A TINI POŽEG U OPŠ A MESNIH ZAJEDNIC FINANSIRANJE ONKURSNO O/K PROGRAMSK Izdavač Udruženje Sretenje Nemanjina 12, Požega Za izdavača Zdenka Kovačević, Udruženje Sretenje Tiraž 300 Dizajn DIGITAL, Užice SADRŽAJ 1. Uvod ............................................................................................ ..................................................................................... 2 2. Programsko budžetiranje ......................................................................................................................................... 3 3. Analiza postojećeg okvira za rad mesnih zajednica na području opštine Požega .................... 6 4. Glavni nalazi sa održanih fokus grupa ............................................................................................................ 10 5. Javni konkurs za finansiranje projekata mesnih zajednica iz budžeta opštine Požega ....... 14 6. Obrazac za predlog projekta ............................................................................................................................... 17 7. Izjava o kofinansiranju projekta iz drugih izvora ....................................................................................... 23 8. Antikorupcijska izjava ............................................................................................................................................. 24 9. Izveštaj o realizaciji projekta ............................................................................................................................... 25 A UVOD TINI POŽEG Zakon o budžetskom sistemu Republike Srbije je uveo programsko finansiranje budžetskih U OPŠ korisnika kao jedan od mehanizama za planiranje i kontrolu budžetskih sredstava. Primenjujući taj novi A mehamizam, Udruženje Sretenje je u 2010. godini realizovalo projekat kojim je u Skupštini opštine Požega uvedeno programsko/konkursno finansiranje udruženja gradjana koja funkcionišu na području ove opštine. U nastavku rada na transparentnosti javnih finansija Udruženje Sretenje u 2012. godini uz podršku MESNIH ZAJEDNIC Olof Palme centra iz Švedske započelo je realizaciju projekta „Programsko/konkursno finansiranje mesnih zajednica u opštini Požega“. Cilj nam je bio da uz aktivno učešće predstavnika mesnih zajednica i postojećeg zakonskog okvira u Republici Srbiji pokrenemo proces donošenja i usvajanja procedure za programsko/konkursno finansiranje mesnih zajednica u našoj opštini. FINANSIRANJE Tokom 2012. godine sprovedeno je niz aktivnosti: analiza pravnog okvira na nacionalnom i lokalnom nivou - postojanje mogućnosti za programsko/konkursno finansiranje mesnih zajednica, realizacija niza sastanaka fokus grupa sa predstavnicima svih mesnih zajednica, formiranje Radne grupe čiji je zadatak bio da uredi proceduru i kreira dokumentaciju za konkursno finansiranje, ONKURSNO definisanje prioriteta za finansiranje, edukacija predstavnika mesnih zajednica, izrada Modela odluke O/K o programskom finansiranju, javne rasprave i TV emisije. Realizovanim aktivnostima samo uspeli da, najpre, uz konsultovanje stanovnika mesnih zajednica definišemo prioritete za konkursno finansiranje, zatim su predstavnici mesnih zajednica stekli PROGRAMSK potrebna znanja i veštine koje su im neophodne kako bi konkurisali sa projektima za budžetska sredstva namenjana mesnim zajednicama. Na javnim raspravama gradjani su imali priliku da diskutuju o predloženim procedurama za konkursno finansiranje mesnih zajednica i utiču na njihovu izradu a kasnije i usvajanje. Putem TV emisija šira zajednica je informisana o dokumentima koja su pripremana za uvodjenje procedure za efikasnije finansiranje mesnih zajednica. Radna grupa je usvojila proceduru (izradila model dokumenata) za programsko /konkursno finansiranje mesnih zajednica u opštini Požega i dostavila ga opštinskom Veću i Skupštini na usvajanje. Predložena dokumenta su usvojena na poslednjem zasedanju Skupštine u decembru 2012.godine. Temu programskog finansiranja tokom 2012. godine uspeli smo da održimo aktuelnom u lokalnoj sredini. Uvodjenjem ovakog načina finansiranja mesne zajednice će započeti da na sveobuhvatniji način sagledavaju probleme u svojim sredinama i da ih planski rešavaju koristeći stečena iskustva tokom realizacija aktivnosti na ovom projektu. Sredstva u opštinskom budžetu namenjena mesnim zajednicama će se u budućnosti trošiti na transparentniji način i u zajednici će moći da se procene efekti na taj način utrošenih sredstava. Zdenka Kovacevic Predsednica Sretenja 2 PROGRAMSKO BUDŽETIRANJE A TINI POŽEG Budžet predstavlja sistematski prikaz prihoda i rashoda određene države (ili društveno- U OPŠ političke zajednice, lokalne samouprave i sl.) za predviđeno razdoblje – jednu budžetsku godinu. A Značaj budžeta ogleda se u velikom interesovanju