รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report) โครงการจัดทำฐานข้อมูลและการสื่อสารข้อมูลธุรกิจย่านสร้างสรรค์ เสนอ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ โดย สำนักงานศูนย์วิจัยและให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กันยายน 2562 สารบัญ บทที่ หน้าที่ 1 บทน า 1-1 1.1 ที่มา และความส าคัญ 1-1 1.2 วัตถุประสงค์ 1-2 1.3 ขอบเขตการด าเนินงาน 1-2 1.4 ขั้นตอนการศึกษา 1-3 1.5 ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1-3 1.6 แผนการด าเนินงาน 1-4 1.7 ขอบเขตพื้นที่จัดเก็บข้อมูล 1-5 2 วิธีการศึกษา 2-1 2.1 ขั้นตอนการส ารวจ และการวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่ 2-1 2.2 ขั้นตอนการส ารวจข้อมูลเชิงเศรษฐกิจของย่านสร้างสรรค์ 2-10 3 การพัฒนาฐานข้อมูลและเว็ปไซต์น าเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่ 3-1 3.1 แนวคิดในการพัฒนาฐานข้อมูล และเว็ปไซต์น าเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่ 3-1 3.2 วัตถุประสงค์ในการพัฒนาฐานข้อมูล และเว็ปไซต์น าเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่ 3-3 3.3 เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง 3-4 3.4 รูปแบบการเผยแพร่ และการใช้ประโยชน์ข้อมูล 3-5 4 สรุปผลส ารวจข้อมูลลักษณะทางกายภาพ 4-1 4.1 ผลส ารวจจ านวนอาคารในพื้นที่ 4-1 4.2 การประมาณการขนาดพื้นที่อาคาร จ าแนกตามประเภทอาคาร และพื้นที่ 4-3 4.3 ผลส ารวจพื้นที่ว่าง อาคารว่างในพื้นที่ 4-5 5 ผลส ารวจธุรกิจภายในย่านสร้างสรรค์ 5-1 5.1 ผลส ารวจปริมาณหน่วยธุรกิจ 5-6 สารบัญ บทที่ หน้าที่ 5.2 ผลส ารวจกิจกรรมทางธุรกิจ และจ านวนหน่วยธุรกิจ แบ่งตามอุตสาหกรรมและการ 5-6 สร้างสรรค์ 5.3 ประมาณการขนาดพื้นที่ใช้สอยของแต่ละธุรกิจ จ าแนกตามประเภทอุตสาหกรรม 5-18 สร้างสรรค์ 5.4 ปริมาณหน่วยธุรกิจที่เปิดใหม่ในย่านสร้างสรรค์ และพื้นที่ต่อเนื่อง 5-19 6 ผลส ารวจพื้นที่สร้างสรรค์ 6-1 6.1 พื้นที่สร้างสรรค์ประเภทอาคาร และพื้นที่จัดแสดง 6-1 6.2 พื้นที่สร้างสรรค์ประเภทกราฟิตี้ และอื่น ๆ 6-52 7 ผลการวิเคราะห์ข้อมูลธุรกิจสร้างสรรค์ในพื้นที่ 7-1 7.1 ธุรกิจบริการออกแบบ 7-2 7.2 ธุรกิจแกลเลอรี 7-10 7.3 ธุรกิจภาพถ่าย 7-15 7.4 ธุรกิจงานหัตถกรรม 7-20 7.5 ธุรกิจอาหาร และเครื่องดื่ม 7-23 8 การคาดการณ์การเติบโตทางเศรษฐกิจ และ 8-1 แนวทางการด