POŒWIÊCONY BADANIU NAJNOWSZEJ HISTORII POLSKI ROK LXVI (66) MAJ 2010 – MAJ 2011 A NON-FOR-PROFIT EDUCATIONAL INSTITUTION (CONTRIBUTIONS ARE DEDUCTIBLE FOR INCOME TAX PURPOSES - 501(C)(3) 180 SECOND AVENUE, NEW YORK, NY 10003 tel. 212-505-9077, fax 212-505-9052, email: [email protected] www.pilsudski.org W³adze Instytutu J. Pi³sudskiego w Ameryce wybrane w dniu 26 marca 2011 r. Rada Instytutu Ewa Babiarz Dr Artur J. Kowalski Dr Janusz Jachowicz Janusz Krzy¿anowski Dr Ewa Krystyna Hoffman-Jêdruch Piotr Kumelowski Tomasz Kalata Krzysztof Langowski Dr Magda Kapuœciñska Dr Danuta Pi¹tkowska Dr Anna Jaroszyñska-Kirchmann Dr Marek Zieliñski Dr Iwona Dr¹g Korga Zarz¹d Instytutu Prezes – Dr Magda Kapuœciñska Wiceprezes – Dr Marek Zieliñski Wiceprezes – Dr Artur J. Kowalski Dyrektor Wykonawczy i Skarbnik – Dr Iwona Dr¹g-Korga Sekretarz Zarz¹du – Ewa Babiarz Asystent Prezesa – Jolanta Szczepkowska Radca prawny Instytutu – Rafa³ Gaw³owski Komisja Rewizyjna – Piotr Kumelowski – przewodnicz¹cy Ewa Krystyna Hoffman-Jêdruch – cz³onek Cz³onkowie Rady Instytutu. Od lewej: Krzysztof Langowski, dr Iwona Korga, Piotr Kumelowski, dr Ewa Jêdruch, dr Magda Kapuœciñska, Ewa Babiarz, dr Janusz Jachowicz, Janusz Krzy¿anowski, dr Artur Kowalski, dr Marek Zieliñski – 2 – BIULETYN LXVI (66) Drodzy Cz³onkowie, Przyjaciele i Sympatycy Instytutu W okresie sprawozdawczym, po tragicznym dla Polski kwietniowym wypadku w Smoleñsku, w którym Instytut utraci³ wielu przyjació³ wspieraj¹cych nasz¹ dzia³alnoœæ, odbudowywaliœmy z sukcesem nasze kontakty z Polsk¹. Nasze dzia³ania, tak jak w poprzednich latach, skupia³y siê g³ównie na konty- nuowaniu prac nad digitalizacj¹ dokumentów archiwalnych, tworzeniu kompute- rowego katalogu ksi¹¿ek, wspomaganiu badañ historycznych poprzez wykonywanie licznych kwerend, udostêpnianie zbiorów historykom i innym oso- bom prowadz¹cym badania w Instytucie, popularyzacji polskiej historii i kultury wœród spo³ecznoœci polskiej i amerykañskiej poprzez pokazy filmów dokumen- talnych, spotkania ze œwiadkami historii, prelekcje, wyk³ady i organizowanie wiêkszych uroczystoœci. Wa¿nymi wydarzeniami by³y: Uroczystoœæ poœwiêcona 90-tej rocznicy Bitwy Warszawskiej oraz Wieczór historii i muzyki na czeœæ Ignacego Jana Paderew- skiego i Fryderyka Chopina zorganizowane w salach Konsulatu Generalnego RP. Do innych znacz¹cych wydarzeñ nale¿y zaliczyæ wydanie ksi¹¿ki pt. Polo- nijny Nowy Jork pod redakcj¹ dr Danuty Pi¹tkowskiej oraz unowoczeœnienie strony internetowej Instytutu. Te wszystkie dzia³ania nie by³yby mo¿liwe bez wsparcia cz³onków Instytutu i pomocy finansowej z Polski oraz od naszych sponsorów i donatorów. Dzia³alnoœæ Instytutu wspieraj¹ polskie instytucje rz¹dowe: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN), Senat RP przez Fundacjê Sem- per Polonia oraz Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku. Wspó³pracujemy z Naczeln¹ Dyrekcj¹ Archiwów Pañstwowych (NDAP), Instytutem Pamiêci Na- rodowej (IPN), Narodowym Centrum Kultury (NCK), Bibliotek¹ Narodow¹ i Instytutem Pi³sudskiego w Warszawie. Wspó³praca zwi¹zana jest z programem digitalizacji naszych kolekcji archiwalnych, katalogowaniem zbiorów, opraco- wywaniem wystaw czy wydawaniem ksi¹¿ek i publikacji. Dziêki