GÓRNOŚLĄZAK Gazeta Związku Górnośląskiego MIESIĘCZNIK BEZPŁATNY NR 3 – 4 (33) / 2018 ISSN 2391‒5331 Fot. Krzysztof Loska „Gdy zajął z nimi miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo,–31) połamał go i dawał im. Wtedy oczy im się otworzyły i poznali Go…” (Łk 24,30 Okres przygotowania paschalnego prowadzi nas do ponownego przeżywania tajemnicy zmartwychwstania. To jest szczególny czas dla nas, ludzi wierzących. Życzę z całego serca, aby Święta Paschalne pomogły ożywić i pogłębić naszą wiarę w Jezusa Chrystusa i abyśmy jeszcze bardziej stawali się odważnymi świadkami Zmartwychwstałego Pana. prawdyOby o zmartwychw spotkanie z staniuChrystusem w przy eucharystycznym stole napełniało nas Duchem Świętym i otwierało nasze oczy, a także mobilizowało do ewangelizacji, do głoszenia – mocy Ducha Świętego, Ducha, który umacnia miłość. Z paschalną radością z serca błogosławię ARCYBISKUP METROPOLITA † WiktorKATOWICKI Skworc Katowice, Wielkanoc 2018 r. www.zg.org.pl GÓRNOŚLĄZAK 3 Tematy przewodnie wydania: Górnictwo – Wielkanoc Upominamy się W numerze między innymi: Słowo kapelana ks. prof. A. Wuwera o Wojciecha Korfantego! na Wielkanoc | s. 4 Górnictwo coraz bliżej końca – wywiad Za chwilę Rzeczypospolita (zapewne hucznie) świętować z Jerzym Markowskim | s. 6 będzie okrągłą rocznicę odzyskania niepodległości, a tym- Digitalizacja – działalność Bractwa czasem jeden z tych, dzięki którym się odrodziła, wciąż nie Gwarków | s. 8 ma nawet swojego pomnika w Warszawie, bo stolicy i pań- Waldemar Szendera – Szkody górnicze w służbie przyrody | s. 10 stwu brakuje na to pieniędzy. Wstyd, po prostu wstyd! Anita Witek – Dziewięciu z Wujka | s. 12 Polacy, czy zastanawialiście się kiedyś jak wyglądałaby Mirella Dąbek – Jest w orkiestrach dętych Polska bez Śląska? Przymrużcie na chwilę oczy i wyobraź- jakaś siła | s. 14 cie sobie rozwój współczesnego państwa, zwłaszcza u jego Kiedy umiera kopalnia – fotoreportaż | s. 20 zarania, gdyby najbogatsza część Górnego Śląska nie została Po kongresie Związku Górnośląskiego | s. 23 wtedy przyłączona do tych pagórków leśnych, do tych łąk zie- oraz rubryki stałe… lonych, do tych pół malowanych zbożem rozmaitem… Historie starymi pocztówkami pisane | s. 18 3 marca br. Związek Górnośląski wybrał swoje władze na lata 2018–2022. Z powo- Z życia Związku | s. 25 dów historycznych będzie to czas szczególny dla naszego regionu. Dokładnie bowiem Fajrant | s. 30 100 lat temu ważyła się przynależność państwowa Śląska. Wiemy, że ówcześni liderzy Dziedziczenie ustawowe a testament cz. 2 i lud górnośląski nie byli w tej kwestii jednomyślni. Ostatecznie, po trzech powstaniach | s. 32 i plebiscycie, nasza śląska ojczyzna przedzielona została granicą. Kto zyskał na tym naj- Posłowie | s. 33 więcej? Niemcy, Polacy czy Ślązacy? Krystian Węgrzynek – Kto zabił Korfantego? | s. 34 Odpowiedź wydaje się oczywista, przynajmniej dla nas – członków Związku Emma | s. 34 Górnośląskiego – i dlatego delegaci IX Kongresu naszej organizacji przypominają: Kamila Ptaszyńska – Wielkanoc „To górnośląski przemysł sprawił, że Polska, dotychczas kraj rolniczy, stała się pań- w cieszyńskiem | s. 35 stwem z nowoczesnym, szeroko rozwiniętym przemysłem, w którym pracował