าเนินกิจกรรมเพื่อพัฒนา และส่งเสริมพื้นที่สู่ย่านสร้างสรรค์ 8.1 คาดการณ์การเติบโตทางเศรษฐกิจ 8-1 8.2 แนวทางการด าเนินกิจกรรมเพื่อพัฒนา และส่งเสริมพื้นที่สู่ย่านสร้างสรรค์ 8-3 สารบัญตาราง ตารางที่ หน้าที่ 1.1 รายละเอียด และแผนการด าเนินงาน 1-4 2.1 รายละเอียดการเก็บข้อมูลพื้นฐานของพื้นที่ ข้อมูลทางกายภาพของอาคาร และ 2-1 พื้นที่ 2.2 รายละเอียดการเก็บข้อมูลประเภทธุรกิจ 2-2 2.3 ประเด็นที่ใช้ในการส ารวจข้อมูลเชิงเศรษฐกิจ 2-10 4.1 จ านวนอาคารในพื้นที่ จ าแนกตามประเภทอาคาร และพื้นที่ 4-2 4.2 ประมาณการขนาดพื้นที่อาคาร (ตร.ม.) จ าแนกตามประเภทอาคาร 4-3 4.3 จ านวนอาคารว่างทั้งหมด รวมทาวเวอร์ (หลัง) จ าแนกตามประเภทอาคาร 4-5 5.1 จ าแนกธุรกิจตามกลุ่มอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ 5-3 5.2 จ านวนธุรกิจทั้งหมดในพื้นที่ (หน่วยธุรกิจ) 5-6 5.3 จ านวนกิจกรรมทางธุรกิจ และจ านวนหน่วยธุรกิจ แบ่งตามอุตสาหกรรมและการ 5-7 สร้างสรรค์ 5.4 ปริมาณธุรกิจ จ าแนกตามลักษณะการด าเนินงานในแต่ละอุตสาหกรรม 5-12 5.5 ประมาณขนาดพื้นที่ แบ่งตามกลุ่มอุตสาหกรรม 5-18 5.6 รายชื่อธุรกิจเปิดใหม่ในย่านสร้างสรรค์ และพื้นที่ต่อเนื่อง 5-20 6.1 รายละเอียดเกี่ยวกับโรงหนังปริ้นซ์ 6-2 6.2 รายละเอียดเกี่ยวกับที่ท าการไปรษณีย์กลาง บางรัก 6-3 6.3 รายละเอียดเกี่ยวกับศูนย์การค้า OP Garden 6-5 6.4 รายละเอียดเกี่ยวกับ Serindia Gallery 6-5 6.5 รายละเอียดเกี่ยวกับ Atta Gallery 6-7 สารบัญตาราง ตารางที่ หน้าที่ 6.6 รายละเอียดเกี่ยวกับศูนย์การค้า OP Place 6-9 6.7 รายละเอียดเกี่ยวกับอาคารอีสต์ เอเชียติก 6-11 6.8 รายละเอียดเกี่ยวกับบ้านเลขที่ 1 และโกดังบ้านเลขที่ 1 6-12 6.9 รายละเอียดเกี่ยวกับ Warehouse 30 6-13 6.10 รายละเอียดเกี่ยวกับ The Jam Factory 6-14 6.11 รายละเอียดเกี่ยวกับ ATT19 6-16 6.12 รายละเอียดเกี่ยวกับวัดแม่พระลูกประค า (กาลหว่าร์) 6-17 6.13 รายละเอียดเกี่ยวกับวัดแม่พระลูกประค า (กาลหว่าร์) 6-17 6.14 รายละเอียดเกี่ยวกับศูนย์การค้า River City 6-18 6.15 รายละเอียดเกี่ยวกับชุมชนมัสยิดฮารูณ 6-20 6.16 รายละเอียดเกี่ยวกับบ้านพักต ารวจน ้า 6-20 6.17 รายละเอียดเกี่ยวกับบ้านโซวเฮงไถ่ 6-21 6.18 รายละเอียดเกี่ยวกับศาลเจ้า โจว ซือ กง (วัดซุน เฮง ยี่) 6-22 6.19 รายละเอียดเกี่ยวกับ The Pininsula Bangkok 6-23 6.20 รายละเอียดเกี่ยวกับ Mandarin Oriental Bangkok 