javnosti prilikom njegovog donošenja. Privrednike indirektno interesuje struktura prihoda koja se direktno ogleda kroz poreske propise. Budžetske korisnike kao i zapošljene u javnom sektoru interesuje struktura rashoda i njihovo učešće u njemu. Sve zajedno, interesuje nas odnos između prihoda i rashoda. Pravilno koncepciran budžet može MESNIH ZAJEDNIC imati razvojnu funkciju, loše donet budžet može imati posledice i u narednim godinama. Zbog toga se budžet i usvaja zakonom. U različitim definicijama budžeta postoje određeni zajednički elementi: • budžet je javni akt; FINANSIRANJE • budžet je planski akt kojim su istovremeno predviđeni prihodi i rashodi; • budžet je utvrđen za period od jedne godine; • struktura budžeta sadrži sva obeležja društveno-ekonomskih i političkih odnosa zemlje u kojoj je budžet donet. ONKURSNO • Budžetski teoretičari definišu budžet kao finansijski plan države – plan prihoda i rashoda. Budžet je i zakon, jer se donosi po posebnim procedurama. Budžet kao javni O/K akt ima zakonsku i administrativnu snagu. Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2008. godinu¹, koji je Narodna skupština Republike Srbije donela na sednici održanoj 26. decembra 2007. godine, odnosno njegove izmene i dopune na PROGRAMSK sednici održanoj 4. novembra 2007. godine, uvode se novine u način iskazivanja sredstava za rashode pojedinih korisnika, tako što se sredstva za finansiranje rada pojedinih ministarstava iskazuju po programima. Ovakav način određivnja rashoda u skladu je sa Zakonom o budžetskom sistemu². Shodno ovom zakonu, budžet sadrži opšti, poseban i programski deo. U programskom delu sredstva se iskazuju po programima i aktivnostima čija realizacija za cilj ima efikasnije upravljanje sredstvima i doprinosi ostvarenju utvrđenih strateških ciljeva određene zemlje i odražavaju njenu ekonomsku politiku. Na taj način vrši se usmeravanje sredstava na rešavanje konkretnih problema, čime se kreatorima vladine politike omogućuje da uspostave odnose između traženih resursa, strategija, programa i rezultata. Prvu veliku inicijativu koncepta programskog budžeta pokrenula je vlada SAD - Huverova komisija 1949. godine kada je promovisana ideja programskog budžeta na osnovu rezultata. Sa inicijativom se nastavilo kroz Zakon o budžetu i računovodstvenim procedurama (SAD) 1950. godine, kada je naloženo korisnicima da uz svoje budžetske zahteve dostave i propratne informacije o troškovima rezultata i programa. Nakon toga, Ministarstvo odbrane SAD je svoj budžet 1961. godine iskazalo kroz planiranje programa i budžetske sisteme, što je kasnije primenjivano i na ostale organe, organe lokalne uprave, a počele su da primenjuju i druge zemlje. OUN je 1965. godine objavila Priručnik o programskom budžetu i budžetu po osnovu rezultata na osnovu kojeg je gotovo 50 zemalja pokušalo je da uvede neku formu programskog budžeta. Različite metodologije u oblasti programskog budžeta razvijane su počev od 70-tih godina 20. veka, da bi od 90-tih godina sve veći broj zemalja budžete počelo da iskazuje na bazi „rezultata“ i „novih učinaka“. ¹ Službeni glasnik RS br. 123/07 и 102/08 ² Službeni glasnik RS br 9/02, 87/02, 61/05 – dr. zakon, 66/05, 101/05 - dr. zakon, 62/06 - dr. zakon, 63/2006 - ispr. dr. zakona, 85/06 и 86/2006 - ispr.) 3 A Naime, programski deo budžeta je sastavni deo posebnog dela budžeta koji sadrži programe i aktivnosti korisnika budžetskih sredstava, koji se sprovode u cilju efikasnog upravljanja sredstvima po predloženim programima, a koji doprinose ostvarenju strateških ciljeva u skladu sa ekonomskom politikom zemlje. U pokušaju da se proces trošenja javnih sredstava usaglasi sa standardima i praksom TINI POŽEG Evropske unije, srpska vlada je još 2006. godine uvela koncept programskog budžeta. Odabrano je pet U OPŠ probnih ministarstava koji umesto linijskog primenjuju programski budžet. Uputstvo za sastavljanje A finansijskih planova direktnih korisnika, čije se finansiranje vrši po programima, razlikuje se od uputstva za sastavljanje finansijskih planova za ostale korisnike. Ovim uputstvom težište se stavlja na planirane, odnosno očekivane rezultate i praćenje onoga što je u prethodnim periodima ostvareno sa odobrenim i iskorišćenim sredstvima. To je budžet usmeren prema rezultatima budžetskih korisnika, za koje oni sami određuju indikatore merljivosti. Činjenica da se njime jasno uvodi komponenta dobrog planiranja i odgovornosti za sprovođenje programa i samim tim unapređenje upravljanja programom MESNIH ZAJEDNIC zahteva da se uputstvom istaknu te specifičnosti. Međunarodna iskustva govore da programsko budžetiranje podrazumeva ograničenja za pojedine kategorije rashoda, odnosno njihova visina proizilazi iz potrebe za ostvarivanjem određenih FINANSIRANJE strateških ciljeva i odgovarajućih politika, usklađenih