wy- Marcin Melon – Po naszymu | s. 36 szkolony na poziomie europejskim robotnik i inżynier”. Anita Witek – Sprzedawca marzeń | s. 37 Specjalna uchwała Kongresu, której fragment cytuję powyżej, postuluje postawie- Krzysztof Kraus – Larmo | s. 38 nie Wojciechowi Korfantemu pomnika w Warszawie, a przede wszystkim upomina się o swojego bohatera, polskiego bohatera. Będziemy nie tylko pamiętać o Korfantym, ale też domagać się, by pamiętała o Nim cała Polska i by znalazł On właściwe miejsce w historii Rzeczypospolitej. To jesteśmy Mu winni my – wszyscy obywatele państwa polskiego. q Grzegorz Franki Europa nie potrzebuje naszego węgla. Ale… Zdecydowaną większość wydobywanego u nas węgla zużywamy sami, bardzo niewiele eksportujemy na rynki europejskie. Węgiel ze Śląska daje jednak Polsce pozycje jednego Wydawca: Związek Górnośląski z najbardziej bezpiecznych w Europie krajów jeśli chodzi • www.zg.org.pl o zaopatrzenie w energię: ponad 80% energii elektrycznej Redaguje zespół: produkujemy bowiem z własnego węgla. Grzegorz Franki (redaktor naczelny), Węgiel to więc nadal nasze wielkie bogactwo. Mirella Dąbek, Dawid Fik (fotografia), Sławomir Fudala, Łucja Staniczkowa, Musimy to bogactwo mądrze wykorzystać nie nisz- Anita Witek, Dawid Wowra. cząc środowiska. Na przyszłość ważne będzie ile węgla od- Stali współpracownicy: powiedniej jakości – tak aby uniknąć np. smogu – będą Sławomir Jarzyna, Krzysztof Kraus, mogły wydobyć nasze kopalnie, aby obsłużyć energetykę Michał Materowski, Marcin Melon, i ciepłownictwo. Dariusz Nowak, Jacek Siegmund (rysynki), Nie chcielibyśmy utrzymywać energetyki opartej na wę- Kamila Ptaszyńska-Matloch, Krystian Węgrzynek. Adres redakcji: 40‒058 Katowice, glu importowanym np. z Rosji, bo to nie miałoby sensu ul. Pawła Stalmacha 17, tel. 32 251 27 25 q z punku widzenia naszego bezpieczeństwa energetycznego. • [email protected] Jerzy Buzek Dystrybucja: Zwiazek Górnośląski • [email protected] DTP: Kazimierz Leja • [email protected] Druk: Drukarnia TOLEK Sp. z o.o. Ludzie wybaczą ci wszystko. Prócz sukcesu. 43‒190 Mikołow, ul. Żwirki i Wigury 1 tel. 32 326 20 90 • www.tolek.com.pl ISSN 2391‒5331 4 GÓRNOŚLĄZAK www.zg.org.pl Najpierw była droga z krzyżem na ramionach… Odtąd każde cierpienie człowieka jest tym, którego Bóg sam stą otarła twarz Jezusa z potu i krwi. „Cokolwiek uczyniliście zakosztował. Więc wie, co to znaczy obawiać się śmierci. jednemu z tych braci moich najmniejszych – mnieście uczynili” Z drogi krzyżowej dwa obrazy. – powie kiedyś Bóg ważąc nasze życie… Pierwszy: Weronika i Szymon z Cyreny – aniołowie miłosier- Drugi obraz – powstanie z upadku. Każde potknięcie jest dzia. Iluż mijasz codziennie: niosących swoje krzyże, wzgardzo- pokusą, by już nie podnosić głowy z pyłu drogi. Wtulić twarz nych, odepchniętych, oswojonych z cierpieniem… Ci najbar- w rozgrzany, ciepły piasek i zapomnieć. Zapomnieć o całym dziej widoczni – snują się po ulicach i dworcach. Są też jednak świecie. O składanych ślubach, przyrzeczeniach, o wierności tacy, którzy swoje cierpienie noszą głęboko w sercu, w zranio- i wytrwaniu… Gdy po raz kolejny nie udaje się rzucić palenia, nej pamięci. Może dzielisz z kimś chleb i łoże nie domyślając opanować