6-23 6.21 สรุปประมาณการพื้นที่จัดแสดงภายในย่าน จ าแนกตามประเภทพื้นที่ 6-25 6.22 ปฏิทินกิจกรรมภายในย่าน 6-28 6.23 กิจกรรมภายในย่านที่เกี่ยวกับงานออกแบบ/ ศิลปะ 6-38 6.24 กิจกรรมภายในย่านที่เกี่ยวกับงานภาพถ่าย 6-44 6.25 กิจกรรมภายในย่านที่เกี่ยวกับงานภาพยนตร์ 6-45 6.26 กิจกรรมภายในย่านที่เกี่ยวกับงานแสดง/ ดนตรี 6-45 6.27 กิจกรรมภายในย่านประเภท Workshop/ Talk 6-45 6.28 กิจกรรมภายในย่านประเภทกิจกรรมทางสังคม 6-47 6.29 กิจกรรมภายในย่านประเภทงานของเอกชน 6-48 6.30 กิจกรรมภายในย่านประเภทอื่นๆ 6-48 สารบัญตาราง ตารางที่ หน้าที่ 6.31 ความถี่ของกิจกรรมประเภทต่าง ๆ ในปี พ.ศ. 2561- 2562 6-49 6.32 ผลรวมต าแหน่งพื้นที่สร้างสรรค์ ประเภทผลงานศิลปะ 6-69 7.1 Supply Chain ของธุรกิจบริการออกแบบสถาปัตยกรรม 7-2 7.2 Supply Chain ของธุรกิจบริการออกแบบภูมิสถาปัตยกรรม 7-5 7.3 Supply Chain ของธุรกิจบริการออกแบบแสงสว่าง 7-7 7.4 Supply Chain ของธุรกิจ Commercial Gallery 7-11 7.5 Supply Chain ของธุรกิจพื้นที่เช่าจัดแสดง 7-12 7.6 Supply Chain ของธุรกิจบริการล้าง-ขายฟิลม์ และ Workshop 7-15 7.7 Supply Chain ของธุรกิจ ปริ้นท์ภาพถ่าย 7-17 7.8 Supply Chain ของธุรกิจร้านดอกไม้ 7-20 7.9 Supply Chain ของธุรกิจร้านเครื่องดื่ม 7-23 8.1 อัตราการเติบโตของธุรกิจในพื้นที่ 8-1 สารบัญภาพ ภาพที่ หน้าที่ 1-1 ขอบเขตพื้นที่จัดเก็บข้อมูล 1-5 3-1 เว็บ Capital Planning Platform ส าหรับน าเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่ด้านต่าง ๆ 3-2 ของนครนิวยอร์ค ที่เปิดให้สาธารณะเข้าถึงข้อมูลและมีส่วนร่วมในการวางแผน เมืองบนฐานของข้อมูล โดย NYC Department of City Planning 3-2 เว็บ KiiD Maps ส าหรับจัดการ วิเคราะห์ และน าเสนอข้อมูลเชิงพื้นที่ 3-2 เพื่อศึกษาศักยภาพย่านกล้วยน ้าไทในการพัฒนาเป็นย่านนวัตกรรม โดย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ร่วมกับบริษัท มอ แอนด์ ฟาร์มเมอร์ จ ากัดและทุนสนับสนุนจากส านักงานนวัตกรรมแห่งชาติ 3-3 โครงสร้างการท างานของฐานข้อมูลและเว็บไซต์ย่านสร้างสรรค์บางรักและพื้นที่ 3-3 ข้างเคียง 3-4 ส่วนติดต่อผู้ใช้งานซอฟต์แวร์ Quantum GIS ที่เปิดไฟล์ QGZ ส าหรับคณะวิจัย 3-7 และส ารวจใช้บันทึกและตรวจสอบข้อมูล 3-5 องค์ประกอบส่วนติดต่อผู้ใช้งานที่ออกแบบส าหรับคณะวิจัยและส ารวจบันทึก 3-7 และตรวจสอบข้อมูล 3-6 