MKiDN, NDAP i Bibliotece Narodowej w porz¹dkowaniu kolekcji archiwalnych, digita- lizacji dokumentów i katalogowaniu komputerowym ksi¹¿ek pomagali nam sta- ¿yœci z Polski. W ci¹gu ostatniego roku sprawozdawczego odwiedzi³o Instytut ponad 600 osób z Polski i Stanów Zjednoczonych, w tym badacze, historycy, pisarze i oso- by zainteresowane nasz¹ placówk¹ oraz uczestnicy spotkañ. Mieliœmy zaszczyt goœciæ przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Sena- tu i Sejmu RP, Muzeum Historii Polski, Muzeum Powstania Warszawskiego, Stowarzyszenia Wspólnota Polska oraz Konsulatu Generalnego RP. Digitalizacja kolekcji archiwalnych jest kontynuowana i postêpuje szybko. MAJ 2010 – MAJ 2011 – 3 – Fundusze na ten cel otrzymaliœmy z Senatu RP poprzez Fundacjê Semper Polo- nia. Dziêki MKiDN, który wspiera nasz¹ wspó³pracê z Naczeln¹ Dyrekcj¹ Ar- chiwów Pañstwowych oraz Instytutowi Pamiêci Narodowej, z którym w 2010 r. podpisaliœmy umowê o wspó³pracy, w Instytucie przebywali pracownicy z archi- wów pañstwowych oraz z IPN i wykonywali digitalizacjê wybranych kolekcji archiwalnych. Wzrost liczby cz³onków, donacje i dotacje od Rz¹du RP wp³ynê³y na zwiêk- szenie dochodów Instytutu. W biuletynie piszemy szerzej o tym, co siê dzieje w naszej placówce, o wy- darzeniach, wspó³pracy i sukcesach. W obecnym numerze umieœciliœmy rów- nie¿ artyku³ dr Doroty Halickiej pt. Józef Pi³sudski – protektor polskiego sportu. Rola i osi¹gniêcia Instytutu s¹ wysoko oceniane zarówno przez przedstawi- cieli instytucji rz¹dowych, jak i przez amerykañsk¹ Poloniê. Pozycjê tê Instytut zawdziêcza zgodnej i twórczej pracy obecnego Zarz¹du i Rady Instytutu, pomo- cy wolontariuszy oraz wsparciu moralnemu i finansowemu naszych cz³onków, sponsorów, przyjació³ i instytucji w Stanach Zjednoczonych i Polsce. Dziêkuje- my i prosimy o dalsze poparcie. Zarz¹d Instytutu Pi³sudskiego w Ameryce Maj 2011 Galeria Instytutu – 4 – BIULETYN LXVI (66) Podziêkowania Zarz¹d i Rada Instytutu Pi³sudskiego dziêkuje: Senatowi RP za przyznanie w roku 2010 grantu koordynowanego przez Fun- dacjê Semper Polonia na prowadzenie digitalizacji kolekcji archiwalnych, mo- dernizacjê strony internetowej Instytutu, dofinansowanie kosztów utrzymania Instytutu oraz na nagrody dla dzieci i m³odzie¿y bior¹cych udzia³ w konkursie wiedzy o Polsce. Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego za sfinansowanie 3-mie- siêcznych sta¿ów czterech archiwistów z Archiwów Pañstwowych oraz bibliote- karki z Biblioteki Narodowej, a Naczelnej Dyrekcji Archiwów Pañstwowych i Bibliotece Narodowej za umo¿liwienie ich przyjazdu do Instytutu. Naczelnej Dyrekcji Archiwów Pañstwowych za owocn¹ wspó³pracê i po- moc merytoryczn¹ w opracowywaniu zbiorów Instytutu. Polsko-S³owiañskiej Federalnej Unii Kredytowej za czêœciowe sfinanso- wanie sprzêtu do digitalizacji oraz Gali Nagród Instytutu 2011. Konsulatowi Generalnemu RP i Stowarzyszeniu Weteranów Armii Pol- skiej (SWAP) Okrêg 2 za sfinansowanie publikacji materia³ów z sympozjum w formie ksi¹¿kowej. Konsulatowi Generalnemu RP za sponsorowanie uroczystoœci zwi¹zanej z obchodami 90-tej rocznicy Bitwy Warszawskiej i Gali Nagród Instytutu 2011. Instytutowi Pamiêci Narodowej, Narodowemu Centrum Kultury i