gniewu czy przyzwyczajenia, kiełkuje w głowie: niech się jak bardzo potrzebuje twojego miłosierdzia. Weronika chu- się dzieje, co chce, już nic mnie nie obchodzi… Wszyscy tak Wielkanoc to nadzieja. Dwa słowa stworzone jedno dla drugiego. Jedno zawiera drugie. Nadzieja drży w płatkach wiosennych kwiatów, które wypełniają grób Jezusa, migoce w płomieniach paschalnych świec. Jesz- cze tylko chwila i zdarzy się cud. Jezus powstanie z martwych. Jeszcze tylko kilka, kilkadziesiąt lat. I zda- rzy się cud. Z martwych wstanę. Na pewno. Tej wiary, nadziei i miłości członkom Związku Gór- nośląskiego i wszystkim czytelnikom „Górnoślązaka” ży- czę ks. Arkadiusz Wuwer, Kapelan Związku Górnośląskiego www.zg.org.pl GÓRNOŚLĄZAK 5 robią… Przebiegle usprawiedliwiasz swoje duchowe leni- stwo. Szukasz potwierdzenia własnej wartości nie w sumie- niu i sercu, ale w opiniach innych. Ciągle łatwiej ci dołą- czyć do grona szyderców, niż wyznać swą słabość… Wstań, podnieś głowę, to tylko kolejna pokusa… Przytul tę chro- powatą belkę krzyża. Jest twój. Musisz go zanieść na sam szczyt. A na końcu krzyżowej drogi – samotna śmierć. Śmierć zawsze jest przeraźliwie samotna. „Nagle, około południa zapanowały ciemności, mrok ogarnął całą ziemię. Około trzeciej po południu Jezus zawołał donośnym głosem: „Boże, Boże mój, czemuś Mnie opuścił? ”. Jeszcze raz zawo- łał donośnym głosem i wyzionął ducha”. Krzyż dopiero teraz nabiera znaczenia, które będzie miał już zawsze. Noszony na piersiach, stawiany przy dro- gach, zawieszany na ścianach stanie się świadectwem tego, że cierpienie przyjęte z miłością nadaje życiu sens; że ufność wobec Boga zwycięża śmierć, zło i grzech; że Bóg przebacza i spełnia swoje obietnice. My już wiemy, jak to wszystko się skończy. Dla pierw- szych pokoleń chrześcijan krzyż był „drzewem, z którego Chrystus zakrólował” – regnavit a ligno Deus. Dlatego świat nie zdołał zmusić chrześcijan do tego, by się go wyparli. „Nie daj Boże – pisał apostoł Paweł – bym się miał chlu- bić z czego innego, jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa”, który jest „głupstwem dla pogan, zgorszeniem dla Żydów, a dla nas mądrością Bożą”. Trzeba więc zgodzić się na to, że krzyż jest częścią życia. Pozwolić, by cierpienie Jezusa przeniknęło do głębi i wstrząsnęło fundamentami mojego świata. Szukać tego, co niewidoczne dla oczu. Nie smutkowi należy się dzisiaj pierwszeństwo, ale zdumieniu i wdzięczności, bo „wielkie i cudowne są dzieła Boże” … Trzy osoby pod krzyżem wytrwały do końca: Jan, Mag- dalena, Matka. Jan ze swoimi pytaniami. Magdalena – z mi- łością. Maria ze zgodą i milczeniem. Nieważne czy jesteś gia wieczorna – radosna w swoim brzmieniu – pełna jest sym- bardziej Janem czy Magdaleną. Ważne – żebyś nie uciekł spod boli. Poświęca się ogień, źródło światła; świecę paschalną – znak krzyża. Nie opuścił Boga teraz, kiedy najbardziej cię potrzebuje. Chrystusa, który jest „światłością świata” i wodę – obmywającą Wielka Sobota jest wypełniona symbolami i znakami tej z grzechu. Znakiem jest uroczysty śpiew „Alleluja” – pochwała wiary, nadziei, pewności. Taki charakter ma święcenie pokar- Boga, który stwarza świat na nowo. Po zakończeniu liturgii wy- mów. Jajka są znakiem