ตัวอย่างหน้าเว็บไซต์แสดงผลข้อมูลในชั้นข้อมูลกายภาพอาคาร เมื่อกดดูข้อมูล 3-9 อาคาร 3-7 หน้าเว็บไซต์แสดงผลส่วนคัดกรองข้อมูลประเภทอาคาร ในชั้นข้อมูลกายภาพ 3-10 อาคาร 3-8 หน้าเว็บไซต์แสดงผลชั้นข้อมูลอาคารบนแผนที่ภาพถ่ายดาวเทียม 3-10 4-1 ร้อยละของอาคารในพื้นที่ส ารวจ แยกตามประเภทอาคาร 4-1 4-2 ร้อยละของการประมาณการขนาดพื้นที่อาคาร แยกตามประเภทอาคาร 4-4 4-3 ร้อยละของจ านวนอาคารว่าง แยกตามประเภทอาคาร 4-6 สารบัญภาพ ภาพที่ หน้าที่ 4-4 เปรียบเทียบระหว่างจ านวนอาคารทั้งหมด กับอาคารว่าง แยกตามประเภท 4-7 อาคาร (ร้อยละ) 5-1 ล าดับการคัดกรองข้อมูลธุรกิจ 5-1 5-2 สัดส่วนกิจกรรมทางธุรกิจ (ร้อยละ) จ าแนกตามประเภทอุตสาหกรรม 5-10 5-3 สัดส่วนอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ในพื้นที่ส ารวจ 5-11 5-4 สัดส่วนอุตสาหกรรมสร้างสรรค์แต่ละประเภท จ าแนกตามลักษณะการ 5-17 ด าเนินงานของธุรกิจ 6-1 ต าแหน่งพื้นที่สร้างสรรค์ ประเภทอาคารและพื้นที่จัดแสดง 6-1 6-2 Prince Theatre Heritage Stay 6-2 6-3 อาคารไปรษณีย์กลาง บางรัก 6-3 6-4 OP Garden 6-4 6-5 Serindia Gallery 6-5 6-6 Atta Gallery 6-7 6-7 ศูนย์การค้า OP Place 6-9 6-8 อาคารอีสต์ เอเชียติก 6-11 6-9 บ้านเลขที่ 1 และโกดังบ้านเลขที่ 1 6-12 6-10 Warehouse 30 6-13 6-11 The Jam Factory 6-14 6-12 ATT19 6-15 6-13 วัดแม่พระลูกประค า (กาลหว่าร์) 6-16 6-14 ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาตลาดน้อย 6-17 6-15 ศูนย์การค้า River City 6-18 6-16 บรรยากาศภายในชุมชนมัสยิดฮารูณ 6-19 สารบัญภาพ ภาพที่ หน้าที่ 6-17 บ้านพักต ารวจน ้า 6-20 6-18 บ้านโซวเฮงไถ่ 6-21 6-19 ศาลเจ้า โจว ซือ กง (วัดซุน เฮง ยี่) 6-22 6-20 โรงแรม The Pininsula Bangkok 6-22 6-21 ผลงาน Lost Dog หน้าโรงแรม Mandarin Oriental Bangkok 6-23 6-22 ต าแหน่งพื้นที่ศิลปะ 6-52 6-23 แอ่งน ้าในจินตนาการ ของ Daan Botlek 6-53 6-24 รถไฟบ้านเกสร ด้านหลังธนาคารกรุงเทพฯ สาขาบางรัก 6-53 6-25 ผลงานของ Kashink (ศิลปินฝรั่งเศส) ร่วมกับ Wers (ศิลปินเปรู) 6-54 Mue Bon Muebon (ศิลปินชาวไทย) 6-26 ผลงานของศิลปิน Wers - Kashink - Mue Bon 6-54 6-27 #วาระนมแม่แห่งโลก โดยคุณศุภิสรา เปรมกมลมาศ (Supis) 6-55 6-28 กราฟิตี้บริเวณซอยข้าง Jewelry Hub 6-55 6-29 เด็กร้องไห้ โดยคุณทศพร เหมือนสุวรรณ 6-56 6-30 ผลงานของ BONUS TMC กับ LOLAY ศิลปินชาวไทย 