Bi- bliotece Narodowej za systematyczne przysy³anie nowoœci ksi¹¿kowych. Dziêkujemy mediom: Nowemu Dziennikowi, Kurierowi Plus, TV Polonia, Polskiemu Radiu WKRL 910 za og³oszenia, sprawozdania, audycje i informa- cje zwi¹zane z dzia³alnoœci¹ Instytutu Pi³sudskiego. Serdeczne podziêkowania sk³adamy wszystkim donatorom, cz³onkom, wo- lontariuszom i sympatykom Instytutu. Dziêki Pañstwa pomocy i zaanga¿owa- niu Instytut dzia³a i rozwija siê. MAJ 2010 – MAJ 2011 – 5 – Donacje pieniê¿ne (powy¿ej $200) Senat RP poprzez Fundacjê Semper Polonia – $31000 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – sta¿e 5 osób Polsko-S³owiañska Federalna Unia Kredytowa- $3500 Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku – $5000 SWAP – Okrêg 2 – $2500 Magda Kapuœciñska – $3000 Chevron Humankind – $3000 Zbigniew Dar¿ynkiewicz – $2400 Smith Richardson Foundation, Inc. – $2000 Richard Gastowich – $2000 Adam B¹k – $1000 Roman M. Kabara – $1000 Sophie Koper – $1000 Michael Krzemieñ – $1000 Tytus Nobis – $1000 Chester M. Nowak – $1000 Jack Radgowski – $1000 Izabela Roman – $500 Anna Czekaj – Farber – $400 Polonia Aid Foundation Trust – $350 Paul Magda – $300 Danuta i Krzysztof P³ócienniczak – $300 Clasic Travel, Inc. – $250 Irene Korsak – $250 Piotr Kumelowski – $250 Krystyna Piórkowska – $250 Zych Construction Services Corp. – $250 Marian Krzy¿owski – $200 Alan Kubarek – $200 Bo¿ena Nowicka McLees – $200 Dary rzeczowe W ci¹gu ostatniego roku (maj 2010 – maj 2011) do Instytutu nap³ynê³o 245 da- rów w formie ksi¹¿ek, periodyków i zdjêæ. Dziêkujemy wszystkim ofiarodaw- com. Szczególne podziêkowania kierujemy do Jacka Œlusarka, Jerzego Prusa – 6 – BIULETYN LXVI (66) i Wojciecha Adamusa za nades³anie wielu ksi¹¿ek oraz materia³ów o tematyce historycznej. Dziêkujemy instytucjom polskim: Instytutowi Pamiêci Narodo- wej, Bibliotece Narodowej, Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Narodowemu Centrum Kultury za sta³e przysy³anie nowoœci ksi¹¿kowych. Oprócz ksi¹¿ek otrzymujemy tak¿e inne dary rzeczowe. Ozdob¹ galerii sta³o siê pianino, dar pani Haliny Kalitki z Polskiego Zwi¹zku Narodowego, pani Uta Szczerba podarowa³a Instytutowi swój przejmuj¹cy obraz zatytu³owany 04-10-1940 – 04-10-2010, a od pani Ma³gorzaty Ka³u¿y otrzymaliœmy nietypo- wy dar – stó³ monta¿owy, który by³ w posiadaniu i u¿ytkowaniu Radia Wolna Europa. Ostatnio zbiory audiowizualne Instytutu wzbogaci³y siê o zestaw kaset VHS z nagraniami wywiadów z osobami, które prze¿y³y II wojnê œwiatow¹ – dar Bo¿eny Urbanowicz Gilbride. Wszystkim ofiarodawcom bardzo serdecznie dziêkujemy! Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Pi³sudskiego pami¹tek ro- dzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Nasze zbiory ci¹gle rosn¹ dziêki hojnym donacjom od osób prywat- nych i instytucji. Pani Ma³gorzata Ka³u¿a demonstruje swój dar: stó³ monta¿owy MAJ 2010 – MAJ 2011 – 7 – Gratulacje Doktorat Ewy Jêdruch Ewa Krystyna Hoffman-Jêdruch, cz³onek Rady Instytutu, zakoñczy³a w 2009 r. studia doktoranckie z zakresu humanistyki na Uniwersytecie Drew w Madison, New Jersey. W kwietniu 2010 obroni³a swoj¹ pracê doktorsk¹: Gospodarka Opactwa Cluny, 910-1156 i uzyska³a tytu³ Doktora Nauk Humanistycznych. Jej dysertacja