zlewni jezior i zlewni ............. 8 2.3. Metodyka oceny zewnętrznego obciążenia jezior ładunkiem substancji biogennych ........ 9 2.3.1. Podstawy metodyczne wykonania bilansu biogenów................................................ 12 2.4. Metodyka oceny warunków ochrony wynikających z obowiązujących aktów prawnych i dokumentów planistycznych ........................................................................ 12 2.5. Wykorzystywane materiały i dane ................................................................................. 12 3. Charakterystyka jezior .......................................................................................................... 14 3.1. Położenie ....................................................................................................................... 14 3.2. Charakterystyka limnologiczna i morfometryczna jeziora ............................................... 17 3.3. Charakterystyka biologiczna .......................................................................................... 23 3.4. Charakterystyka JCWP jeziornej ..................................................................................... 26 3.5. Analiza stanu wód jeziora .............................................................................................. 29 3.5.1. Analiza stanu wód jeziora wg Państwowego Monitoringu Środowiska ...................... 29 3.5.2. Wyniki analiz jakości wód jeziora na podstawie badań własnych .............................. 31 3.5.3. Analiza zmienności wybranych parametrów jakości wód jeziora ............................... 32 3.6. Użytkowanie jezior ........................................................................................................ 37 4. Charakterystyka zlewni jeziornej........................................................................................... 40 4.1. Położenie ....................................................................................................................... 40 4.2. Charakterystyka środowiskowa zlewni: .......................................................................... 42 4.2.1. Warunki klimatyczne ................................................................................................ 42 4.2.2. Warunki morfometryczne i geomorfologia zlewni .................................................... 44 4.2.3. Warunki geologiczne i hydrogeologiczne .................................................................. 48 4.2.4. Sieć hydrograficzna zlewni ....................................................................................... 55 4.2.4.1. Charakterystyka sieci hydrograficznej zlewni ...................................................... 55 4.2.4.2. Wyznaczenie zlewni cząstkowych ....................................................................... 57 4.2.5. Hydrologia zlewni ..................................................................................................... 61 4.3. Uwarunkowania przyrodnicze ........................................................................................ 70 4.3.1. Szata roślinna ........................................................................................................... 70 4.3.2. Obszary chronione ................................................................................................... 75 5. Charakterystyka gospodarcza zlewni..................................................................................... 79 5.1. Pokrycie i formy użytkowania terenu zlewni .................................................................. 79 5.2. Zagospodarowanie zlewni, w tym gospodarka wodno-ściekowa .................................... 86 5 5.3. Inwentaryzacja strefy brzegowej jeziora ........................................................................ 89 5.3.1. Wyniki inwentaryzacji roślinności brzegowej ............................................................ 90 5.3.2. Wyniki inwentaryzacji strefy brzegowej w zakresie presji antropogenicznych wraz oceną stopnia przekształcenia brzegów............................................................ 93 6. Identyfikacja presji antropogenicznych w zlewni ................................................................... 98 6.1. Identyfikacja presji punktowych..................................................................................... 98 6.2. Identyfikacja presji liniowych ....................................................................................... 101 6.3. Identyfikacja presji obszarowych ................................................................................. 101 6.4. Wyniki badań i pomiarów własnych ............................................................................. 103 6.5. Obciążenie jeziora ładunkiem substancji biogennych – bilans biogenów ...................... 112 6.6. Zagrożenia dla stanu wód jeziora – podsumowanie ..................................................... 130 6.7. Identyfikacja i gradacja zagrożeń – wnioski końcowe ................................................... 136 6.8. Analiza SWAT warunków środowiskowych zlewni ........................................................ 140 7. Analiza warunków ochrony wynikających z obowiązujących aktów prawnych i dokumentów planistycznych ............................................................................................. 142 7.1. Ocena stopnia dotychczasowej ochrony wód jeziora w świetle obowiązujących uregulowań prawnych ................................................................................................. 142 7.2. Ocena stopnia dotychczasowej ochrony wód jeziora i zagrożeń dla ich jakości w świetle obowiązujących dokumentów planistycznych i strategicznych ...................... 146 7.3. Analiza obowiązujących planów i projektów ochrony ................................................... 156 7.4. Analiza obowiązującego regulaminu czystości i porządku