6-56 6-31 ผลงานของ Alexmardi 6-57 6-32 ผลงานของ Sabek 6-57 6-33 ผลงานของ Alexmardi (2) 6-58 6-34 ผลงานของ Lolay 6-58 6-35 ผลงานของ BONUS TMC และ Phai Tanasan 6-59 6-36 ผลงานศิลปะบริเวณก าแพงรั้วไปรษณีย์กลาง บางรัก 6-59 6-37 ผลงานศิลปะ “Book” โดยคุณเหนือ จักรกฤษณ์ อนันตกุล 6-60 6-38 ผลงานศิลปะบริเวณ Warehouse 30 6-60 6-39 ผลงานศิลปะ “Education For All” โดยคุณน ้าน้อย ปรียศรี พรหมจินดา 6-61 6-40 ผลงานศิลปะบริเวณซอยพุทธโอสถ 6-61 สารบัญภาพ ภาพที่ หน้าที่ 6-41 ผลงานของ Sten and Lex สองศิลปินจาก อิตาลี 6-62 6-42 ผลงานศิลปะแกสลักนูนต ่า โดย อเล็กซานเดอร์ ฟาร์โต (วิลส์) 6-62 6-43 ผลงานศิลปะบนก าแพงโรงงานน ้าปลา 6-63 6-44 ผลงานของ Daehyun Kim ศิลปินชาวเกาหลี 6-63 6-45 ผลงานของ Saddo ศิลปินชาว โรมาเนีย 6-64 6-46 ผลงานศิลปะ “กาลครั้งหนึ่งวันเด็ก” โดยพิเชษฐ์ รุจิวรารัตน์ 6-64 6-47 Graffiti บริเวณข้างซอยมหาพฤฒาราม 6-64 6-48 ผลงานศิลปะ “มหาวิทยาลัยชีวิต” โดยชาญณรงค์ ขลุกเอียด 6-65 6-49 ผลงานของ Escif ศิลปินจาก สเปน และชุมชนตลาดน้อย 6-66 6-50 ผลงานศิลปะ บริเวณหน้าร้านเทพฯบาร์ 6-67 6-51 ผลงานศิลปะ บริเวณอาคารเดอะ ฮับ สายเด็ก 6-67 บทที่ 1 บทน า 1.1 ที่มา และความส าคัญ จากการปรับเปลี่ยนสถานะของศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบสู่สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์กรมหาชน) เป็นการปรับเปลี่ยนสถานะและขยายบทบาทสู่หน่วยงานด้านนโยบายที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สร้างสรรค์ของประเทศและสร้างพื้นที่สร้างสรรค์ต้นแบบเพื่อเป็นกลไกขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์เชิงพื้นที่ โดยมีโครงการต่อเนื่องในการส่งเสริมให้ย่านเจริญกรุงเป็นย่านสร้างสรรค์ (Creative District) ต้นแบบที่มีกลุ่ม นักสร้างสรรค์และนวัตกรเข้ามาทำงานและใช้ชีวิตในพื้นที่ ซึ่งจะทำให้ย่านสร้างสรรค์เจริญกรุงเป็นกลไกลใน การขับเคลื่อนเศรษฐกิจของกรุงเทพมหานครด้วยการฟื้นฟูกายภาพของย่านและการให้สิทธิประโยชน์เพื่อ ดึงดูดกลุ่มคนทำงานสร้างสรรค์และผู้ประกอบการที่เป็นต้นทุนทางความคิด และหน่วยทางทางเศรษฐกิจ ตลอดจนการดึงดูดการลงทุนทางธุรกิจเพื่อเพิ่มขีดความสามารถทางเศรษฐกิจของพื้นที่ ในปี 2561 ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบได้ดำเนินการจัดทำฐานข้อมูลธุรกิจย่านสร้างสรรค์โดยได้แบ่ง